Περιεχόμενα
Σε εξέλιξη είναι οι εκλογές σε όλη την Ελλάδα. Οι περίπου 9,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους έχουν δικαίωμα να εκφράσουν τη γνώμη τους στην κάλπη, σε μια διαδικασία που είναι ίδια εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, όταν καταργήθηκε το σφαιρίδιο και καθιερώθηκε το ψηφοδέλτιο και η κάλπη ως τρόπος εκλογής των βουλευτών.
Ίδια; Όχι και τόσο! Η βασική «ρουτίνα», βέβαια, στις εκλογές είναι απαράλλαχτη: Μπαίνεις, ταυτοποιείσαι, παίρνεις ψηφοδέλτια, επιλέγεις πίσω από το παραβάν, ρίχνεις το φάκελλο στην κάλπη, φεύγεις. Οι λεπτομέρειες, όμως, έχουν αλλάξει. Όχι σε σχέση με αυτά που συνέβαιναν στο απώτερο παρελθόν, αλλά μέχρι πρόσφατα.
Ορίστε, δέκα διαφορές σε λεπτομέρειες, εικόνες και διαδικασίες που τις είχαμε συνδέσει απαρέγκλιτα με τις εκλογές στο παρελθόν:
Ουρές στα χαρτιά της εισόδου
Οι χάρτινες αφίσες που περιείχαν τον αριθμό των εκλογικών τμημάτων και το πού ψηφίζει ο καθένας (συνήθως αναγράφεται το πρώτο και το τελευταίο όνομα), τα κόμματα και τους υποψήφιους έχουν τοιχοκολληθεί και σήμερα σε όλα τα εκλογικά κέντρα. Μόνο που κανείς δεν τους δίνει σημασία. Παλαιότερα σχηματίζονταν ουρές μπροστά τους, παρόμοιες με μαθητές που έψαχναν να βρουν το όνομά τους στη λίστα επιτυχόντων στις Πανελλήνιες! Οι εκλογείς έψαχναν να βρουν πού ακριβώς ψηφίζουν. Τα λάθη συχνά, η ταλαιπωρία ακόμα συχνότερη. Το διαδίκτυο απλοποίησε απολύτως τη διαδικασία, αφού ακόμα και οι γιαγιάδες και οι παππούδες πλέον δεν στέκονται στην είσοδο. Απλά ρωτάνε τα εγγόνια τους.
Εκλογικά τμήματα ανδρών – γυναικών
Ένα κατάλοιπο του παρελθόντος (οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα μόλις το 1952) που άργησε να εξομαλυνθεί. Επί δεκαετίες τα εκλογικά τμήματα ήταν χωρισμένα σε ανδρών και γυναικών. Με την αλλαγή των εκλογικών καταλόγων (όταν πλέον η διαδικασία έγινε αυτόματη και χρησιμοποιήθηκαν τα δημοτολόγια) τα τμήματα έγιναν μεικτά. Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, πάντως, άνδρες να μαζεύονται γύρω από τα γυναικεία εκλογικά τμήματα για… ευνόητους λόγους!
Εκλογικό βιβλιάριο
Σε πόσα σπίτια δεν υπήρξε το… άγχος και οι καυγάδες της τελευταίας στιγμής; «Εδώ το είχα βάλει, πού το έκρυψες;» η πιο συνηθισμένη ερώτηση (από άνδρες, βεβαίως) για το βιβλιάριο που καταχωνιαζόταν σε συρτάρια και ερμάρια πριν… αναζητηθεί για την επόμενη διαδικασία. Κι όταν κάποτε βρισκόταν, ένα ξεφύλλισμα των σελίδων. «Ο εγγεγραμμένος στην πρώτη σελίδα του παρόντος βιβλιαρίου εψήφισε», ημερομηνία, σφραγίδα και υπογραφή του δικαστικού αντιπροσώπου. Αναμνήσεις από παλαιότερες εκλογές… Το εκλογικό βιβλιάριο καταργήθηκε το 2002.
«Τα πρωτοδικεία θα μείνουν ανοιχτά…»
Η πιο χιλιοπαιγμένη ατάκα σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς την ημέρα των εκλογών. Για τους αμελείς, που διαπίστωναν την τελευταία στιγμή ότι το εκλογικό βιβλιάριο είχε σκιστεί ή δεν είχε άλλες σελίδες, ένα έξτρα κυριακάτικο μεροκάματο για τους υπαλλήλους των πρωτοδικείων. Πλέον με την κατάργηση του βιβλιαρίου, το ζήτημα λύθηκε. Τα πρωτοδικεία και το Υπουργείο Εσωτερικών στις εκλογές είναι μεν ανοιχτά, αλλά με πολύ λιγότερο προσωπικό και για λόγους που δεν σχετίζονται με το κοινό, αλλά με τη συγκέντρωση των αποτελέσμάτων.
Στρατιώτες στην είσοδο
Στην είσοδο κάθε εκλογικού τμήματος. Αμέ! «Δια την τήρησιν της τάξεως και της ευρυθμίας». Βαριεστημένα φανταράκια σε στάση ημιανάπαυσης (εκτός αν ήταν σε… τμήμα γυναικών), με το όπλο στο χέρι, να είναι επιφορτισμένοι τάχα με το να επέμβουν αν γίνει κάποια φασαρία. Καταργήθηκε κι αυτό, ευτυχώς. Πλέον αστυνομική παρουσία, τυπική και ισχνή, μήπως και γίνει κάτι.
Κάλπη: Πρώτα ξύλινη, τώρα διάφανη
Διαφανείς διαδικασίες στις εκλογές. Η κάλπη ήταν ξύλινη, δεν ήξερες πόσα είχε μέσα, ούτε μπορούσες να εκτιμήσεις με το μάτι. Τώρα, όμως, βλέπεις και παραβλέπεις. Οι διαφανείς κάλπες μπήκαν σχετικά πρόσφατα στη ζωή μας, τη δεκαετία του 2000. Στην ουσία δεν αλλάζουν τίποτα, αλλά όπως και να το κάνουμε δίνουν μια αίσθηση διαφάνειας…
Φάκελλος: Σαλιώνω και κλείνω
Μια διαδικασία μάλλον αηδιαστική, να σαλιώνεις τον φάκελλο στο σημείο που είχε την κόλλα για να κλείσει καλά, να μην δουν οι άλλοι τι ψήφισες. Κι εδώ τα τελευταία χρόνια μίλησε η πρόοδος. Πλέον ο φάκελλος είναι εφοδιασμένος με ειδική κόλλα και μια προστατευτική ταινία. Την αφαιρείς, κολλάς και… καθάρισες.
«Ως τη δύση του ηλίου»
Παλαιότερα ρίχναμε μια ματιά στο χάρτινο ημερολόγιο του σπιτιού για να δούμε μέχρι πότε μπορούμε να ψηφίσουμε στις εκλογές. Τα επίσημα έγγραφα των εκλογών όριζαν ότι η ψηφοφορία διαρκεί «από την ανατολή ως τη δύση του ηλίου». Όπου δύση του ηλίου, αυτό που αναγραφόταν στο ημερολόγιο. Στις τελευταίες εκλογικές διαδικασίες επικράτησε να είναι η ψηφοφορία αυστηρώς 12ωρη, από τις 7:00 ως τις 19:00. Με το δικαίωμα στον δικαστικό αντιπρόσωπο (δεν υπήρχε παλαιότερα) να παρατείνει τη διαδικασία αν διαπιστώσει ουρά στα τελευταία λεπτά.
«Κοινότης Αντικυθήρων, έλαβον…»
Πριν επικρατήσει η τηλεοπτική μετάδοση των αποτελεσμάτων η πιο άμεση ενημέρωση ερχόταν από το ραδιόφωνο. Το οποίο, βέβαια, στην προσπάθεια που γινόταν να είναι όσο το δυνατόν πιο γρήγορο, μετέδιδε σκόρπια αποτελέσματα εκλογικών τμημάτων, τα οποία δεν έδιναν καμία γενική εικόνα του τι συνέβαινε. Παραδοσιακά από τα πρώτα αποτελέσματα στις εκλογές που ανακοινώνονταν ήταν της κοινότητας Αντικυθήρων. Κι αυτό, διότι τα αποτελέσματα έφταναν με τηλεγράφημα στο πρωτοδικείο Πειραιά (τα Αντικύθηρα ανήκουν ακόμα και σήμερα στην Α’ εκλογική περιφέρεια Πειραιά!) και ήταν ευκολότερη η πρόσβαση στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό.
Αποτελέσματα με tablet
Να, κάτι που θα το ζήσουμε για πρώτη φορά σ’ αυτές τις εκλογές. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος να συνδέεται μέσω tablet απευθείας με τους κεντρικούς servers της Singular Logic και να μεταφέρει τα αποτελέσματα αυτόματα. Χωρίς τηλεγραφήματα, κλητήρες, διαλογείς και data entry σε πολύβουες αίθουσες. Πολύ πιο γρήγορη η διαδικασία.
