Περιεχόμενα
Η Αθήνα απέκτησε τον δικό της Ιαπωνικό Κήπο, ο οποίος βρίσκεται στο πάρκο Νηρηΐδων, στο Παγκράτι. Όποιος θέλει δηλαδή να απολαύσει ένα από τα πολλά πράγματα για τα οποία είναι υπερήφανοι οι Ιάπωνες, δηλαδή τους περίφημους κήπους του, που για εκείνους είναι πολιτιστικοί θησαυροί, δεν χρειάζεται να ταξιδέψει ως την Ιαπωνία.
Ο Ιαπωνικός Κήπος της Αθήνας περιλαμβάνει ένα όμορφο θέαμα των ξακουστών ανθισμένων κερασιών, ωστόσο το πιο σημαντικό είναι ότι μιλάμε για έναν φυσικό πνεύμονα στο κέντρο της πόλης. Δημιουργήθηκε μέσω του προγράμματος του Δήμου Αθηναίων «Υιοθέτησε την πόλη σου», με την ευγενική υποστήριξη της JT International Hellas και υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ιαπωνίας και αναμφίβολα πρόκειται να γίνει πόλος έλξης για τους Αθηναίους.
«Είναι μία πρωτοβουλία που έρχεται να προστεθεί στην προσπάθεια του Δήμου μας να αναβιώσει και να αναβαθμίσει τους χώρους πρασίνου σε όλες τις γειτονιές. Μέσω του προγράμματος, συμβάλαμε στην αναγέννηση του Πάρκου ΦΙΞ στα Πατήσια, μετατρέποντάς το σε πρότυπο αειφόρο αστικό πάρκο, ενώ ήδη μετράμε οχτώ πάρκα “τσέπης” σε πυκνοδομημένες γειτονιές της Αθήνας -από τα Πετράλωνα και το Παγκράτι μέχρι τα Σεπόλια και τον Κολωνό», αναφέρει στο iefimerida, η Άννα Ζηλάκου, Υπεύθυνη του Προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» του Δήμου Αθηναίων.
Παράλληλα, αυτή την περίοδο όπως σημειώνει, είναι σε εξέλιξη μια σειρά από αντίστοιχες δράσεις ενίσχυσης του αστικού «πνεύμονα» με όραμα μια ανθεκτική και βιώσιμη πόλη. «Στόχος μας μέσα από όλα όσα κάνουμε, είναι η πόλη να αλλάξει προς το καλύτερο και να γίνει πιο όμορφη για τους κατοίκους της. Συνοδοιπόροι μας, σε αυτή την προσπάθεια, είναι οι φορείς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας που μέσα από το πρόγραμμα «Υιοθέτησε την πόλη σου», μοιράζονται μαζί μας το ίδιο όραμα για το μέλλον της Αθήνας», προσθέτει η κ. Ζηλάκου.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ιαπωνικού κήπου;
Μπορεί ο Ιαπωνικός Κήπος να εγκαινιάστηκε την Τρίτη 9 Νοεμβρίου, παρουσία του ο Δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη και του πρέσβη της Ιαπωνίας στην Ελλάδα, Γιασουνόρι Νακαγιάμα, όμως ουσιαστικά θα «εγκαινιαστεί» με την ανθοφορία και τα χρωματιστά φύλλα των σφενδαμιών και των κερασιών τον Απρίλιο και τον Μάιο.
Σε τι διαφέρει όμως ένας ιαπωνικός κήπος, από ένα κλασικό πάρκο; «Από τον 6ο μ.Χ. αι., που άρχισαν να δημιουργούνται οι ιαπωνικοί κήποι, είναι πολλές οι φάσεις και πολλές οι διαφορές που έχουν σημειωθεί στις διάφορες περιόδους. Σε κάθε περίπτωση, η φύση είναι αυτή, η οποία αποτελεί την έμπνευση για να γίνει ένας ιαπωνικός κήπος», μας εξηγεί ο υπεύθυνος της εταιρείας Ecospaces που ανέλαβε τη μελέτη και την υλοποίηση του έργου, Αντώνης Σκορδίλης.
«Έτσι λοιπόν, ερεθίσματα από το περιβάλλον, όπως τα ορεινά ηφαιστειακά τοπία της Ιαπωνίας, τα οφιοειδή ποτάμια αποτέλεσμα σεισμογενούς δραστηριότητας και οι έντονες εποχιακές εναλλαγές που υπάρχουν στην εύκρατη ζώνη της Ιαπωνίας, έχουν επηρεάσει τόσο την ιαπωνική φιλοσοφία και τον πολιτισμό, όσο και τους κήπους της», προσθέτει.
«Σημαντική είναι και η παραδοσιακή έννοια του κενού χώρου, που δημιουργεί μια αίσθηση ισορροπίας, μεταξύ της κίνησης που μπορεί να δημιουργήσει ο αέρας στα φυτά και της στατικότητας που έχει ο κενός χώρος. Γιατί τους Ιάπωνες τους ενδιαφέρει πάρα πολύ η σχέση του ανοιχτού με τον κενό χώρο, ως προς το να φαντάζονται τη μετάβαση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Κατά κάποιον τρόπο τιμούνται έτσι οι πρόγονοι τους. Αυτή είναι η βαθιά η φιλοσοφία τους για τους κήπους. Κι εμείς προσπαθήσαμε αυτό να το συγκεράσουμε», αναφέρει ο κ. Σκορδίλης.
https://www.intronews.gr/8784-2-glypta-tou-parthenona-vretanoi-epistrofi
Γιατί δημιουργήθηκε σε αυτό το σημείο ο Ιαπωνικός Κήπος;
Ο Ιαπωνικός Κήπος της Αθήνας, ο οποίος περικλείεται από τις οδούς Μιχαλακοπούλου, Νηρηίδων και Λεωφόρου Βασιλέως Αλεξάνδρου, φιλοξενεί φυτά από την ιαπωνική χλωρίδα, αλλά και από τη μεσογειακή, προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι εξίσου βιώσιμο και εναρμονισμένο με το τοπίο και με σκοπό φυσικά αυτά τα φυτά να μπορέσουν να ευδοκιμήσουν. Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις που πληροί το σημείο όπου δημιουργήθηκε;
«Ο χώρος αυτός, επιλέχθηκε μεταξύ κάποιων άλλων που μας πρότεινε ο Δήμος, γιατί βιοκλιματικά είναι ένας χώρος που θα μπορούσε να φιλοξενήσει έναν ιαπωνικό κήπο. Είναι μια περιοχή με βόρεια έκθεση, κοιτάει τον Λυκαβηττό δηλαδή, και στη νότια πλευρά της, υπάρχει το μεγάλο μπαράζ των κτηρίων που σκιάζουν αρκετά τον χώρο. Έτσι λοιπόν, πολλά ευαίσθητα φυτά που θα μπορούσαν να καούν με τον μεσημεριανό καλοκαιρινό ήλιο, θα αντέξουν εκεί, γιατί λίγες ώρες την ημέρα έχει άμεσο ηλιακό φως. Άρα προστατεύονται κι αυτό ήταν ένα πρόκριμα για να επιλέξουμε αυτό το μέρος, πέρα από το γεγονός ότι βρίσκεται στον δρόμο των μουσείων, πίσω από την Πινακοθήκη. Είναι ένας χώρος πρασίνου που φέρει και πολιτισμό», λέει ο κ. Σκορδίλης.
Ο κήπος προηγουμένως ήταν ένα παραμελημένο πάρκο, το οποίο θα έλεγε κανείς πως περνούσε απαρατήρητο. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί, πως από τον χώρο αφαιρέθηκαν μπετόν από κράσπεδα, μπάζα και άλλα αδρανή υλικά. «Ήταν ένα πάρκο φυτεμένο από παλιά. Τα δέντρα υπήρχαν, πολλά όμως από αυτά ήταν ξερά και είχε σχεδιαστεί με την παλιά λογική των πάρκων, όπου σχεδόν ο μισός του χώρος ήταν ένα εγκιβωτισμένο κακής κατάστασης μπετόν. Εξυγιάνθηκε λοιπόν ο χώρος, έφυγαν όλα αυτά, σκάφτηκε το χώμα που υπήρχε γύρω-γύρω, οργώθηκε και ενσωματώθηκε μεγάλη ποσότητα εδάφους, πλούσιου σε οργανική ουσία. Αυτό θα βελτιώσει και τα φυτά που υπήρχαν ήδη στο πάρκο. Δεν κόψαμε κανένα δέντρο από τα δέντρα που υπήρχαν, μόνο τα καθαρίσαμε από τα ξερά τους κομμάτια και κάναμε μία βιολογική φυτοπροστασία, επειδή ήταν πολύ παρατημένα και δεν θα μπορούσε αυτός ο χώρος να φιλοξενήσει νέα φυτά», συμπληρώνει.
Τι φυτά υπάρχουν στον Ιαπωνικό Κήπο της Αθήνας
Στον Ιαπωνικό Κήπο της Αθήνας, έκτασης 4,5 στρεμμάτων, έχουν φυτευτεί 50 νέα δέντρα, 2.000 νέα φυτά εκ των οποίων 1.200 θάμνοι και 600 πιο μικρά φυτά. Εγκαταστάθηκε επίσης και νέος χλοοτάπητας με σπορά 2.500 τ.μ., και έχει προβλεφθεί στη φύτευση του χώματος να ενσωματωθούν κάποια υλικά, τα οποία εξασφαλίζουν μεγάλη οικονομία στο νερό. Επίσης, δημιουργήθηκαν μικροί λόφοι για να αυξηθεί η ωφέλιμη επιφάνεια.
Τα φυτά που επιλέχθηκαν, αντέχουν στη ζέστη του καλοκαιριού και δεν έχουν την ίδια στιγμή πρόβλημα από τις πιο χαμηλές συνθήκες που μπορεί να υπάρχουν τον χειμώνα στην πόλη της Αθήνας. Πρόκειται για κλασικά φυτά των ιαπωνικών κήπων και φυτά σύμβολα της ιαπωνικής χλωρίδας. Έχουν επιλεχθεί μεταξύ της μεγάλης λίστας των υποψήφιων φυτών γιατί αυτά θα ευδοκιμήσουν.
Πολλές φορές στους ιαπωνικούς κήπους σημαντικές είναι και οι φόρμες των φυτών, οι οποίες καθορίζουν το στυλ τους. Οι φόρμες αυτές, μπορεί να γίνουν και από φυτά ελληνικά, της μεσογειακής χλωρίδας. Στον συγκεκριμένο ιαπωνικό κήπο, το τοπίο που προσφέρουν τα φυτά αυτά, είναι και εικόνες από τη φύση της Ελλάδας.
«Φέραμε ελληνικούς θάμνους, κλαδεμένους, που είναι ήδη διαμορφωμένοι σε σφαιρικούς θάμνους, με σκοπό καθώς θα μεγαλώσουν, να κλαδεύονται ενιαία και να δίνουν αυτήν την εικόνα του σύννεφου που βλέπουμε στους ιαπωνικούς κήπους. Και περιμετρικά του πάρκου, φτιάξαμε μεγάλα κομμάτια με καλλιέργειες με ένα είδος μόνο κι έτσι τα φυτά φυτεμένα κοντά το ένα στο άλλο, θα δημιουργήσουν φυτικούς λόφους. Όλα έχουν έναν συμβολισμό στους ιαπωνικούς κήπους, οπότε και τα φυτά πολλές φορές φυτεύονται, καλλιεργούνται και κουρεύονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να θυμίζουν κάποιους λόφους και κάποια βουνά. Κι επειδή έχουμε κι εμείς συχνά την εικόνα από περιοχές που βόσκονται στην ελληνική φύση, στα βουνά μας, με θάμνους φτιαγμένους γλυπτά απ’ τα αιγοπρόβατα, έτσι λοιπόν, με παρόμοιο τρόπο, καθώς μεγαλώνουν αυτοί οι θάμνοι, θα κλαδεύονται, για να δώσουν μια προσφιλή εικόνα ενός βουνού της Ελλάδας», περιγράφει ο κ. Σκορδίλης.
Γενικά, οι Ιάπωνες θεωρούν πως ένας ιαπωνικός κήπος θέλει μια δεκαετία για να μπορέσει να παρουσιαστεί, γιατί όπως λένε, πρέπει να έρθουν τα φυτά σε ένα τέτοιο σημείο που να δείχνουν ότι έχουν διαμορφωθεί, όπως θέλει ο άνθρωπος. Στη συνέχεια θα αφήσουν τα φυτά να ελευθερωθούν, αλλά θέλουν να έχουν μια αρχική μορφή. Αυτό είναι ένα στοιχείο στους ιαπωνικούς κήπους, που δεν το έχουμε στους σύγχρονους ευρωπαϊκούς κήπους, όπως επισημαίνει ο κ. Σκορδίλης.
Η ομάδα Ιαπώνων αρχιτεκτόνων τοπίου που θα έρθει στη χώρα μας, θα φέρει και κάποια artifacts, κάποια αντικείμενα δηλαδή, τα οποία χαρακτηρίζουν τους ιαπωνικούς κήπους. Ένα από αυτά είναι η περίφημη torii gate, η ιαπωνική πύλη, που θα τοποθετηθεί στην είσοδο του κήπου απέναντι από την Πινακοθήκη. Επίσης, θα τοποθετηθούν και κάποιοι βράχοι ανά τριάδες, πάνω στα βότσαλα, τα οποία θα έχουν χτενιστεί και θα κάνουν τους βράχους να μοιάζουν με νησιά. Φυσικά από τη διακόσμηση δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι ιαπωνικοί φανοί, οι οποίοι θα μπουν σε σημεία που έχουν ήδη επιλεγεί. Ακόμη, θα τοποθετηθούν επεξηγηματικές ταμπέλες με τα ονόματα των φυτών και διάφορα στοιχεία για τον συμβολισμό των διάφορων περιοχών του κήπου.
Ο ιδιαίτερος φωτισμός του Ιαπωνικού Κήπου της Αθήνας
Σύμφωνα με τον κ. Σκορδίλη, συνήθως τα πάρκα της πόλης φωτίζονται χωρίς να έχει υπάρξει κάποια μελέτη φωτισμού, με αποτέλεσμα να υπερφωτίζονται και να φωτίζονται όπως οι δρόμοι. Με έντονο δηλαδή φως, το οποίο λειτουργεί ουσιαστικά μόνο στο σημείο που ο κόσμος κυκλοφορεί, με αποτέλεσμα να μην τονίζονται αυτά που υπάρχουν στο πάρκο.
Σε αυτήν την περίπτωση όμως, πραγματοποιήθηκε μελέτη φωτισμού και αξίζει κανείς να επισκεφθεί τον κήπο, όταν έχει αρχίσει να βραδιάζει. Στον Ιαπωνικό Κήπο, δεν υπήρχε λόγος να είναι πολύ έντονος ο φωτισμός του, παρά μόνο να εξυπηρετεί τους σκοπούς που χρειάζεται μια τέτοια διαμόρφωση. «Αυτό σημαίνει, σαφώς να υπάρχει ασφάλεια, δηλαδή να μην υπάρχουν σκοτεινές περιοχές -άλλωστε το λάβαμε υπόψιν μας και στο σχεδιασμό των φυτών να μη δημιουργηθούν κρυψώνες -και πέραν αυτού, παίξαμε εδώ πολύ με την ποιότητα, με τη θερμότητα δηλαδή του φωτός και την ένταση, οπότε κάποια σημεία που θέλαμε να τονίσουμε, έχουν ανάλογα πιο θερμό ή λιγότερο θερμό φως», υπογραμμίζει ο κ. Σκορδίλης.
Παντού χρησιμοποιήθηκε ενεργειακά σωστός φωτισμός, δηλαδή όλα τα φωτιστικά είναι LED και εκτός αυτού, είναι αντιβανδαλιστικά και πλήρως ασφαλή. Επίσης, έγιναν και κάποιες καινοτομίες στον φωτισμό. Για παράδειγμα, το σημείο που έχει γίνει το γρανιτένιο ντεκ και το οποίο βρίσκεται κάτω από ένα μεγάλο πεύκο, φωτίζεται με έναν τρόπο που δημιουργεί την αίσθηση του φωτός-σκιάς, η οποία δημιουργείται και την ημέρα, καθώς ο ήλιος περνά μέσα από τα φυλλώματα. Με αυτόν τον τρόπο, έχεις μια αίσθηση ότι έχει πανσέληνο όταν βρίσκεσαι εκεί.
Αντίστοιχα, στο πίσω μέρος του πάρκου, όπου υπήρχε ένα σιδερένιο κλουβί, τοποθετήθηκε ένα τεντωμένο πανί, το οποίο καθώς φωτίζεται τη νύχτα, δίνει την αίσθηση ενός tea house, των ημι-υπαίθριων χώρων που είναι φτιαγμένοι από ρυζόχαρτο και μπαμπού δηλαδή, και τους οποίους οι Ιάπωνες έχουν στους κήπους για να πίνουν το τσάι τους.
Σκοπός του Ιαπωνικού Κήπου, δεν είναι να αποτελέσει απλά άλλο ένα πάρκο που θα το προσπεράσει κανείς, αλλά να επιλέξει να το διασχίσει και να απολαύσει όλα όσα αυτό του προσφέρει. Πέρα από το όμορφο τοπίο που θα αντικρίσει κανείς εκεί και θα του ξεκουράσει τα μάτια και το μυαλό του από την πολύβουη καθημερινότητα της Αθήνας, μπορεί να ανακαλύψει και τις διάφορες εκπλήξεις που κρύβει. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να καθίσει στα πακτωμένα στο έδαφος ξύλινα παγκάκια κοιτάζοντας την Πινακοθήκη, στον πάνω όροφο της οποίας, υπάρχει ένα μεγάλο έργο του Εγγονόπουλου που φωτίζεται. Πρόκειται για μια διαφορετική, μαγική εμπειρία, που στο παρελθόν δεν θα μπορούσε κάποιος να απολαύσει, καθώς δύσκολα θα έμπαινε σε ένα υποφωτισμένο πάρκο και θα καθόταν κιόλας σε αυτό.
Εκτός από την ομορφιά και την αίσθηση γαλήνης που εκπέμπει ο Ιαπωνικός Κήπος της Αθήνας, συνεισφέρει στο πράσινο και το οξυγόνο της πρωτεύουσας, αποτελώντας ένα παράδειγμα αειφορίας. Ο κήπος είναι πια μια επιφάνεια που απορροφά το νερό της βροχής, καθώς ποτίζεται με έναν σύγχρονο τρόπο, όπου υπάρχει αισθητήρας υγρασίας του εδάφους και της βροχής, γεγονός που σημαίνει πως δεν σπαταλιέται νερό, αλλά δίνεται μόνο όταν χρειάζεται.
«Ο Ιαπωνικός Κήπος της Αθήνας, θα αποτελέσει ένα παράδειγμα, για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζεται το πράσινο στην πόλη, καθώς ιδίως τώρα με τον κορωνοϊό, που ο κόσμος κυκλοφόρησε στις γειτονιές του, κατάλαβε πόσο σημαντικό είναι το πράσινο. Πανευρωπαϊκά αν όχι παγκόσμια, διαφαίνεται πολύ η σημασία που πρέπει να δώσουμε σε αυτό το κομμάτι φύσης μέσα στην πόλη μας», καταλήγει ο κ. Σκορδίλης.
