Πώς φιλοξενείς μια παγκόσμια αθλητική διοργάνωση με χιλιάδες αθλητές και εκατομμύρια επισκέπτες-θεατές σε μια μεγαλούπολη, την εποχή της υπερθέρμανσης του πλανήτη; Όσο κι αν διαβάζεται παράξενο, αυτό είναι το στοίχημα της οργανωτικής επιτροπής Ολυμπιακοί Αγώνες 2024, που θα γίνουν στο Παρίσι σε λίγους μήνες. Η αθλητική επιτυχία και η ασφάλεια έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα. Το πιο σημαντικό, όχι μόνο για τους Γάλλους, αλλά και για τη διεθνή κοινότητα, είναι να μην επιβαρυνθεί το περιβάλλον.
Οι διοργανωτές τόνισαν από την αρχή ότι βάζουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε μια «κλιματική δίαιτα». Αυτοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες, όπως λένε, θα παράγουν τις μισές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τις πρόσφατες διοργανώσεις. Αυτό σημαίνει οικονομία σε οτιδήποτε παράγει εκπομπές υπερθέρμανσης του πλανήτη: ηλεκτρική ενέργεια, τρόφιμα, κτίρια και μεταφορές.
Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος έχει φουντώσει την κουβέντα, ειδικά ανάμεσα σ’ αυτούς που αγαπούν μεν αυτά που πρεσβεύουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά αγαπούν και το περιβάλλον. Αυτοί υποστηρίζουν ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να είναι διάσπαρτοι σε όλο τον κόσμο, στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, για να εξαλείψουν την ανάγκη για τόσες νέες κατασκευές και αεροπορικά ταξίδια.
Η πιο σημαντική πράξη των διοργανωτών έχει να κάνει με τις εγκαταστάσεις. Αντί να χτίσουν νέες, προσπαθούν να αναζωογονήσουν τις παλιές. Αντί να κατασκευάζουν νέα κτίρια για τους Αγώνες (που παράγουν πολλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την κατασκευή σκυροδέματος και χάλυβα), οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού θα επαναχρησιμοποιήσουν πολλά από τα υπάρχοντα αξιοθέατα της πόλης, όπως το Γκραν Παλέ, η Πλας ντε λα Κονκόρντ, ή ακόμα και μια πισίνα που χτίστηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924, που είχαν διεξαχθεί επίσης στο Παρίσι.
Η οργανωτική επιτροπή, επίσης, αποφάσισε να καταργηθεί ο συμβατικός κλιματισμός στο χωριό των αθλητών, κάτι που έχει εγείρει ανησυχίες. Τα κτίρια, βέβαια, θα βασίζονται σε ένα σύστημα ψύξης που χρησιμοποιεί νερό που αντλείται από το υπόγειο. Αρκετές ολυμπιακές ομάδες, όμως, σκέφτονται να φέρουν τα δικά τους κλιματιστικά.
Υπάρχει ελπίδα είναι ότι πειράματα όπως αυτά θα προσφέρουν ένα πρότυπο για άλλους Ολυμπιακούς Αγώνες στο μέλλον και άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Τα λίγα νέα κτίρια που χτίζονται, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης των αθλητών, καθώς και ένα συγκρότημα κολύμβησης και μια αρένα, χρησιμοποιούν λιγότερο τσιμέντο και περισσότερο ξύλο. Έχουν ηλιακούς συλλέκτες και πράσινο στις στέγες τους.
Τα νέα κτίρια προορίζονται επίσης να έχουν μια ζωή πολύ πέρα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους της περιοχής για τις επόμενες δεκαετίες και αναζωογονούν τα προάστια της πόλης.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που μάχονται την κλιματική αλλαγή
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι, αν και πολλά από αυτά που κάνει το Παρίσι είναι αξιέπαινα, ιδιαίτερα τα όρια στις νέες κατασκευές, για να αντιμετωπιστεί πραγματικά η κλιματική κρίση απαιτεί κάτι περισσότερο από τη μείωση των εκπομπών εδώ και εκεί.
Υπάρχει ένας πιο άμεσος κίνδυνος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες: η ίδια η κλιματική αλλαγή. Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάνει τα καλοκαίρια του Παρισιού επικίνδυνα ζεστά. Αυτό έχει εντείνει τις ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο προστασίας των αθλητών και των φιλάθλων στα τέλη Ιουλίου μέχρι τα μέσα Αυγούστου, όπου θα διαρκέσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Οι αρχές της πόλης λένε ότι έχουν φυτέψει χιλιάδες δέντρα τα τελευταία χρόνια για να μετριάσουν τη ζέστη του καλοκαιριού. Θα υπάρχουν ειδικοί ψεκαστές δροσερού νερού και μεγάλες ομπρέλες. Ένα σημαντικό πράγμα που ξεχωρίζει τους αγώνες του Παρισιού από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ότι έχει επιβάλει ένα όριο στις συνολικές εκπομπές που θα παράγει.
Οι διοργανωτές του Παρισιού λένε ότι θα αντισταθμίσουν αυτές τις εκπομπές αγοράζοντας «πιστώσεις άνθρακα» (έτσι τις αποκαλούν) για να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση έργων μείωσης των εκπομπών σε όλο τον κόσμο. Οι διοργανωτές αγώνων δεν έχουν πει ποια έργα θα χρηματοδοτήσουν οι αγώνες και σε ποια τιμή. Σε κάθε περίπτωση, η αγορά των πιστώσεων άνθρακα μπορεί να είναι θολή.
Η Πλας ντε λα Κονκόρντ, μια πλατεία του 18ου αιώνα όπου κάποτε είχε φιλοξενήσει γκιλοτίνες κατά τη Γαλλική Επανάσταση, αυτό το καλοκαίρι θα φιλοξενήσει το ολυμπιακό τουρνουά σκέιτμπορντ.
Όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων, οι μεταφορές είναι ένας άλλος πονοκέφαλος. Το Παρίσι έχει ήδη περιορίσει χώρο για αυτοκίνητα και δημιουργούσε χώρο για ποδήλατα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναμένεται να επιταχύνουν αυτή τη στροφή. Αλλά το γεγονός αυτό, με τα τεράστια πλήθη θεατών, δημιουργεί προβλήματα μετακίνησης και για τους ίδιους τους Παριζιάνους. Πολλοί να κάνουν σχέδια να φύγουν για διακοπές όσο διαρκούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Από το 2014 και μετά στο Παρίσι έχουν προστεθεί περίπου 600 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων. Το μετρό της πόλης, διάσημο και ιστορικό, είναι ένα άλλο πρόβλημα. Τα τρένα έχουν ήδη κόσμο, και οι εργαζόμενοι σπεύδουν να ολοκληρώσουν εγκαίρως τις νέες επεκτάσεις δύο γραμμών για την εξυπηρέτηση των Αγώνων. Για να δημιουργηθεί χώρος για τους επισκέπτες των Ολυμπιακών Αγώνων, η πόλη προέτρεψε τους ανθρώπους να μείνουν έξω από τα τρένα ή να εργάζονται από το σπίτι.
Όσο για τα τους αθλητικούς χώρους, η πιο εμβληματική παρέμβαση είναι αυτή της πισίνας Georges Vallerey, που είχε χρησιμοποιηθεί το 1924, όταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν γίνει πάλι στο Παρίσι. Ο χώρος θα αποκτήσει ένα νέο σύστημα φιλτραρίσματος αέρα, καθώς και μια νέα οροφή που αφήνει το φως, αλλά κρατά μακριά τη ζέστη και το κρύο. Τα παλιά ξύλινα δοκάρια στέγης έχουν επαναχρησιμοποιηθεί ως πάγκοι. Οι ξύλινες κερκίδες, που τοποθετήθηκαν πριν από τουλάχιστον 40 χρόνια, παραμένουν.
Σ’ εκείνη την πισίνα ο Αμερικανός Τζόνι Βαϊσμίλερ κέρδισε χρυσό μετάλλιο το 1924. Ο Βαϊσμίλερ έγινε αργότερα διάσημος ηθοποιός, υποδυόμενος τον Ταρζάν σε μια σειρά ταινιών που άφησαν εποχή στο αμερικανικό (κι όχι μόνο) σινεμά.
Περίπου το 95 % των εγκαταστάσεων που θα χρησιμοποιήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2024 είναι παλιά κτίρια ή προσωρινές κατασκευές. Για παράδειγμα, θα κατασκευαστούν αρκετές προσωρινές πισίνες, στη συνέχεια θα διαλυθούν και θα εγκατασταθούν ξανά σε κοινότητες που έχουν έλλειψη από τέτοιες εγκαταστάσεις.
Το Ολυμπιακό Χωριό, το Athletes Village, των 128 στρεμμάτων που θα μεταμορφωθεί σε μια μικτή γειτονιά για 6.000 κατοίκους στη συνέχεια. Οι κατασκευαστές του λένε ότι οι εκπομπές του είναι τουλάχιστον 30%. Ένα μικρό κομμάτι πεζοδρομίου είναι στρωμένο με κοχύλια στρειδιών που μπορούν να ποτιστούν από μια υπόγεια δεξαμενή και να δροσίσουν το πεζοδρόμιο τις ζεστές μέρες. Ένα πειραματικό κτίριο είναι να ανακυκλώνει όλο το νερό του. Για την ψύξη του εδάφους, έχουν φυτευτεί 9.000 δέντρα, συμπεριλαμβανομένων τοπικών ποικιλιών όπως βελανιδιές και φτελιές που μπορούν να επιβιώσουν σε ένα πιο ζεστό μέλλον.
Μαζί με τη σκιά των δέντρων, τη μόνωση και το αεράκι από το ποτάμι, οι κατασκευαστές λένε ότι οι εσωτερικές θερμοκρασίες μπορούν να διατηρηθούν αρκετά δροσερές για τα καλοκαίρια του Παρισιού του μέλλοντος. Ωστόσο, λένε οι διοργανωτές των αγώνων, οι Ολυμπιακές ομάδες εξακολουθούν να είναι ελεύθερες να φέρουν τα δικά τους κλιματιστικά, αν το θέλουν.
** Με πληροφορίες από New York Times.
