Δεν υπάρχει τίποτα πιο ικανοποιητικό από το να ανακαλύπτεις καλλιτέχνες, μουσικές, και να τις ακούς όταν δεν τις ξέρει κανείς στον περίγυρό σου. Ο Asaf Avidan δεν είναι, θαρρώ, μια τέτοια περίπτωση για τον μέσο Έλληνα, καθώς η κομματάρα του, One Day, έσκασε σαν τσουνάμι στα μούτρα όλων μας πριν από 16 χρόνια (ΧΡΙΣΤΕ ΜΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΣΑ;) και δεν είχαμε τον χρόνο να τον ανακαλύψουμε. Μετά ήρθε το Love it Or Leave It, ήρθε το Different Pulses και το Lost Horse, οπότε ο Asaf Avidan δεν άφησε πολλά περιθώρια σε κάποιους να πουν «εγώ τον άκουγα όταν εσείς δεν ξέρατε καν ότι υπάρχει».
Ο Asaf Avidan θα βρεθεί στις 12 Ιουλίου στο Θέατρο Λυκαβηττού για συναυλία, επιστρέφοντας μετά από 2 χρόνια στην Αθήνα και ήταν η κατάλληλη στιγμή για να ζητήσω μια συνέντευξη μαζί του.
Τότε δεν ένιωθα έτοιμος, τώρα πίστευα ότι ήμουν, αλλά δεν ήξερα με τι άνθρωπο έχω να κάνω, ειδικά σε σχέση με όσα γίνονται στον κόσμο, με την τραγωδία που αντικρύζουμε πια κάθε μέρα. Μπορεί να μην είχα την ευκαιρία να ανακαλύψω τον καλλιτέχνη Asaf Avidan μουσικά, αλλά η συζήτησή μας μου έδωσε το προνόμιο να ανακαλύψω τον καλλιτέχνη Asaf Avidan σε επίπεδο ανθρώπου, σκέψεων, κοσμοθεωρίας.
Του έκανα ερωτήσεις περιμένοντας συγκεκριμένες απαντήσεις, όμως ο Asaf Avidan μου απαντούσε κάτι που με έκανε να αναθεωρώ την απολυτότητα με την οποία εξέφραζα κάποια πράγματα ή, περισσότερο, να αναρωτιέμαι αν τελικά καταφέρνω να επικοινωνήσω ορθά αυτό που θέλω προς κάποιον που μιλάμε, που διαβάζει όσα γράφω.
Ελπίζω να συμβεί το ίδιο και με σας, όσο θα διαβάζετε όσα είπαμε με τον Asaf Avidan. Γιατί, στο μυαλό μου, ο Asaf Avidan, προδίδεται από το όνομά του. Είναι ασαφής. Όχι με την έννοια του ακατανόητου, αλλά με την έννοια πως αφήνει όλες του τις πλευρές να εμφανιστούν, οπότε δεν μπορείς να πεις με τίποτα ότι ο Asaf Avidan είναι το ένα ή το άλλο. Ο Asaf Avidan είναι και το ένα και το άλλο.
Το άγνωστο background του Asaf Avidan, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και το τι νιώθει στη σκηνή
– Αν στεκόσουν μπροστά σε κάποιον άνθρωπο που δεν γνωρίζει τίποτα για σένα, τι θα του έλεγες για να καταλάβει τι κάνεις μουσικά;
Αλήθεια, δεν ξέρω πώς να απαντήσω σε αυτό. Τεχνικά μιλώντας, επειδή η μουσική μου περιλαμβάνει πολλά είδη, αλλά κι επειδή θεωρώ ότι το να προσπαθείς να περιγράψεις το ποιος είσαι καλλιτεχνικά με λέξεις, ακυρώνει αυτομάτως όλη την διαδικασία της καλλιτεχνικής αναζήτησης, δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Ο λόγος που έχουμε την τέχνη, είναι γιατί είναι μια γλώσσα που καταφέρνει να σπάσει τα σύνορα των γλωσσών που ξέρουμε. Ίσως, αν με πίεζες, θα σου έλεγα ότι αυτό που κάνω, είναι μια ταπεινή προσπάθεια να είμαι ειλικρινής προς τον εαυτό μου και τον κόσμο.
– Θυμάσαι την πρώτη φορά που τραγούδησες ή την πρώτη φορά που ένιωσες τη μουσική μέσα σου;
Δεν θυμάμαι ακριβώς την πρώτη φορά, αλλά θυμάμαι την περίοδο που είχα ξεκινήσει να τραγουδάω για να βρω απαντήσεις σε μια συναισθηματική ανάκριση που έκανα στον εαυτό μου. Ήμουν στα μισά της 3ης δεκαετίας της ζωής μου, ήμουν ένας επιτυχημένος σκιτσογράφος. Η μουσική δεν ήταν καθόλου το έδαφός μου. Εκεί, χώρισα μετά από μια μακροχρόνια σχέση, παραιτήθηκα, άφησα το διαμέρισμά μου και έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Όλα σε λίγες εβδομάδες.
Θυμάμαι να παίρνω μια κιθάρα εκείνη την περίοδο, να διδάσκω τον εαυτό μου κάποιες συγχορδίες και να μου βγαίνει αυθόρμητα να τραγουδάω συναισθήματα που με έπνιγαν και τα οποία είχαν τσιμεντώσει το μέσα μου, απειλώντας να με πνίξουν ολοκληρωτικά. Είχε κάτι θεραπευτικό το να απελευθερώνω εκείνη τη στιγμή αυτά τα συναισθήματα, να βγαίνουν στον κόσμο, να αποκτούν ηχώ και να επιστρέφουν σε μένα, αυτή τη φορά με άλλη μορφή, έχοντας αντηχήσει από τον χώρο γύρω μου. Ήταν μια επιβεβαίωση της ύπαρξής μου εκείνη η στιγμή και το αισθάνομαι έτσι κάθε φορά που τραγουδάω.
– Τι καλλιτέχνες άκουγες από τους γονείς σου ως παιδί, ποια ακούσματα σε διαμόρφωσαν;
Οι γονείς μου διέθεταν μια τεράστια συλλογή από βινύλια από τη ζωή τους στη Νέα Υόρκη στα 70s. Είχαν κλασική ροκ όπως Pink Floyd, The Doors, Led Zeppelin, αλλά και πολλή τζαζ και μπλουζ, όπως Νίνα Σιμόν, Μπίλι Χόλιντεϊ, Μπι Μπι Κινγκ. Ο πρώτος μου μουσικός έρωτας είναι με το The Wall των Pink Floyd, που το άκουσα πρώτη φορά στα 5 μου. Το να ακούω όλο το διπλό άλμπουμ με τεράστια ακουστικά και να παρατηρώ τα πανέμορφα και περίεργα illustrations στο εξώφυλλο, σχημάτιζαν αυτή τη στιγμή και το άλμπουμ μέσα μου, του έδωσαν μια τεράστια θέση στην καρδιά μου.
– Τα τελευταία δύο χρόνια, το ελληνικό κοινό γεμίζει στάδια και χώρους εκδηλώσεων, εκφράζοντας μια ανάγκη να ζήσει την κάθε στιγμή μετά την πανδημία. Τι περιμένεις να δεις στην Αθήνα και τι μήνυμα στέλνεις στους Έλληνες;
Δεν έχω ιδέα τι προσδοκά γενικά το κάθε κοινό στις συναυλίες μου και τι όρεξη έχει. Έχω ακούσει αρκετές δύσκολες ιστορίες από promoters που έχω μιλήσει. Νομίζω ότι υπάρχει ένα βασίλειο που αποτελείται από ένα πολύ μικρό ποσοστό από οποιοδήποτε είδος δημοφιλούς μουσικής που ανθίζει. Από την άλλη όμως, η μουσική βιομηχανία έχει απωλέσει τη μεσαία τάξη που δυσκολεύεται πολύ μετά την πανδημία. Όλα αυτά βέβαια δεν είναι δική μου θέση για να ασχοληθώ. Εγώ μπορώ να τραγουδήσω με την ψυχή μου, είτε έχω από κάτω 10 είτε έχω 10.000 ανθρώπους.
Δεν έχω να πω κάτι διαφορετικό στους Έλληνες από αυτό που θα έλεγα σε όλους τους ανθρώπους σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Μην αναζητείτε την εύκολη διαφυγή. Χρησιμοποιήστε τη δύναμη της τέχνης ως ένα εργαλείο για να εξερευνήσετε τον εαυτό σας, να ανακαλύψετε την αυτογνωσία σας, να μάθετε πόσο πολύπλοκοι και εύθραυστοι είστε, να βρείτε την αλήθεια σας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία γινόμαστε καλύτεροι για τους εαυτούς μας και, ελπίζω, για τους άλλους. Ο κόσμος έχει ανάγκη περισσότερους ανθρώπους που αντέχουν και κοιτάνε την πολυπλοκότητα.
– Ως καλλιτέχνης, έχεις κάθε φορά την ευκαιρία να ζήσεις μια εμπειρία στη σκηνή που κρατάει κοντά 2 ώρες, όπου το κοινό σε χειροκροτά, τραγουδάει μαζί σου, τα φώτα είναι πάνω σου, υπάρχει μια θορυβώδης ένωση χιλιάδων ανθρώπων. Κι όταν τελειώνει η συναυλία, τα φώτα σβήνουν και μένουν τα συναισθήματα και οι σκέψεις ενός αδειάσματος. Πώς είναι για σένα αυτή η διαδρομή;
Κατανοώ πώς το ρωτάς, αλλά να σου πω την αλήθεια, δεν βασανίζομαι από κατάπτωση ψυχική μετά τις συναυλίες, γιατί δεν έχω και μεγάλες ανυψώσεις. Ναι, το κοινό είναι εκεί και ζητωκραυγάζει, αλλά δεν το εκλαμβάνω ως κάτι που αγορά εμένα. Ζητωκραυγάζουν για αυτό που δίνω στη σκηνή, για το ότι βλέπουν ένα εργαλείο ανασκαφής των εαυτών τους στα τραγούδια μου.
Όταν είμαι στη σκηνή, είμαι πολύ απασχολημένος με το να προσφέρω κάτι ειλικρινές και αυθεντικό, με την κάθε στιγμή. Είμαι στα δικά μου τούνελ προσπαθώντας να εξορύξω κάτι προς την επιφάνεια. Είναι μια συναισθηματική εργατική διαδικασία με φορτίο, κι όταν είμαι εκτός σκηνής, πίσω στο ξενοδοχείο ή στο πούλμαν, είμαι απλά χαρούμενος που μπορώ να ξεκουραστώ και να γεμίσω τις μπαταρίες μου.
– Ο κόσμος είναι σε χάος τα τελευταία χρόνια. Πώς αισθάνεσαι με όσα συμβαίνουν στην πατρίδα σου;
Δεν θα χρησιμοποιούσα αυτή τη λέξη. Δεν μου ανήκει κανένα έδαφος και δεν νιώθω συνδεδεμένος με μια περιοχή ή με άλλη. Αυτό που νιώθω είναι μια αηδία από το τεράστιο μέγεθος του βασανισμού ανθρώπων. Πάντοτε πίστευα και πιστεύω ότι η διπλωματία θα φέρει ειρήνη, ασφάλεια, αξιοπρέπεια και ελευθερία σε όλους και ότι πρέπει να την αναζητήσουμε και να την εφαρμόσουμε με γενναιότητα.
Βλέπω όμως ότι παγκόσμια, είμαστε στο χείλος του γκρεμού και πρέπει όλοι να κατανοήσουμε πως οι δυνάμεις που κυριαρχούν και μας οδηγούν σε αυτή την καταστροφή, είναι ιδεολογικές. Αν εμείς οι υπόλοιποι, σε όλο τον κόσμο, δεν είμαστε προσεκτικοί με την πόλωση και με την αυξανόμενη έλλειψη χώρου μέσα μας να διατηρήσουμε τις πολύπλοκες ιδέες και τα συναισθήματα προς τους γείτονες μας, φοβάμαι πως το Ισραήλ κι η Παλαιστίνη, η Ουκρανία κι η Ρωσία, οι χώρες στην αφρικανική ζώνη, θα αποτελούν στο μέλλον μια ανάμνηση του πρώτου κεφαλαίου ενός μεγαλύτερου και πιο απότομου μονοπατιού προς την άβυσσο.
– Είναι εφικτό για σένα να βρεις έμπνευση, να νιώσεις χαρούμενος και παθιασμένος επί σκηνής όταν γύρω υπάρχει τόση τραγωδία που μας αγγίζει όλους;
Πλανάσαι αν θεωρείς ότι νιώθω χαρούμενος στη σκηνή. Νιώθω στη σκηνή. Τελεία. Αυτά τα συναισθήματα, όπως είπα, είναι πολύπλοκα. Κάποιες φορές καταστροφικά και δυνατά, άλλες ενθαρρυντικά και ελάχιστα κατανοητά. Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι να αποτυπώσει το συναισθηματικό πεδίο σε όλο του το εύρος και να προσφέρει ένα εργαλείο κατεύθυνσης στο κοινό. Όποιο συναίσθημα είναι ζωντανό εκείνη τη στιγμή, αξίζει.
Επίσης, δεν υποστηρίζω την ιδέα πως η ευτυχία του καθενός μας μπορεί να υπάρχει ξεχωριστά από περιόδους τραγωδίας ή, ανάποδα, η προσωπική μας δυστυχία δε μπορεί να υπάρξει με την κοινωνική ευημερία. Μιλάμε για δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος που λέγεται ανθρώπινο βίωμα, που λανθασμένα τα έχουμε κάνει αντίθετα. Δεν είναι. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο πώς τοποθετούμε ταμπέλες σε συναισθήματα και απλώνουμε ισχυρά οχυρά γύρω τους.
– Υπάρχει μια γενικότερη πεποίθηση πως για να είσαι καλλιτέχνης, πρέπει να έχεις κοιτάξει την κόλασή σου, να έχεις βουτήξει βαθιά στην ψυχή σου για να βρεις τους δαίμονες σου. Συμπλέεις με αυτή την άποψη;
Ναι, αυτό είναι όπως το είπες. Ο καλλιτέχνης είναι αυτός που κοιτάζει με θάρρος στο συμπαντικό κενό, εκεί όπου άλλοι τρομάζουν. Αυτό έχει κι ένα τίμημα.
– Αν είχες τη δύναμη να φτιάξεις τον κόσμο, ποιο πράγμα θα έκανες πρώτα;
Θα ανέθετα τη δουλειά σε κάποιον άλλον!
– Το να είσαι ανάμεσα σε μεγάλα πλήθη, φέρνει και έντονα συναισθήματα μοναξιάς. Πώς αντιμετωπίζεις την μοναχικότητα/μοναξιά σου;
Πάντοτε ένιωθα μόνος μου, σαν να είναι το φυσικό μου. Οπότε δεν πιστεύω πως ένα μεγάλο πλήθος μεγεθύνει το συναίσθημα αυτό. Αντιθέτως, μου προσφέρει στιγμιαία αίσθηση συμπόρευσης σε μια διαδρομή όπου όλοι μας παλεύουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
* Για πληροφορίες σχετικά με τη συναυλία του Asaf Avidan, μπες εδώ.
