Παραστάσεις για κάθε vibe: 12 θεατρικές εμπειρίες που δεν πρέπει να χάσεις φέτος το καλοκαίρι!

Το φετινό καλοκαίρι το ελληνικό θέατρο φοράει τα καλά του και μας καλεί μέσα από τις παραστάσεις σε ένα ταξίδι μέσα από ιστορίες αιώνων, που συνεχίζουν να μας συναρπάζουν και να μας προβληματίζουν.

Δώδεκα μοναδικές παραστάσεις, από τον Οιδίποδα του Γιάννη Χουβαρδά μέχρι την Ιφιγένεια της σύγχρονης σκηνοθέτιδας Αικατερίνης Παπαγεωργίου, ξετυλίγουν μύθους και πάθη που αφορούν τον άνθρωπο χθες, σήμερα και πάντα.

Από τα αρχαία θέατρα της Επιδαύρου και τις σύγχρονες σκηνές, μέχρι τις επαρχιακές γωνιές της Ελλάδας, αυτές οι παραστάσεις δεν είναι απλώς κλασικά έργα -είναι ζωντανές ιστορίες που φέρνουν το παρελθόν στο παρόν, και μας θυμίζουν πως το θέατρο είναι καθρέφτης της ζωής.

Οιδίπους – Η ιστορία μιας μεταμόρφωσης: από το σκοτάδι στο φως

Γιορτάζοντας 50 χρόνια συνεχούς επαγγελματικής παρουσίας στο θέατρο, ο Γιάννης Χουβαρδάς μεταφράζει, διασκευάζει και σκηνοθετεί τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή σε μία παράσταση ως ενιαίο έργο.

Υπό την καθοδήγηση του σπουδαίου Έλληνα σκηνοθέτη, μια ομάδα σημαντικών ηθοποιών και συντελεστών θα αφηγηθούν, με ζωντανή μουσική, τη συγκλονιστική ιστορία του Οιδίποδα ξεκινώντας από το τέλος και πηγαίνοντας προς τα πίσω, στην αρχή του κακού.

Ο τυφλός και σε προχωρημένη πλέον ηλικία Οιδίπους μαζί με τους στενούς του συγγενείς φτάνουν σε έναν τόπο μυστηρίου διάσπαρτο με ταφικά μνημεία, τον αρχαίο Κολωνό, όπου θα γνωρίσουν μέσω θεϊκής αποκάλυψης τα ιερά απόκρυφα που θα τους δώσουν την απάντηση στο γιατί έζησαν μια τόσο βασανισμένη ζωή.

Στη διάρκεια αυτής της μετάβασης, τα πρόσωπα αναβιώνουν μαζί με τον Οιδίποδα τα συνταρακτικά συμβάντα του «Τυράννου» και, περνώντας μέσα από τα στάδια προσέγγισης του θεϊκού πνεύματος όπως παρατίθενται στον «Επί Κολωνώ», παρακολουθούν την τελική ανύψωση και ανάληψη του ήρωα στους ουρανούς.

Στόχος του Γιάννη Χουβαρδά είναι τα δύο έργα ‒πολύ διαφορετικά μεταξύ τους σε σύλληψη και ύφος, και γραμμένα με μεγάλη χρονική απόσταση το ένα από το άλλο‒ να είναι απολύτως αναγνωρίσιμα στη διάρκεια της παράστασης, με τρόπο που να αποδίδει αρμονικά την αίσθηση μιας ενιαίας ιστορίας, πιστής στο πνεύμα του Σοφοκλή, του κορυφαίου τραγικού.

Ανδρομάχη του Ευριπίδη

Μεταφερόμαστε μακριά από τα μεγάλα κέντρα, στην ελληνική επαρχία. Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Θετίδειον. Στον οίκο του γιου του Αχιλλέα, του Νεοπτόλεμου. Ο βίαιος, σκληρός, ασεβής ήρωας της Ιλιάδας, που πάνω του στηρίχθηκε η νίκη των Ελλήνων στην Τροία, είναι ανίκανος να ανταποκριθεί στις ευθύνες του πατέρα, του συζύγου, του ηγέτη.

Φεύγει για να βρει θεραπεία στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς. Ο πολεμικός παροξυσμός του έχει μολύνει το κρεβάτι, το σπίτι, την πόλη του. Μπροστά στα μάτια της γυναίκας που αδίκησε ανεπανόρθωτα, θα λάβει το είδος της τιμωρίας που ονομάστηκε νεοπτολέμειος τίσις.

Η χώρα, η επαρχία, αποδεκατισμένη, αντιπροσωπεύεται από έναν γκροτέσκο Χορό γυναικών, εγκαταλελειμμένων, φοβισμένων, υποταγμένων μέσα στην απορία τους.

Σε μιαν αντιστροφή της ηρωικής Ιλιάδας, στην Ανδρομάχη ο Ευριπίδης στηλιτεύει την αλαζονεία των Ελλήνων και την ψευδαίσθηση της ανωτερότητας του πολιτισμού τους. Οι προπολεμικές υποσχέσεις για μια ενωμένη, ισχυρή χώρα διαψεύδονται σε ένα τοπίο φθοράς, γήρατος, φόβου και φθόνου.

Η ευθύνη βαρύνει όχι μόνο τους πρωτεργάτες, αλλά και όσους τους πίστεψαν και συνέβαλαν στον ευτελισμό των αξιών με την ανοχή τους. Η νέα γενιά πληρώνει το τίμημα.

Ορέστεια του Αισχύλου

Η εμβληματική τριλογία του Αισχύλου Ορέστεια σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, στην πρώτη συνεργασία του διεθνώς καταξιωμένου Έλληνα σκηνοθέτη και δασκάλου με το Εθνικό Θέατρο, αποτέλεσε από τις σπουδαιότερες στιγμές στην πρόσφατη ιστορία του ελληνικού θεάτρου.

Μετά τη θριαμβευτική της πορεία σε ξεχωριστούς σταθμούς, η παράσταση επιστρέφει στις 22 & 23 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, ολοκληρώνοντας τον φετινό επιδαύριο κύκλο του Φεστιβάλ.

Η Ορέστεια του Τερζόπουλου συνιστά ένα έργο διανοητικού και φιλοσοφικού βάθους, που κατορθώνει με τη συνταρακτική του ενέργεια να διευρύνει τα όρια της τέχνης, και να αφηγηθεί, εντέλει, την ιστορία της ίδιας της ανθρωπότητας. Ως πράξη αδιαμφισβήτητα πολιτική και εμπειρία πολυδιάστατα πνευματική, η παράσταση έτυχε διθυραμβικής υποδοχής τόσο από τους χιλιάδες θεατές που την παρακολούθησαν όσο και από τα εγχώρια και διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Μετά την πρεμιέρα της στην Επίδαυρο το 2024, την περιοδεία που ακολούθησε στην Ελλάδα και την Κύπρο, και την παρουσίασή της στη Βιτσέντσα της Ιταλίας, όπου άνοιξε τον 77ο Κύκλο Κλασικών Παραστάσεων στο ιστορικό θέατρο Olimpico, η μοναδική αυτή παράσταση επιστρέφει στον τόπο από όπου ξεκίνησε το συναρπαστικό της ταξίδι, για να προσφέρει σε όλους μας τη δυνατότητα να τη ζήσουμε για ακόμα μια φορά.

Ηλέκτρα του Σοφοκλή

Τι σημαίνει «αποκαθιστώ το δίκαιο»; Μπορεί κανείς να ζήσει με τις συνέπειες της βίας; Είναι η βία αναπόφευκτη; Θα κλείσει η εκδίκηση τον κύκλο του αίματος; Είναι η λύτρωση ποτέ δυνατή; Και, τελικά, ποιος είναι ο ρόλος της αντίστασης όταν όλα φαίνονται χαμένα;

Το θέατρο Πορεία επανέρχεται στην Επίδαυρο, αυτή τη φορά με τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Δημήτρη Τάρλοου στην πρώτη του σκηνοθεσία στο αργολικό θέατρο με τη σοφόκλεια εκδοχή της Ηλέκτρας.

Σε έναν κόσμο που μαστίζεται από ολοκληρωτισμούς και κοινωνική αδικία, σε μια εποχή όπου η βία και η εκδίκηση παρουσιάζονται συχνά ως «αναγκαίο κακό», η Ηλέκτρα του Σοφοκλή αποκτά ανατριχιαστική επικαιρότητα. Η τραγωδία αυτή δεν είναι απλώς μια αφήγηση εκδίκησης, αλλά ένας καθρέφτης των ανθρώπινων διλημμάτων, της διαχρονικής σύγκρουσης ανάμεσα στη δικαιοσύνη και την ηθική.

Η Ηλέκτρα, μέλος της καταραμένης οικογένειας των Ατρειδών, μια γυναίκα παγιδευμένη σε αυτόν τον κύκλο αίματος και φρίκης, είναι κάτι περισσότερο από τραγικός χαρακτήρας, αφού προσωποποιεί το δίλημμα ανάμεσα στην ανάγκη για δικαιοσύνη και την ηθική επιταγή της αποφυγής της βίας.

Δεν είναι μόνο ένα τραγικό πλάσμα της μοίρας, αλλά και ένα δημιούργημα του χαρακτήρα της, ενός χαρακτήρα ολόψυχα δοσμένου στον αγώνα για δικαιοσύνη. Είναι άραγε και η ίδια θύμα της εμμονής της με την εκδίκηση ή μια φωνή αντίστασης απέναντι στη βαρβαρότητα της εξουσίας; Και γιατί όταν το παλάτι απαλλάσσεται πλέον από τους τυράννους, εκείνη δεν περνάει το κατώφλι του;

Μένει απλώς έξω από τον Οίκο που μισεί ή αρνείται να γίνει μέρος του συστήματος που πολέμησε με πάθος; Είναι ακόμα δέσμια των ακραίων συναισθημάτων που την καθόρισαν – του πόνου για τον θάνατο του πατέρα, του μίσους για τη μητέρα, της νοσταλγίας για τον χαμένο αδερφό; Το πάθος της –είναι βέβαιο– δεν σιγάζει ούτε μετά την κάθαρση.

Στην Ηλέκτρα, ο ποιητής δεν δίνει απαντήσεις, οι θεοί απουσιάζουν, οι χρησμοί απλώς συμπίπτουν με τις ανθρώπινες αποφάσεις, η συνείδηση περνά σε δεύτερη μοίρα, οι Ερινύες δεν εμφανίζονται.

Παρ’ όλα αυτά, το τίμημα για τους επιζώντες είναι βαρύ. Αυτό το τίμημα της επιλογής και την ανθρώπινη ανάγκη για κάθαρση με κάθε κόστος μάς καλεί να αναλογιστούμε η σοφόκλεια Ηλέκτρα.

Εξάλλου, ο Σοφοκλής δεν θα μας δώσει άλλη ευκαιρία, δεν θα γράψει τριλογία: το δικό του έργο τελειώνει εδώ – εντός αυτών των 1.510 στίχων θαυμαστής συμμετρίας και λιτότητας θα διευθετηθεί κάθε μία από τις αμφιβολίες και τα ερωτήματα που έχει θέσει.

 
Ιφιγένεια /Βορά της Βίβιαν Στεργίου

Ήρθα εδώ, να δω τη θάλασσα, να διαλογιστώ, ν’ αλλάξω. Πάντα μπορείς να ξαναρχίζεις. Αρκεί να το πιστέψεις. Κι εγώ το πίστεψα. Και πάνω εκεί με βρήκε ο χρησμός και μ’ έριξε, με τσάκισε, μικρό κορίτσι, με πέταξε στο πουθενά.
 
Τον θεατρικό μονόλογο Ιφιγένεια / Βορά της Βίβιαν Στεργίου παρουσιάζει σε επανάληψη στην Πειραιώς 260 η σκηνοθέτις Αικατερίνη Παπαγεωργίου με την Ελίζα Σκολίδη στον ομώνυμο ρόλο, στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου στο πλαίσιο του κύκλου Contemporary ancients.

Η Ιφιγένεια/Βορά ξεκίνησε το ταξίδι της από το αρχαίο θεάτρο στη Μικρή Επίδαυρο, τον περσινό Ιούλιο και προκάλεσε θετικά σχόλια από το κοινό και τους κριτικούς.

Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου, γνωστή στο θεατρικό κοινό από την ομάδα The Young Quill, με αφορμή τον μονόλογο Ιφιγένεια / Βορά, εμπνευσμένο από την Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη, εξερευνά τον μύθο της ηρωίδας, τοποθετώντας την στο σήμερα.
 
«Η Ιφιγένεια κάνει βόλτα στην Επίδαυρο και στέλνει ηχητικά μηνύματα στη μαμά της, διαλογίζεται, πηγαίνει στο βωμό της. Μοιάζει μ’ ένα ελεύθερο άτομο που αποφασίζει για τη ζωή του. Είναι όμως; Μήπως το μέλλον της έχει προδιαγραφεί αιώνες πριν;

Μιλάει. Αφηγείται. Εξηγεί. Δικαιολογεί. Ερμηνεύει και κατανοεί. Αγαπά κι όταν ξέρει ότι η αγάπη θα της στοιχίσει. Αλλά δεν σιωπά. Κατέκτησε με αγώνα το δικαίωμά της να μιλήσει.

Σε αυτή την ιστορική διαδρομή της Ιφιγένειας του Ευριπίδη ως και την Ιφιγένεια της διπλανής πόρτας, εστιάζει η σκηνοθέτις.

Σύμφωνο Επιβίωσης

«Σύμφωνο επιβίωσης» είναι ο τίτλος της παράστασης που συν σκηνοθετούν ο Αντώνης Κρόμπας και ο Λευτέρης Ελευθερίου σε κείμενα του πρώτου.
 
Το γνωστό κωμικό δίδυμο υπογράφει ένα καταιγιστικό, σκληροπυρηνικό δίωρο. Οι δυο τους έχουν αναλάβει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το comedy show που δεν αφήνει τίποτα όρθιο.

Σχολιάζουν, σατιρίζουν, κάνουν λογοπαίγνια, μιμούνται πρόσωπα και καταστάσεις της επικαιρότητας, με το δικό του ξεχωριστό ύφος ο καθένας, στοχεύουν να χαρίσουν στο κοινό ένα δίωρο γέλιου και χαλάρωσης.

Η ιστορία έχει δείξει πως το stand up, το χαμογελαστό θεατρικό είδος, μπορεί να αποβεί ψυχοθεραπευτικό, αφού φιλτράρει τα κακώς κείμενα μέσα από το χιούμορ, φωτίζει με ένα διαφορετικό τρόπο ορατές και αθέατες πλευρές της ζωής! 

Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης του Μιγκέλ Ντελ Άρκο

Η παράσταση «Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης» του Μιγκέλ Ντελ Άρκο, σε σκηνοθεσία Χρήστου Σουγάρη, με τη Λυδία Κονιόρδου στον ομώνυμο ρόλο, ξεκινά τον Ιούλιο την καλοκαιρινή της περιοδεία. 

Το συγκλονιστικό αυτό έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, σε επιλεγμένους σταθμούς, σε όλη τη χώρα. Η έναρξη των παραστάσεων θα γίνει στην Αττική, με τις τρεις πρώτες στάσεις: στο Χαλάνδρι (10/7), στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά (11/7) και στην Ηλιούπολη (12/7). Αμέσως μετά, η παράσταση θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα,

Εμπνευσμένος από το “Ελένης εγκώμιον” του σοφιστή Γοργία, την Ελένη του Ευριπίδη και την
Ιλιάδα του Ομήρου, ο μονόλογος αυτός με πρωταγωνίστρια την Ωραία Ελένη, έρχεται να επανορθώσει τις αδικίες που ο μύθος και η “επίσημη” εκδοχή των γεγονότων έχουν σωρεύσει στο πρόσωπο της γυναίκας που στάθηκε -όπως λένε- η αφορμή του Τρωικού πολέμου και των δεινών με τα οποία εκείνος βασάνισε για δέκα χρόνια τους Έλληνες και τους Τρώες.

Η Ελένη εξαπολύει ένα δριμύ κατηγορώ εναντίον όλων -από τον υποτιθέμενο πατέρα της (τον Τυνδάρεω) μέχρι τον πραγματικό (τον Δία, που απαντά με βροντές από τον ουρανό στις μομφές της), αποδομεί όλους τους ήρωες του Τρωικού πολέμου, υπερασπίζεται με σθένος τον εαυτό της και αναρωτιέται “ποιος γράφει τελικά την ιστορία;”

Ο Μιγκέλ Ντελ Άρκο, μια από τις σημαντικότερες μορφές του σύγχρονου Ισπανικού θεάτρου, με χιούμορ, ευαισθησία και ενσυναίσθηση, μας παρουσιάζει μια ανθρώπινη και απολύτως απενοχοποιημένη εκδοχή της “πιο μισητής” γυναίκας στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού.

Η Ελένη του, διεκδικεί το δικαίωμα της αφήγησης της ιστορίας, από την πλευρά των ηττημένων και παρουσιάζει μια διαφορετική εκδοχή για τα γεγονότα που οδήγησαν την ίδια αλλά και χιλιάδες ανθρώπους στον όλεθρο, κατακεραυνώνοντας την πατριαρχεία και το δίκαιο του ισχυρού.

Η Λυδία Κονιόρδου, η κορυφαία Ελληνίδα τραγωδός, ερμηνεύει την πιο γοητευτική και παρεξηγημένη μυθική ηρωίδα.

Μαζί της στη σκηνή, ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, ο θρυλικός κιθαρίστας του σπουδαιότερου ελληνικού ροκ συγκροτήματος Τρύπες, ερμηνεύει ζωντανά τη μουσική που συνθέτει για την παράσταση.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Χρήστος Σουγάρης, που επιστρέφει σε δραματουργία αντλούμενη από μυθολογικές και ιστορικές πηγές, μετά τις Τρωάδες του Ευριπίδη, που παρουσίασε στο Φεστιβάλ Επιδαύρου για λογαριασμό του ΚΘΒΕ, το 2022.

Ιππόλυτος

Ο Ιππόλυτος. Ο μόνος μες στη χώρα που με θεωρεί κατώτερη θεά, ανάξια. Δεν έχει χρόνο για έρωτες, αγάπες, σεξ, και γάμο. Την Άρτεμη την κυνηγό που είναι παρθένα, αυτή μόνο τιμά. Θνητός με μια θεά; Αταίριαστο ζευγάρι. Μεγάλη η προσβολή…”

O Ιππόλυτος (στα χέρια της Αφροδίτης) είναι μια εμβυθιστική θεατρική εμπειρία επαυξημένης πραγματικότητας σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου. Ο Ιππόλυτος, ακόλουθος της Άρτεμης, που έχει απαρνηθεί το σαρκικό έρωτα, απορρίπτει την Αφροδίτη, θεά του έρωτα. Για να τον εκδικηθεί τον καταριέται, κάνοντας τη μητριά του Φαίδρα να τον ερωτευτεί παράφορα.

Το έργο συνδυάζει τη ζωντανή περφόρμανς με τον ηχητικό σχεδιασμό στο χώρο και την επαυξημένη πραγματικότητα για να δομήσει ένα εμβυθιστικό σύμπαν. Καθώς η οργή της Αφροδίτης φουσκώνει, ο φυσικός κόσμος καταρρέει, τα δέντρα φλέγονται, το τοπίο αποσυντίθενται και η καταστροφή αιωρείται.

Το κοινό παρακολουθεί μια μυθική κατάπτωση, όπου η θεία εκδίκηση μεταμορφώνει τόσο το ανθρώπινο πεπρωμένο όσο και το φυσικό περιβάλλον. Στην πιλοτική αυτή παράσταση, φορώντας γυαλιά AR, οι θεατές γίνονται συμμέτοχοι στο σχέδιο εκδίκησης της θεάς Αφροδίτης.

Η παράσταση αναπτύχθηκε ως πιλοτική αξιολόγηση του ερευνητικού του έργου Horizon Europe VOXReality «Voice-driven interaction in XR spaces», με την υποστήριξη της Maggioli Group, με στόχο την μελέτη της απόδοσης της τεχνολογίας, της αλληλεπίδρασης του κοινού με στοιχεία επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality) και της προσβασιμότητας μέσω πολυγλωσσικού υποτιτλισμού. Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο μπορείτε να επισκεφθείτε τον ιστότοπο https://voxreality.eu/

Θήβα μοναξιά – Εμπνευσμένο από την Αντιγόνη του Σοφοκλή

Η μνήμη δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από γλώσσα. Σε μια επαρχία ξεγραμμένη εδώ και χρόνια, μια φωνή ψάχνει εκείνο το κορίτσι που το λέγαν Αντιγόνη. Η πόλη ξυπνά. Θυμάται. Μπαινοβγαίνει στο όνειρο. Τα θραύσματά της αντηχούν. Μένουν για λίγο. Μετά γίνονται σκόνη.

Βραβευμένος συγγραφέας και σεναριογράφος, ο Κυριάκος Χαρίτος (Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023) γράφει μια λαϊκή παραλογή εμπνευσμένη από τον μύθο της Αντιγόνης που σκηνοθετεί η Όλια Λαζαρίδου. Αποφεύγοντας τη γραμμικότητα ενός κειμένου που οι θεατές γνωρίζουν απέξω κι ανακατωτά, το Θήβα μοναξιά κινείται τόσο προς τα μπρος όσο και προς τα πίσω. Έχει τη μορφή ενός παραμιλητού. Ενός τραγουδιού.

Η αφήγηση, άλλοτε σε έμμετρο κι άλλοτε σε πεζό λόγο, συνομιλεί με τη μουσική. Οι ηθοποιοί συνθέτουν μια ονειρική μπάντα που πότε μιλά, πότε τραγουδά και πότε ψάλλει και μας μεταφέρει στα χώματα ενός τόπου γεμάτου θραύσματα μνήμης σαν κτερίσματα.

Η παράσταση συνομιλεί με την εναρκτήρια παραγωγή του Φεστιβάλ στην Επίδαυρο (Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Ulrich Rasche).

Phenomenon του Γρηγόρη Λιακόπουλου

Ποια είναι τα όρια της ανθρώπινης γνώσης; Σε μια εποχή όπου οι τεχνολογίες αναπαράστασης και απομίμησης της πραγματικότητας έχουν πλέον καταστεί μαζικώς προσβάσιμες, πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι τι είναι αληθινό και τι όχι; Σε τι μπορούμε ακόμα να βασιστούμε με βεβαιότητα; Και τι γίνεται όταν κλονιστούν οι πιο θεμελιώδεις πεποιθήσεις μας;

Ένας συγγραφέας βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη κρίση της ζωής του: Δεν μπορεί πια καθόλου να γράψει. Η μυθοπλασία τού προκαλεί πλέον απέχθεια, θέλει να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην πραγματικότητα, την οποία θέλει να γνωρίσει όσο καλύτερα μπορεί. Έτσι, ξεκινάει ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αναζήτησης της αλήθειας και βυθίζεται σιγά-σιγά σε έναν κόσμο όπου πραγματικότητα, μυθοπλασία και προσομοίωση μπλέκονται αξεδιάλυτα.

Αναζητώντας θραύσματα του πραγματικού σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και πιο τεχνητός, επιχειρεί ένα road trip μες στο ίδιο του το υποσυνείδητο, μια ψυχεδελική καταβύθιση στην επικράτεια της αμφιβολίας.

Με αφορμή το έργο του Αυστριακού φιλόσοφου Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν, το Phenomenon αποτελεί μια σύγχρονη σπουδή πάνω στη γνώση και την αμφιβολία, εξερευνώντας τα όρια της αντίληψης: Υπάρχουν πράγματα που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης;

Κλημεντίνες χωρίς κουκούτσι

Λαϊκή αγορά: Η πιο γνήσια τελετουργία του δημόσιου χώρου. Ένας τόπος μεταιχμιακός, που συχνά θυμίζει περισσότερο θέατρο από το ίδιο το θέατρο. Ένας χώρος συναλλαγών που επαφίεται εξ ολοκλήρου στον ανθρώπινο παράγοντα, ίσως από τους τελευταίους που έχουν απομείνει.

Θα μπορούσε να είναι είδος προς εξαφάνιση, είναι όμως εδώ. Όσο οι αυτόματοι πωλητές κερδίζουν χώρο και η οικονομία επιβάλλει το σχήμα και τη μορφή των προϊόντων, η λαϊκή αγορά υποστηρίζει σθεναρά το δικαίωμα στη ζωντανή αλληλεπίδραση, τη διαπραγμάτευση, τη δοκιμή, το ατελές.

Εδώ, τα λαχανικά και οι άνθρωποι δεν μοιάζουν με άρτια αισθητικά προϊόντα. Δεν γυαλίζουν κάτω από τεχνητό φως. Έχουν εξογκώματα. Ροζιάζουν και μυρίζουν χώμα. Βγαίνουν σε όλα τα χρώματα, σε όλα τα είδη, σε όλες τις ηλικίες, σε όλα τα σχήματα.

Η παράσταση αποτυπώνει μια ιδιότυπη σκηνική «αγορά» που συντίθεται, αποσυναρμολογείται και παραμορφώνεται, προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε: Έχουν τα καλλιτεχνικά προϊόντα σήμερα αυλακιές και σημάδια ή μοιάζουν με προϊόντα του σουπερμάρκετ;

Τι θέση θα μπορούσε να έχει το «λαϊκό» στο σύγχρονο θέατρο, όχι με όρους γραφικούς αλλά αμιγώς καλλιτεχνικούς; Πόσο πρωταγωνιστικός είναι ο ανθρώπινος παράγοντας στο τελικό προϊόν και τι χώρος «εκπροσώπησης» υπάρχει για το ατελές; Με τι κριτήρια «πουλάμε» και «αγοράζουμε» τέχνη;

Πολιτικά και κοινωνικά ερωτήματα δίνουν τη θέση τους σε συμβουλές για την καλύτερη πατάτα, άγαρμπα αστεία δίνουν τη θέση τους σε φιλοσοφία του δρόμου, ένα καφάσι κλημεντίνες ψάχνει αγοραστή, ένας θίασος παζαρεύει τον ατελή εαυτό του. Οι Κλημεντίνες χωρίς κουκούτσι είναι ένα ρέκβιεμ για τα τελευταία ίχνη μιας εποχής. Μια απόπειρα αναστοχασμού πάνω στις έννοιες της παραγωγής και της κατανάλωσης. Μια παράσταση που θέλει να βγει από τη γη κι ας έχει κουκούτσια.

Η ηθοποιός και σκηνοθέτις Νοεμή Βασιλειάδου ανήκει στη νέα γενιά του ελληνικού θεάτρου. Ως ηθοποιός μετρά ήδη σημαντικές συνεργασίες, ενώ η πρώτη της σκηνοθεσία, η devised θεατρική παράσταση Προσοχή: Εκτελούνται έργα, σε δική της δραματουργία, ήταν υποψήφια για το Βραβείο Επιτελεστικών Τεχνών από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών το 2024.

Hystory

Από την εποχή των πρώτων φεμινιστικών κινημάτων, οι διαδρομές, οι παραβάσεις, οι λοξοδρομήσεις, οι εγγραφές και τα συμβάντα που σημειώνονται πάνω στο σώμα και το μυαλό των γυναικών είναι από τα πιο επώδυνα αλλά και ζωογόνα υλικά της ζωής και της τέχνης.

Το νέο έργο της Πατρίσιας Απέργη, χορογράφου με έντονο αποτύπωμα τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή σκηνή, εστιάζει στις διεκδικήσεις των γυναικών μέσα στους αιώνες. Σύμφωνα με τη δημιουργό, «είναι μια περιπλάνηση σε τόπους πραγματικούς και ονειρικούς, σε όλες τις ταυτότητες που αποδόθηκαν στις γυναίκες ή που οι ίδιες αποδέχτηκαν, στην αποτυχία ή την επιτυχία της χειραγώγησης».

Αποτελώντας τη συνέχεια της προηγούμενης παραγωγής των Αεριτών Planites (2012), αυτή τη φορά μέσα από τη ματιά και τη δυναμική των γυναικών, το Hystory αντλεί το νόημά του από συνειρμούς και συσχετισμούς εννοιών που ενυπάρχουν στον ίδιο τον τίτλο του: «υστέρα» αλλά και ιστορία.

«Υστέρα» στα αρχαία ελληνικά είναι η μήτρα, λέξη από την οποία προέρχεται και η υστερία, έχοντας αρχετυπικά ταυτιστεί με το γυναικείο φύλο. Συγκεκριμένα υπήρχε η πεποίθηση ότι η μήτρα μπορούσε να «περιπλανιέται» στο γυναικείο σώμα, προκαλώντας προβλήματα σωματικά και ψυχολογικά, από δύσπνοια μέχρι κάθε είδους κρίσεις και παράξενες συμπεριφορές.

Αυτή η θεωρία, γνωστή ως «πλανώμενη μήτρα», ενίσχυσε την ιδέα ότι οι γυναίκες ήταν από τη φύση τους επιρρεπείς σε αστάθεια και συναισθηματικές εκρήξεις.

Στο Planites, έργο για αντρικό καστ, η ομάδα αναφερόταν στον δρόμο ως τόπο περιπλάνησης, αναζήτησης ενός καλύτερου αύριο, της πρόσμειξης, της ενσωμάτωσης, του Άλλου.

Στο Hystory, αυτή τη θηλυκή εκδοχή τους, οι πλάνητες είναι οι γυναίκες του τώρα, οι γυναίκες του κόσμου που παραπλανήθηκαν στην περιπλάνησή τους, που δεν υποτάχτηκαν, εκείνες που ο δρόμος τους δεν άνοιξε, που πρόλαβαν να ψελλίσουν ένα «θέλω κι εγώ» όταν δεν τις άφησαν να προσπαθήσουν, εκείνες που αντιστάθηκαν στο να παραμείνουν «καλά κορίτσια», και γι’ αυτό δαιμονοποιήθηκαν αλλά ίσως και να δοξάστηκαν ακόμα.

Πληροφορίες και στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου