Έπεσες σε αγγελία Ghost job ή «φούσκα»; – Τι είναι και πώς να τις εντοπίσετε

Οι άνθρωποι που αναζητούν εργασία ξοδεύουν ώρες για να συμπληρώσουν ηλεκτρονικές αιτήσεις, να προσαρμόσουν το βιογραφικό τους και να συντάξουν προσεγμένες συνοδευτικές επιστολές -γι’ αυτό και μπορεί να νιώθουν πολύ απογοητευμένοι όταν δεν λαμβάνουν απάντηση από τους εργοδότες.

Ενώ αυτή η έλλειψη ανταπόκρισης μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας ανταγωνιστικής αγοράς ταλέντων, νέα στοιχεία δείχνουν ότι ορισμένες από αυτές τις θέσεις εργασίας δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα.

Όπως αποδεικνύεται, αυτές οι διαδικτυακές αγγελίες -που ονομάζονται θέσεις εργασίας-φαντάσματα- είναι απλώς μία «φούσκα». Η αποφυγή τους αποτελεί ακόμη μια πρόκληση για τους αναζητούντες εργασία που περιηγούνται σε μια ήδη ανταγωνιστική αγορά εργασίας.

Τι είναι οι ghost jobs;

Οι θέσεις εργασίας-φάντασμα είναι ευκαιρίες απασχόλησης που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Οι εταιρείες μπορεί να δημοσιεύουν αυτές τις αγγελίες θέσεων εργασίας για να δημιουργήσουν ένα δίκτυο μελλοντικών υποψηφίων, να αποκτήσουν μια καλύτερη αίσθηση της αγοράς ταλέντων ή να σηματοδοτήσουν την ανάπτυξη στους εργαζόμενους και τους ενδιαφερόμενους.

Όποιος και αν είναι ο λόγος, η εταιρεία δεν έχει πραγματική πρόθεση να προσλάβει κάποιον υποψήφιο σύντομα.

Σχεδόν το 40 τοις εκατό των περισσότερων από 1.600 διευθυντών προσλήψεων που συμμετείχαν στην έρευνα του ResumeBuilder δήλωσαν ότι δημοσίευσαν μια ψεύτικη αγγελία εργασίας το 2024.

Η ιδέα για την ανάρτηση αυτών των θέσεων εργασίας προήλθε κυρίως από τις ομάδες ανθρώπινου δυναμικού, ακολουθούμενη από την ανώτερη διοίκηση και τους επενδυτές.

Οι θέσεις εργασίας-φαντάσματος δεν είναι εντελώς καινούργιες. Ορισμένες εταιρείες ανέκαθεν αναρτούσαν θέσεις που προορίζονταν για έναν εσωτερικό υποψήφιο, ενώ οι υπεύθυνοι προσλήψεων αναρτούν εδώ και καιρό γενικές θέσεις που ενδέχεται να είναι διαθέσιμες σε μελλοντική ημερομηνία.

Ωστόσο, υπάρχει μια νέα δυναμική στο παιχνίδι. Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης εργατικού δυναμικού Revelio Labs, μια θέση εργασίας που θα αναρτηθεί το 2024 έχει τις μισές πιθανότητες να οδηγήσει σε πρόσληψη σε σχέση με μια θέση εργασίας που αναρτήθηκε τέσσερα χρόνια πριν.

Τα ευρήματα, τα οποία ανέλυσαν τις διαδικτυακές καταχωρίσεις θέσεων εργασίας και τα επαγγελματικά προφίλ, διαπίστωσαν ότι λιγότερα από τέσσερα άτομα προσλαμβάνονται για κάθε 10 καταχωρίσεις θέσεων εργασίας το 2024, γεγονός που είναι μειωμένο από οκτώ προσλήψεις ανά 10 καταχωρίσεις τον Ιανουάριο του 2020.

Αυτό ισοδυναμεί με μια απογοητευτική εμπειρία για τους αναζητούντες εργασία, οι οποίοι συχνά υποβάλλουν αιτήσεις σε δεκάδες θέσεις εργασίας χωρίς να λαμβάνουν απάντηση.

Για να εντείνουν την απογοήτευση, το 85% των διευθυντών προσλήψεων που δημοσίευσαν μια θέση εργασίας-φάντασμα έφτασαν στο σημείο να πάρουν συνέντευξη από τους υποψηφίους, παρόλο που δεν είχαν καμία πρόθεση να τους προσλάβουν.

«Νομίζω ότι είναι πραγματικά ανειλικρινές», δήλωσε στο Built In η Τζένιφερ Πρέστον, ανώτερη σύμβουλος ανθρώπινου δυναμικού και προσλήψεων στην Flex HR. «Νομίζω ότι αυτές οι εταιρείες θα αρχίσουν να αποκτούν φήμη στην αγορά».

Γιατί οι εταιρείες δημοσιεύουν θέσεις εργασίας-φάντασμα;

Οι διευθυντές προσλήψεων που συμμετείχαν σε έρευνα του ResumeBuilder δήλωσαν ότι δημοσιεύουν θέσεις εργασίας-φάντασμα επειδή ήθελαν οι εξωτερικοί υποψήφιοι να πιστεύουν ότι προσλαμβάνουν, για να δώσουν την εντύπωση ότι η εταιρεία αναπτύσσεται και για να κάνουν τους υπαλλήλους να πιστεύουν ότι έρχεται επιπλέον βοήθεια ή ότι είναι αντικαταστάσιμοι.

Είπαν επίσης ότι ήθελαν να κρατήσουν βιογραφικά των διαθέσιμων υποψηφίων στο αρχείο τους για μια μεταγενέστερη ημερομηνία.

Αναπτύσσοντας μία δεξαμενή ταλέντων

Ορισμένες εταιρείες διατηρούν ορισμένες προκηρύξεις θέσεων εργασίας αναρτημένες διαρκώς, ακόμη και αν δεν προσλαμβάνουν ενεργά άτομα για τη συγκεκριμένη θέση.

Αυτό τους επιτρέπει να δημιουργήσουν μια στοίβα από υποψηφίους που μπορούν να καλέσουν όταν πάρουν την έγκριση για την πρόσληψη για τη συγκεκριμένη θέση.

Αυτή είναι μια συνήθης πρακτική σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας, όταν οι εταιρείες μπορεί να περιμένουν να δουν αν οι συνθήκες της αγοράς δικαιολογούν την πρόσληψη ενός νέου υπαλλήλου.

Αυτού του είδους οι αειθαλείς προκηρύξεις θέσεων εργασίας υπάρχουν εδώ και χρόνια, σύμφωνα με την Κέιτι Χοστάσα, πρώην υπεύθυνη προσλήψεων που έγινε προπονήτρια καριέρας στην KMH Leadership.

«Η πραγματικότητα είναι ότι, αν βρίσκατε έναν υποψήφιο που ήταν εξαιρετικός, συνήθως θα μπορούσατε να βρείτε μια θέση γι’ αυτόν», δήλωσε η Χοστάσα στο Built In. «Αν το σκεφτείτε από την άποψη του fishing, βγάζετε τα δίχτυα σας και βλέπετε τι ψάρια πιάνετε».

Ο Τζάστιν Μάρκους, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της πλατφόρμας προσλήψεων Big 4 Talent, δήλωσε ότι οι υπεύθυνοι προσλήψεων που συνεργάζονται με εταιρείες στελέχωσης προσωπικού μπορούν να δημοσιεύσουν αυτές τις γενικές θέσεις εργασίας για να αναπτύξουν ένα δίκτυο υποψηφίων, το οποίο με τη σειρά του τους επιτρέπει να παραλάβουν περισσότερους ανοιχτούς ρόλους.

«Αυτή είναι λίγο πονηρή πρακτική», δήλωσε ο Μάρκους στο Built In, «αλλά το έχω δει να γίνεται σε πολλά άλλα γραφεία εύρεσης προσωπικού».

Για να πετύχουν τον κορυφαίο υποψήφιο

Για εξειδικευμένους, δυσεκπλήρωτους ρόλους, οι εταιρείες μπορεί να διατηρούν μια θέση εργασίας στο διαδίκτυο για να πιάσουν τους κορυφαίους υποψηφίους που μπορεί να ενδιαφέρονται.

Η Λίσα Σάιμον αποκαλεί αυτή την τακτική «cream skimming», επειδή επιτρέπει στην εταιρεία να εντοπίσει τους πιο κατάλληλους υποψηφίους, χωρίς να διεξάγει ενεργή διαδικασία πρόσληψης.

«Δεν υπάρχει επείγουσα ανάγκη πίσω από την πλήρωση της θέσης», δήλωσε η Λίσα Σάιμον, επικεφαλής οικονομολόγος της Revelio Labs, στο Built In. «Αλλά αν εμφανιστεί κάποιος εξαιρετικός, μπορεί να το ξανασκεφτούν».

Για την αξιολόγηση των εσωτερικών εργαζόμενων

Οι εταιρείες μπορεί επίσης να δημοσιεύσουν μια κενή θέση εργασίας όταν έχουν ήδη στο μυαλό τους έναν εσωτερικό υποψήφιο για τη θέση.

Οι εργοδότες του δημόσιου τομέα δημοσιεύουν αυτές τις αγγελίες εργασίας για να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις δίκαιης πρόσληψης, ενώ ορισμένες εταιρείες μπορεί να έχουν τις δικές τους εσωτερικές απαιτήσεις για να διασφαλίσουν ότι εξετάζονται υποψήφιοι με διαφορετικό υπόβαθρο.

Μερικές φορές, όμως, μια εταιρεία θα θέλει να δει πώς ο εσωτερικός της υποψήφιος συγκρίνεται με την ευρύτερη αγορά ταλέντων.

«Επιτρέπει στην εταιρεία να αξιολογήσει πραγματικά όλα τα ταλέντα -είτε πρόκειται για εξωτερικούς, είτε για εσωτερικούς, είτε για άλλες πηγές», δηλώνει ο Πρέστον.

Για να δίνουν την εικόνα ότι η εταιρεία αναπτύσσεται

Μια από τις πιο κυνικές εξηγήσεις πίσω από τις θέσεις εργασίας-φάντασμα είναι ότι οι εταιρείες προσπαθούν να δώσουν στους άλλους την εντύπωση ότι η εταιρεία αναπτύσσεται, παρόλο που μπορεί να μη συμβαίνει αυτό.

Εάν οι καταπονημένοι εργαζόμενοι πιστεύουν ότι έρχεται βοήθεια για να τους βοηθήσει με τον υπερβολικό φόρτο εργασίας τους, μπορεί να αισθάνονται πιο αισιόδοξοι και λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν νέα θέση εργασίας.

Όταν οι επενδυτές πιστεύουν ότι μια εταιρεία βρίσκεται σε ανοδική πορεία, μπορεί να επενδύσουν στην εταιρεία και να αυξήσουν την αποτίμησή της.

Για να παρακινήσουν τους εργαζόμενους να εργαστούν σκληρότερα

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 62% των διευθυντών προσλήψεων που συμμετείχαν σε έρευνα του ResumeBuilder δήλωσαν ότι δημοσίευσαν θέσεις εργασίας-φαντάσματα για να κάνουν τους υπαλλήλους τους να αισθάνονται αντικαταστάσιμοι.

Αν οι εργαζόμενοι δουν την εταιρεία να προσλαμβάνει για τη θέση τους, λέει το σκεπτικό, μπορεί να εργαστούν σκληρότερα από το φόβο μήπως χάσουν τη δουλειά τους.

Από ατύχημα

Ορισμένοι ηλεκτρονικοί πίνακες ευρέσεως εργασίας αντλούν δεδομένα από ιστότοπους εταιρειών και άλλους πίνακες ευρέσεως εργασίας, οπότε ενδέχεται να μην είναι πάντα ενημερωμένοι.

Όταν μια εταιρεία καλύψει μια θέση, μπορεί να αφαιρέσει την καταχώριση από τον δικό της ιστότοπο και από τον ιστότοπο όπου δημοσίευσε τη θέση εργασίας, αλλά «μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να συμβεί αυτός ο συγχρονισμός σε άλλους ιστότοπους», εξηγεί ο Μάρκους.

«Έτσι, οι άνθρωποι νομίζουν ότι πρόκειται για μια νέα θέση εργασίας, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για μια θέση εργασίας που είχε αναρτηθεί στο ZipRecruiter πριν από εννέα μήνες».

Πώς να αποφύγετε τις ghost jobs

Αν ψάχνετε για θέσεις εργασίας που δεν θα εξαφανιστούν στον αέρα, υπάρχουν μερικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε.

Διασταυρούμενη αναφορά στον ιστότοπο της εταιρείας

Εάν συναντήσετε μια πολλά υποσχόμενη ευκαιρία εργασίας σε έναν πίνακα εργασίας, ελέγξτε διπλά ότι η καταχώριση είναι επίσης αναρτημένη στον ιστότοπο της εταιρείας. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να διαπιστώσετε αν πρόκειται για μια θέση εργασίας-φάντασμα που έχει παραμείνει σε ιστότοπους τρίτων πολύ καιρό μετά την πλήρωση της θέσης.

Ελέγξτε πότε αναρτήθηκε η θέση εργασίας

Εάν μια θέση εργασίας αναρτήθηκε πριν από περισσότερο από ένα μήνα, η εταιρεία πιθανότατα διεξάγει συνεντεύξεις με υποψηφίους και ενδέχεται να μην εξετάζει νέους υποψηφίους. Εάν μια θέση εργασίας έχει αναρτηθεί εδώ και δύο ή τρεις μήνες, υπάρχει πιθανότητα η εταιρεία να έχει ήδη προσλάβει κάποιον ή να μην αναζητά ενεργά υποψηφίους. Σε κάθε περίπτωση, μπορεί να πρόκειται για μια θέση εργασίας-φάντασμα.

Προσοχή στις ασαφείς περιγραφές θέσεων εργασίας

Εάν μια θέση εργασίας δεν περιέχει πολλές λεπτομέρειες, μπορεί να πρόκειται για μια αειθαλή δημοσίευση που χρησιμοποιείται για τη συλλογή δυνητικών υποψηφίων για μια μεγάλη ποικιλία ρόλων στο μέλλον. Η αγγελία μπορεί να διαφημίζει έναν γενικό τίτλο εργασίας, όπως «πωλήσεις» ή «εξυπηρέτηση πελατών», χωρίς να δίνει συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με το ποιο τμήμα προσλαμβάνει, το επίπεδο αρχαιότητας της θέσης ή λεπτομέρειες σχετικά με τις αρμοδιότητες της εργασίας.

Επικοινωνήστε με τον υπεύθυνο προσλήψεων

Αν μια αγγελία εργασίας σας φαίνεται ύποπτη -ή ακόμα και αν δεν σας φαίνεται- μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε με τον υπεύθυνο προσλήψεων και να ζητήσετε πιο συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τη θέση εργασίας.

Εάν μια εμπιστευτική θέση διαφημίζεται μέσω ενός υπεύθυνου προσλήψεων, μπορείτε να ζητήσετε το όνομα του πελάτη (αν και μπορεί να μην σας το πει) ή τουλάχιστον τον κλάδο, το μέγεθος και την τοποθεσία της εταιρείας.

Κατά τη διαδικασία της συνέντευξης, θα μπορούσατε να προσπαθήσετε να εκτιμήσετε την απτή φύση της θέσης εργασίας, ρωτώντας γιατί η θέση είναι ανοιχτή, αν πρόκειται για νέο ή υφιστάμενο ρόλο ή πώς διαμορφώνεται το χρονοδιάγραμμα προσλήψεων.

Η επικοινωνία με τους υπεύθυνους προσλήψεων και τους διευθυντές προσλήψεων είναι επίσης ένας πολύ καλός τρόπος για να ξεχωρίσετε από το πλήθος και να δείξετε το ενδιαφέρον σας για την ευκαιρία.

Αξιοποιήστε το επαγγελματικό σας δίκτυο

Ένας σίγουρος τρόπος για να αποφύγετε τις θέσεις εργασίας-φαντάσματα -και ο καλύτερος τρόπος για να βρείτε μια θέση εργασίας γενικά- είναι να απευθυνθείτε σε άτομα του επαγγελματικού σας δικτύου, να παρακολουθήσετε τοπικές εκδηλώσεις δικτύωσης και να κανονίσετε ενημερωτικές συνεντεύξεις με άτομα που εργάζονται στον επιθυμητό ρόλο και κλάδο.

Κάποιος από το δίκτυό σας μπορεί να είναι σε θέση να σας ενημερώσει για μια θέση εργασίας που μπορεί να μην είναι καταχωρημένη στους πίνακες εργασίας και μπορεί να σας συστήσει στον υπεύθυνο πρόσληψης για τη θέση αυτή.

Αυτή η στρατηγική θα σας κάνει να μην εξαρτάστε τόσο πολύ από τους πίνακες εργασίας, όπου η αίτησή σας μπορεί να χαθεί μέσα στον κυκεώνα εκατοντάδων βιογραφικών για θέσεις εργασίας που μπορεί να είναι πραγματικές, μπορεί όμως και όχι.

Επίσης όταν στέλνετε το βιογραφικό σας σε μία εταιρεία για κάποια εργασία, καλό είναι πριν να ρίξετε μία ματιά στα reviews προηγούμενων ή νυν εργαζόμενων σε αυτή την εταιρεία. Είναι σίγουρο πως θα πάρετε μία γεύση για τις εργασιακές συνθήκες, τους τομείς απασχόλησης μέσα στην εταιρεία, ίσως και το αν η θέση που προσφέρει ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή όχι.

Γιατί οι εταιρείες δεν πρέπει να δημοσιεύουν ghost jobs

Παρόλο που η ανάρτηση θέσεων εργασίας-φαντασμάτων έχει πιθανά οφέλη, κατά γενικό κανόνα, η παραπλάνηση των υποψηφίων για εργασία μπορεί να είναι τρομερή για τη φήμη μιας εταιρείας. Οι αιτούντες εργασία μπορεί να σταματήσουν να υποβάλλουν αιτήσεις για θέσεις εργασίας σε αυτή την εταιρεία και μπορεί να μοιραστούν την εμπειρία τους με το κοινωνικό τους δίκτυο για να τους γλιτώσουν από μια παρόμοια κατάσταση.

«Το ερώτημα είναι πόσο σοβαρή είναι η ζημιά στη φήμη της εταιρείας», διερωτάται η Σάιμον. «Προς το παρόν, την έχουν γλιτώσει».

Η Σάιμον εξηγεί ότι η τάση των θέσεων εργασίας-φαντάσματα φαίνεται να συσχετίζεται με την αντιληπτή έλλειψη σεβασμού των εταιρειών για το χρόνο και την ενέργεια των ατόμων που αναζητούν εργασία, η οποία αποδεικνύεται επίσης από την άνοδο μιας άλλης τάσης -το «ghosting», δηλαδή η μη επικοινωνία με τους αιτούντες μετά από μια συνέντευξη εργασίας.

Σύμφωνα με τη μελέτη της Revlio Labs, οι αναφορές των αναζητούντων εργασία για ghosting διπλασιάστηκαν μεταξύ 2018 και 2023.

«Νομίζω ότι όλα καταλήγουν κατά κάποιο τρόπο σε μια επιδείνωση της εθιμοτυπίας, όσον αφορά τις προσλήψεις», επισημαίνει η Σάιμον. «Κάτι συμβαίνει όπου οι εταιρείες δεν αντιμετωπίζουν τους δυνητικούς μελλοντικούς υπαλλήλους τους τόσο καλά, όσο παλιά».

Εκτός του ότι είναι ανήθικο και απωθητικό για τους αιτούντες εργασία, οι θέσεις εργασίας-φάντασμα μπορούν επίσης να πλήξουν το ηθικό των υφιστάμενων εργαζομένων μιας εταιρείας -είτε επειδή τους έκαναν να αισθάνονται αντικαταστάσιμοι είτε επειδή είναι εξαντλημένοι από την εργασία σε μια ομάδα με ανεπαρκές προσωπικό.