Στις 15 Φεβρουαρίου 1991 ο πρόεδρος του τότε κρατιδίου του Μαυροβουνίου Μομίρ Μπουλάτοβιτς έκανε την έκπληξη: Αντί να διορίσει πρωθυπουργό κάποιον από τις παλιές καραβάνες της Κομουνιστικής Λίγκας, επέλεξε τον Μίλο Τζουγκάνοβιτς. Έναν 29χρονο, άγνωστο ακόμα και μέσα στη χώρα του, ο οποίος όμως ορκιζόταν στο όνομα του τότε Σέρβου προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Η θητεία του Τζουγκάνοβιτς σε κυβερνητικά πόστα του Μαυροβουνίου κράτησε 33 χρόνια. Μία ζωή ολόκληρη. Σε αυτό το διάστημα πρόλαβε να συγκρουστεί με τον Μιλόσεβιτς, να οδηγήσει τη χώρα του στην ανεξαρτησία, να αγωνιστεί για να της δώσει μια ιδιαίτερη εθνική ταυτότητα (διαφορετική από τη σερβική) και να την καταστήσει ένα από τα πιο σταθερά κράτη στην κινούμενη άμμο των κεντροδυτικών Βαλκανίων.
Το βράδυ της Κυριακής 2 Απριλίου ο λαός, που τον αποθέωνε και του εμπιστευόταν τις τύχες του, τον έστειλε σπίτι του. Ο Γιάκοβ Μιλάτοβιτς είναι ο νέος πρόεδρος της χώρας, αφού επικράτησε εμφατικά του Τζουγκάνοβιτς στον δεύτερο γύρο. Αποτελέσματα επίσημα θα εκδοθούν μέσα στην εβδομάδα, ωστόσο ο Μιλάτοβιτς έχει εξασφαλίσει περί το 60% των ψήφων και ο Τζουγκάνοβιτς έχει παραδεχτεί την ήττα του. Δεν υπάρχουν εκπλήξεις.
Ο Τζουγκάνοβιτς είχε συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους (35,37%) στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, που είχαν γίνει πριν δύο εβδομάδες. Ο Μιλάτοβιτς πέρασε στον δεύτερο γύρο με 28,92%, ωστόσο τον στήριξαν σχεδόν… μονοκούκι όσοι ψηφοφόροι είχαν επιλέξει άλλους υποψήφιους, ειδικά τον Άντριγια Μάντιτς του Δημοκρατικού Μετώπου (είχε τερματίσει τρίτος με 19,32%).
Θα δέσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Ο Μιλάτοβιτς, στα 37 του χρόνια, θεωρείται το νέο παιδί της πολιτικής της χώρας. Φανατικός ευρωπαϊστής (ευρω-λαϊκιστής για τους αντιπάλους του), υποσχέθηκε ότι μέσα σε διάστημα πέντε χρόνων θα έχει «δέσει το Μαυροβούνιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση», όπως είπε χαρακτηριστικά.
Η ξεκάθαρη ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας ήταν το σημείο που έγειρε την πλάστιγγα προς τον Μιλάτοβιτς. Ούτε ο Τζουγκάνοβιτς ήταν αρνητικός στο να προχωρήσει το Μαυροβούνιο, άλλωστε στις χώρες της δυτικής Ευρώπης στηρίχθηκε για να οδηγήσει τη χώρα στην ανεξαρτησία και να της εξασφαλίσει οικονομική σταθερότητα. To επίσημο νόμισμα, άλλωστε, του Μαυροβουνίου είναι το ευρώ, κι ας μην ανήκει στην ενωμένη Ευρώπη.
Ο Τζουγκάνοβιτς σε όλη την προεκλογική εκστρατεία κατηγορούσε τον Μιλάτοβιτς ότι έχει κρυφή φιλο-σερβική ατζέντα και θα την παρουσιάσει μετά τις εκλογές. Ο Μιλάτοβιτς κατηγορούσε τον Τζουγκάνοβιτς για εκτεταμένη διαφθορά, μέχρι και υπόγειες σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα.
Αύξησε τον κατώτατο μισθό, προκάλεσε μετανάστευση
Ο οικονομολόγος Μιλάτοβιτς ήταν δημοφιλέστατος υπουργός οικονομίας στην τελευταία κυβέρνηση του Τζουγκάνοβιτς (2018-20). Αποθεώθηκε όταν ανακοίνωσε την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 450 ευρώ, ένα μέτρο που τελικά έκανε ζημιά στην οικονομία της χώρας, δεδομένου ότι προκάλεσε μεγάλα προβλήματα στις επιχειρήσεις και προκάλεσε ένα νέο κύμα μετανάστευσης προς την Ευρώπη.
Θεωρείται βέβαιο πως ο Τζουγκάνοβιτς δεν θα αποχωρήσει από την πολιτική, άλλωστε στα 62 του παραμένει βιολογικά ακμαίος. Το ζήτημα είναι ποιες αποφάσεις μπορεί, πλέον, να επηρεάσει. Μένει να φανεί αν το Μαυροβούνιο θα επιδιώξει να σφίξει περισσότερο τις σχέσεις του με τη Σερβία (άλλωστε πάνω από το 30% των κατοίκων της χώρας δηλώνουν Σέρβοι) και πώς ο Μιλάτοβιτς θα πείσει την Ε.Ε. να δώσει στη χώρα περισσότερα προνόμια, διότι για πλήρη ένταξη δεν μιλάει κανείς.
