Το 2015, όταν έγινε η Σύνοδος Κορυφής για το κλίμα στο Παρίσι, συμφωνήθηκε να τεθεί στόχος ως το 2021 για μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων και στα ορυκτά καύσιμα. Λιγότερες από 15 χώρες έπιασαν αυτόν τον στόχο, ενώ σε αρκετές, ιδίως ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία και Ρωσία, χτίστηκαν νέα εργοστάσια και η παραγωγή όχι μόνο δε μειώθηκε, αλλά αυξήθηκε.

Έχουμε φτάσει πια όμως στο σημείο μετά το μηδέν. Ήδη θεωρείται αναπόφευκτη η άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1.2 βαθμούς Κελσίου ως το 2040. Το μεγάλο διακύβευμα είναι για το +1.5. Κι υπάρχει μόνο ένας τρόπος να αποφευχθεί. Και δεν είναι καν 100% αποτελεσματικός.

Έτσι όπως τα έκαναν οι παγκόσμιες κυβερνήσεις και οι κολοσσοί της βιομηχανίας πετρελαίου, οι πιθανότητες αρχίζουν σιγά σιγά να μην είναι υπέρ μας. Τα ορυκτά καύσιμα αντλούνται από το έδαφος σε ρυθμούς ίδιους με το 2015 και αν θέλει η ανθρωπότητα να έχει ένα πλεονέκτημα απέναντι στην κλιματική κρίση, θα πρέπει να μειώσει κατά πολύ τα ορυκτά καύσιμα που εξάγει από το έδαφος. Κι αυτό θα της δώσει μόλις 50% πιθανότητα ανατροπής της ανόδου της θερμοκρασίας.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Nature, θα πρέπει από το 2022 κιόλας το 89% του κάρβουνου να παραμείνει στο έδαφος, ενώ για το πετρέλαιο και το αέριο τα ποσοστά είναι στο 58% και 59% αντίστοιχα. Εξυπακούεται πως αυτά τα ποσοστά είναι η αρχή και πως το αργότερο από το 2040 και μετά, θα πρέπει να έχουν πάει στο 100%. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι μόλις πριν μερικές ημέρες ο υπουργός Ενέργειας του Ιράν απηύθυνε έκκληση προς τα μέλη του OPEC για να ξεκινήσουν άμεσα τη μετάβαση σε βιώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς θα βρεθούν μπροστά σε τεράστια οικονομική καταστροφή αν το καθυστερήσουν κι άλλο.

Για να γίνει πιο συγκεκριμένη η έρευνα, εξηγεί πως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, που στα εδάφη τους έχουν το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων κάρβουνου, θα πρέπει να μην εξάγουν πάνω από το 3%, ενώ για την Αυστραλία το ποσοστό είναι στο 5%. Δηλαδή το 97% και 95% θα πρέπει να παραμείνουν στο έδαφος. Η Κίνα και η Ινδια, που έχουν το 1/4 των αποθεμάτων, θα κληθούν να περιοριστούν σε ένα 24% άντλησης. Ο Καναδάς μπορεί να εξάγει μόνο το 17% του πετρελαίου, ενώ οι χώρες της Μέσης Ανατολής που έχουν το 50% του πετρελαίου, θα πρέπει να διατηρήσουν στο έδαφος τα 2/3 της ποσότητας.

1 τρισ. δολάρια θα χαθεί από τα ορυκτά καύσιμα

Ο Κρίστοφ ΜακΓκλέιντ, αναλυτής στο International Energy Agency, εξηγεί στην Guardian πως καμία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου και αερίου δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους για μηδενικές εκπομπές ρύπων και συνέχισαν να αντλούν ορυκτά καύσιμα στον ίδιο ρυθμό.

Εκείνο που δίνει στην κατάσταση μια μορφή φαύλου κύκλου, είναι ότι σε αυτό το σημείο, η μετάβαση σε νέες μορφές ενέργειας, κυρίως στην ηλεκτρική για τα επόμενα χρόνια, και ο περιορισμός των υπάρχουσων δομών, θα οδηγήσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, σε απώλεια 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων! Πρόκειται για λεφτά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αναπτυχθεί μια eco-friendly τεχνολογία ή να δοθεί η ευκαιρία σε χώρες του τρίτου κόσμου να αναπτύξουν απαραίτητες υποδομές. ConocoPhillips, ExxonMobil, Chevron και Shell βρίσκονται ήδη σε δυσμενή θέση και προβλέπεται να έχουν τεράστιες απώλειες.

Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχουν και τα θετικά, ως προς τα ορυκτά καύσιμα. Η παραγωγή κάρβουνου έπιασε το ζενίθ της το 2013 και από τότε βρίσκεται σε καθοδική πορεία. Θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν ακόμα καλύτερα αν ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ανέκοπτε την πορεία των ΗΠΑ από τα λιγνιτικά εργοστάσια και ορυχεία σε ΑΠΕ και δεν στήριζε τους εργάτες σε αυτά τα ορυχεία που έκαναν διαδηλώσεις.

Παράλληλα, υπάρχουν χώρες που έχουν δείξει αισιόδοξα στατιστικά, με της Δανία και Κόστα Ρίκα να είναι απ΄αυτές που προπορεύονται στην μείωση των ρύπων και να έχουν συστήσει μια συμμαχία, την Beyond Oil and Gas Alliance (BOGA), με άλλες χώρες που θα φτάσουν ως το 2030 τις μηδέν εκπομπές.

«Πολύ λίγες χώρες έχουν πάρει τέτοια πρωτοβουλία και ελπίζουμε ότι μια τέτοια συμμαχία θα αναγνωριστεί και θα εμπνεύσει κι άλλες χώρες να συμμετέχουν» είχε πει τον Αύγουστο στο Reuters ο Νταν Γιόργκενσεν, υπουργός Κλίματος και Ενέργειας της Δανίας.

Το μέλλον δε μπορεί άλλο να περιμένει και το 2021 η επιστημονική κοινότητα κατέστησε πιο σαφές από ποτέ ότι απαιτούνται δραστικά μέτρα απ΄όλους. Μικρά και μεγάλα ψάρια.

* Φωτογραφία: Unsplash/ Eelco Böhtlingk