Στην Αμερική την ονομάζουν leap day. Κι έχουν και πολλά αστεία γύρω από αυτή. Η 29η Φεβρουαρίου είναι η πιο σπάνια ημέρα στο ημερολόγιο των ανθρώπων, αφού εμφανίζεται κάθε 4 χρόνια, τα οποία αποκαλούμε δίσεκτα. Εκκινώντας από ένα έτος που μπορεί να διαιρεθεί με το 4, ξεκίνησε το 46ο έτος του γρηγοριανού ημερολογίου από τον Ιούλιο Καίσαρα, που ανακάλυψε πρώτος ότι το έτος δεν διαρκεί 365 μέρες, αλλά διαρκεί 365, 24219.
Τότε λοιπόν πάρθηκε η απόφαση να προστεθεί μια μέρα στο τέλος κάθε 4ετίας, η 29η Φεβρουαρίου, ώστε να επέλθει η ισορροπία στην ημερολογιακή μέτρηση των ανθρώπων. Κι εδώ είναι που το όλο πράγμα αρχίζει να γίνεται πολύπλοκο και καταλήγει σε μια μαθηματική πράξη που θέλει να έχεις λίγο παραπάνω νιονιό για να την κατανοήσεις.
Η 29η Φεβρουαρίου μπορεί να προστίθεται στο 4ο έτος κάθε 4ετίας, αλλά αυτό δεν συμβαίνει σε κάθε 4ετία. Εφόσον η 4ετία πέφτει πάνω σε έτος αλλαγής αιώνα, τότε δεν υφίσταται 29η Φεβρουαρίου. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι με την προσθήκη μιας ημέρας στην 4ετία, το 365,24219 που αναφέραμε πάνω, γίνεται 365,25. Επομένως, δημιουργείται ένα πλεόνασμα. Με την μη προσθήκη 29ης Φεβρουαρίου στην 4ετία που καταλήγει σε αλλαγή αιώνα, επέρχεται η ισορροπία.
Ακόμα κι εκεί όμως, τα πράγματα δεν είναι ολοκληρωμένα. Όσοι ζούσατε το 2000 και είχατε και μια αντίληψη του κόσμου, θα θυμάστε πως τότε υπήρχε η 29η Φεβρουαρίου, παρά το ότι είχαμε αλλαγή αιώνα και χιλιετίας. Αυτό συνέβη γιατί επί Ιουλίου Καίσαρα η μαθηματική πράξη που είχε προσθήκη κάθε 4ετία, αλλά μη προσθήκη στον αιώνα, ήθελε κάτι παραπάνω για να ισορροπήσουν εντελώς τα πράγματα. Έτσι, η 29η Φεβρουαρίου δε μπαίνει σε έτος αλλαγής αιώνα, παρά μόνο αν αυτό το έτος διαιρείται ακριβώς με το 400.
Έτσι, η ισορροπία επέρχεται κάθε 400 χρόνια, διάστημα στο οποίο έχουν προστεθεί 97 έξτρα μέρες και με αυτόν τον τρόπο προσεγγίζεται όσο το δυνατόν περισσότερο το 365,24219. Για την ακρίβεια, πάμε στο 365,24 αντί για το 365,25 που συναντάμε στην 4ετία.
Μπορούμε να πάμε πιο κοντά στο 365,24219 με την 29η Φεβρουαρίου;
Ναι, μπορούμε. Όχι στο απόλυτο, αλλά μπορούμε. Αν αποφασίζαμε να προσθέτουμε και μια 29η Φεβρουαρίου στους αιώνες που διαιρούνται ακριβώς με το 3200, τότε θα πιάναμε το 365,241875. Και καλύτερο από αυτό δε γίνεται.
Θα μπορούσε να γίνει καλύτερο, θεωρητικά, με δύο τρόπους. Ο πρώτος αν αναπροσαρμόζαμε το ημερολόγιο μας, ώστε να είναι ακριβώς 365 μέρες ο χρόνος. Αυτό όμως θα προκαλούσε νέα προβλήματα.
Όταν πρωτοσχηματίστηκε η Γη πριν από 4.5 δισ. χρόνια, υπήρξε μια σύγκρουση της με έναν άλλο πλανήτη στο μέγεθος του Άρη, η οποία σύγκρουση εκτόξευσε υλικά που κατέληξαν να φτιάξουν τη Σελήνη. Ταυτόχρονα όμως, η βαρυτική έλξη προκάλεσε μια κλίση στον άξονα της Γης. Κι είναι χάρη σε αυτή την κλίση που έχουμε και τις εποχές. Όταν το δικό μας σημείο στον πλανήτη, αυτό όπου ζούμε, κλίνει προς τον Ήλιο, τότε έχουμε καλοκαίρι. Όταν απομακρύνεται, έχουμε χειμώνα. Και στο ενδιάμεσο αυτής της μετάβασης, το φθινόπωρο και η άνοιξη. Γι’ αυτό και οι δύο ισημερίες βρίσκονται σε αυτές τις εποχές.
Με βάση αυτό, αν δεν είχαμε κάνει αυτή την προσθήκη με την 29η Φεβρουαρίου, τα ημερολόγια μας θα έχαναν 25 μέρες κάθε 100 χρόνια. Και μετά από 750 χρόνια, θα γιορτάζαμε Χριστούγεννα στο βόρειο ημισφαίριο κάπου τον Ιούλιο και του Αγίου Βαλεντίνου θα έπεφτε κάπου τον Νοέμβριο.
Χρωστάμε δηλαδή ότι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα τον Δεκέμβριο στον Ιούλιο Καίσαρα που εισήγαγε την 29η Φεβρουαρίου και που στο πρώτο έτος, για να ισορροπήσουν τα πράγματα, προσέθεσε 80 μέρες, άρα το 46ο έτος είχε διάρκεια 445 ημερών.
Ο δεύτερος τρόπος για να βρίσκαμε την ισορροπία, είναι να προσθέσουμε δευτερόλεπτα στις ημέρες του χρόνου. Αν όμως συνέβαινε αυτό, τότε τα ρολόγια δε θα συγχρονίζονταν με το φως της μέρας και της νύχτας και στα μισά του χρόνου θα τρώγαμε πρωινό στις 11 το βράδυ και θα κοιμόμασταν με την ανατολή του Ηλίου!