Αυτό το κείμενο θα μπορούσε να γραφτεί σήμερα και να αναδημοσιεύεται κάθε 6μηνο. Απλώς κάθε 6μηνο θα έπρεπε να γίνεται και μια προσθήκη με ένα νέο έγκλημα που θα έχει προστεθεί, που θα έχει απασχολήσει κατ΄εξακολούθηση τη δημόσια σφαίρα, που θα έχει χτιστεί σαν εργοτάξιο από τα μίντια και τα social media. Το πρώτο καμπανάκι το χτύπησε ο Μπάμπης Αναγνωστόπουλος. Το δεύτερο η Πισπιρίγκου. Το τρίτο έρχεται τώρα με τον 53χρονο στον Κολωνό.

Άσχετα με το πόσοι από τους τρεις είναι ένοχοι για τα όσα κατηγορούνται – αυτό θα το αποφανθεί η δικαιοσύνη και όχι εμείς – δεν παύουν να υπάρχουν εγκλήματα. Ως προς αυτά δεν υπάρχει αμφιβολία. Απλώς αναζητούνται όλα τα στοιχεία που θα καταδείξουν με απολυτότητα όλους τους θύτες, φυσικούς και ηθικούς.

Τα εγκλήματα λοιπόν είναι εκεί και μπορεί το άκουσμα τους να προκαλεί φρίκη, αποτροπιασμό, αηδία και όλα τα σχετικά που αναφέρονται, αλλά αυτό είναι το αρχικό συναίσθημα. Κάτω απ΄αυτό δημιουργείται ένα κίνητρο στα μίντια να το ξεψαχνίσουν, να το ξεζουμίσουν το θέμα, να το καλύψουν από την παραμική γωνίτσα. Αυτό που δεν έχει απαντηθεί με σιγουριά είναι αν αυτή η δράση των μίντια είναι το αποτέλεσμα της δίψας του κοινού να μάθε περισσότερα ή αν η δίψα του κοινού είναι το αποτέλεσμα αυτής της δράσης.

Ό,τι και να ισχύει από τα δύο, πάλι το αποτέλεσμα είναι ίδιο. Γινόμαστε κοινωνοί λεπτομερειών που αν αφορούσαν τη δική μας ζωή, το δικό μας παιδί, κάποιον δικό μας άνθρωπο, θα είχε διαλυθεί η ψυχή μας και κάπου θα βάζαμε ένα στοπ. Τώρα, που είμαστε απλά εξωτερικοί παρατηρητές, δεν υπάρχει στοπ. Σαν τα Pringles ένα πράγμα.

Η πρώτη λεπτομέρεια που θα γίνει γνωστή για ένα έγκλημα κι έναν εγκληματία, θα ξεκλειδώσει όλες τις υπόλοιπες και απλώς μένει να βρεθούν αυτοί που θα τις αναζητήσουν, θα τις ανακαλύψουν και θα τις φωτίσουν για να τις δούμε και οι υπόλοιποι.

Οκ, δεν είναι κάτι το πρωτάκουστο να πούμε πως είμαστε μέλη μιας κοινωνίας που πλέον ξέρει πολύ καλύτερα να καταναλώνει από το να παράγει. Κι όσο η τεχνολογία εξελίσσεται και της αναθέτουμε κομμάτια της παραγωγής, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχουμε για κατανάλωση.

Ο Μπάμπης Αναγνωστόπουλος άνοιξε το Κουτί της Πανδώρας

Το ζήτημα στην Ελλάδα της περιόδου 2020-2022, είναι ότι κάθε τρεις και λίγο εμφανίζεται μια υπόθεση που τραβάει πάνω της όλα τα βλέμματα και περνάμε από την καταγραφή της, στην αφήγησή της. Οι εκπομπές δεν μεταφέρουν απλά τις ειδήσεις. Βάζουν συναίσθημα, παίρνουν θέση, θέλουν να καταθέσουν την ηθική τους ανωτερότητα, ότι απομακρύνονται από αυτές τις πράξεις και τις καταδικάζουν. Και δίνουν σε αυτές τις υποθέσεις τον χώρο που καταλάμβαναν περισσότερες ειδήσεις.

Δεν υπάρχει τίποτε άλλο να συμβαίνει κοινωνικά, σε διεθνές επίπεδο. 50 λεπτά δελτίο ειδήσεων, τα 35-40 είναι αφιερωμένα στο εκάστοτε περιστατικό. Είναι άλλο το τι θα συζητήσουμε εμείς μεταξύ μας και αν κατανοούμε πως είναι σημαντικό να καταδικάσουμε τους βιαστές, τους δολοφόνους, την κακοποίηση ανθρώπων και ζώων και άλλο η προτεραιότητα που δίνουν τα μίντια και τα social media. 

Γιατί, μπορεί τώρα να μην το βλέπουμε, αλλά έχουμε βρεθεί για τα καλά μέσα σε μια κατάσταση εθισμού, διαρκούς φόβου και στο βάθος θλίψης/κατάθλιψης. Έρευνες στο εξωτερικό έχουν δείξει πως σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αναφερθεί η κατάθλιψη, η αίσθηση της πνευματικής εισβολής (ο θεατής νιώθει ότι δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτε άλλο), διαρκής επαγρύπνηση (αδυναμία ύπνου λόγω φόβου και θυμού), οργή, έλλειψη όρεξης, απάθεια, συμπτώματα αποφυγής και μια συναισθηματική παράλυση.

Όλα αυτά είναι συμπτώματα μετατραυματικού στρες. Με απλά λόγια, παρόλο που το περιστατικό βίας δεν έχει εμάς ως θύμα, μπαίνουμε στη διαδικασία να σκεφτούμε τι συνέβη, ενδεχομένως να τοποθετήσουμε εαυτόν στη θέση του θύματος, να νιώσουμε φόβο στη σκέψη ότι θα μπορούσε να συμβεί σε εμάς, να κοιτάζουμε καχύποπτα τους ανθρώπους γύρω μας, να αλλάζει η οπτική μας γύρω από καταστάσεις του οικογενειακού ή φιλικού μας περιβάλλοντος και να δημιουργείται μια «πολιτισμική γνώση» που καταλήγει σε PTSD.

Θα πει κάποιος πως αυτή είναι η φύση του ανθρώπου από πάντοτε και δεν αλλάζει. Από το Κολοσσαίο που μαζευόταν ο κόσμος για να δει Χριστιανούς να τους τρώνε λιοντάρια μέχρι τις τρελές πωλήσεις εφημερίδων πριν μερικές δεκαετίες όταν ήταν στην επικαιρότητα αποτρόπαια εγκλήματα και κατά συρροήν εγκληματίες, το μάτι μας στρεφόταν προς τα εκεί.

Το τι συμβαίνει όμως σε κάθε εποχή, δεν είμαστε αρμόδιοι για να το εξετάσουμε και να το ρασιοναλίσουμε. Σε αυτή την εποχή ζούμε, αυτή παρατηρούμε, αυτή δημιουργεί σε όλους μας αυτά τα συναισθήματα.

Αδύναμοι να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο του negativity bias

Σε όλα τα τελευταία αρκετά χρόνια υπήρχε αυτό το μότο Bad is Better than Good και το λεγόμενο nevativity bias, δηλαδή η αυτο-ώθηση μας προς το αρνητικό. Όλοι μας αντιμετωπίζουμε τα καλά λόγια με επιδερμικότητα και τα αρνητικά μας γονατίζουν. Στη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, η εστίαση στο δύσκολο, στο αρνητικό, ήταν τρόπος επιβίωσης. Αυτό έχει μείνει βαθιά μέσα μας και μας στρέφει διαρκώς προς την κατανάλωση πόνου και οδύνης.

Όταν όμως αυτό το σχεδόν βιολογικό ζήτημα έχει και την ευκολία της γρήγορης διάδοσης της πληροφορίας, τότε γίνεται ογκωδέστερο και πιο τρομακτικό. Δεν είναι πλέον ότι τα αναδεικνύουμε για να βρισκόμαστε σε εγρήγορση να τα αντιμετωπίσουμε και να μην διασπαρούν. Είναι πως τα αρνητικά νέα, αυτής της ακραίας πια εκδοχής και συχνότητας, αποτελούν μάλλον μια ζωτική διεργασία μας στο σήμερα που οι εαυτοί μας ορίζονται ως αντανακλάσεις ψηφιακών αναπαραστάσεων.

Θέλουμε διαρκώς να διαβάζουμε νέες λεπτομέρειες για κάτι για να είμαστε μέσα στα πράγματα, για να αποκτούμε τον έλεγχο, αλλά τελικά δεν έχουμε κανέναν έλεγχο, παρά μόνο υψηλό αίσθημα κινδύνου. Και παρά το ότι τα social media μας έχουν δώσει τη δυνατότητα να αποκρύψουμε τις πηγές που μας γεννούν άγχος και μας γεμίζουν με δίψα για το αρνητικό, δυσκολευόμαστε να κόψουμε αυτόν τον ομφάλιο λώρο. Έχουμε interaction, ο αλγόριθμος μας εμφανίζει περισσότερα και κολλάμε πάνω σε αυτά σαν νεογέννητο στη μαμά του.

Στο τέλος της ημέρας, συγκρούονται ο φόβος του άγνωστου, το αβέβαιο με την ανάγκη μας να θρέψουμε τον φόβο μέσα μας για να είμαστε πιο alert και φαίνεται να κερδίζει το δεύτερο, με την ευγενική χορηγία των μίντια.

* Με στοιχεία από steverosephd.com και vumc.org

Διαβάστε ακόμη στο intronews.gr:

Ο Κιμ Γιονγκ Ουν άλλαξε την γκαρνταρόμπα του και όλοι τον συγκρίνουν με influencer σε διακοπές

Κυβέλη Χατζηευστρατίου: Πατέρας 3 παιδιών ο 60χρονος που βρισκόταν εν ώρα εργασίας όταν παρασύρθηκε

Με τον Elon Musk στο «τιμόνι» του Twitter θα κάνουν πάρτι ακροδεξιοί, συνωμοσιολόγοι και ο Trump