Περιεχόμενα
Αν ήταν μυθιστόρημα, ένας ωραίος τίτλος θα ήταν «Ο Χαμένος Κάλυκας». Δεν είναι μυθιστόρημα, είναι μαρτυρία για τη δολοφονία του Τζον Κένεντι. Κι ο τίτλος του βιβλίου που περιέχει τη μαρτυρία, ολοζώντανη κι ας έχουν περάσει 60 χρόνια από τότε, είναι «Ο Τελευταίος Μάρτυρας». Ο Πολ Λάντις, ένας από τους αστυνομικούς-σωματοφύλακες που έζησε πιο κοντά από κάθε άλλον τη δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι το 1963, αποφάσισε να σπάσει τη σιωπή του 60 χρόνια μετά. Για να τροφοδοτήσει ακόμα περισσότερο μια από τις πιο σκοτεινές και μυστηριώδεις δολοφονίες της σύγχρονης ιστορίας.
Ο Λάντις έζησε τις δραματικές στιγμές της δολοφονίας του Κένεντι στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου 1963 ως ένας από τους αστυνομικούς που είχαν επωμιστεί την φύλαξη της συζύγου του Προέδρου Τζάκι Κένεντι. Τις μοιραίες στιγμές βρισκόταν στο πίσω δεξιά μέρος της λιμουζίνας που μετέφερε το προεδρικό ζεύγος, και μάλιστα χρειάστηκε να σκύψει για να μην καταλήξει στο πρόσωπό του το αίμα από το κεφάλι του Κένεντι, όταν χτυπήθηκε από τις σφαίρες.
Η μαγική σφαίρα που σκότωσε Κένεντι και Κόναλι
Η σκηνή είναι από τις πιο πολυπαιγμένες στην τηλεόραση, έχει αναλυθεί τόσο πολύ που δύσκολα μπορεί κάποιος να προσθέσει κάτι άλλο. Κι όμως, ο Λάντις αποκαλύπτει τώρα, τόσα χρόνια μετά, μια δική του «παρέμβαση» στην ιστορία, η οποία καταρρίπτει όλο το αφήγημα της προεδρικής δολοφονίας: Ήταν αυτός που βρήκε και έβαλε στην τσέπη του τον κάλυκα της μοιραίας σφαίρας που δολοφόνησε τον Κένεντι, αλλά προξένησε και πολλαπλά θανατηφόρα τραύματα στον τότε κυβερνήτη του Τέξας Τζόν Κόναλι Τζούνιορ, ο οποίος επέβαινε επίσης στην προεδρική λιμουζίνα.
Η ιστορία αυτής της σφαίρας είναι μοναδική. Κι όχι άδικα η συγκεκριμένη έχει χαρακτηριστεί «μαγική σφαίρα», διότι η διαδρομή της και τα τραύματα που προκάλεσε δεν μπορούν να εξηγηθούν ούτε από τη φυσική, ούτε από τη γεωμετρία, ούτε από κάποια εκ των ευρέως αποδεκτών επιστημών. Κι όμως, η Επιτροπή Γουόρεν, η οποία ερεύνησε σε βάθος τη δολοφονία Κένεντι και το πόρισμά της είναι μέχρι σήμερα η επίσημη κρατική εκδοχή για όσα συνέβησαν, δέχτηκε ότι η σφαίρα ακολούθησε μια εντελώς «μαγική» πορεία μέχρι να βρεθεί, με απόλυτα απίστευτο τρόπο, στο φορείο που τοποθετήθηκε ο Κόνολι για να μεταφερθεί στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.
Αυτό το άλμα λογικής έρχεται να αποκαταστήσει η μαρτυρία του Λάντις. Ο οποίος, στο βιβλίο του με την προσωπική μαρτυρία που θα κυκλοφορήσει σε λίγες εβδομάδες, ισχυρίζεται ότι αυτός βρήκε τον κάλυκα της σφαίρας στο πάτωμα της προεδρικής λιμουζίνας, αυτός ήταν που αποφάσισε να τον βάλει στην τσέπη του, κι αυτός ήταν επίσης που αποφάσισε να βγάλει τον κάλυκα από την τσέπη του και να τον τοποθετήσει στο φορείο που βρισκόταν ο Τζον Κένεντι, όταν είχε πια μεταφερθεί στο νοσοκομείο του Ντάλας.
Αυτό που δεν μπορεί να εξηγήσει είναι πώς βρέθηκε η σφαίρα από το φορείο του Κένεντι, στο οποίο ο ίδιος την άφησε σύμφωνα με τη μαρτυρία του, σ’ αυτό του Κόνολι. Αλλά πιθανολογεί ότι επειδή τα φορεία βρίσκονταν το ένα πλάι στο άλλο είναι πιθανό κατά τη μεταφορά ο κυκλικός κάλυκας πράγματι να γλίστρησε στο άλλο φορείο.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η εξέταση της «μαγικής» σφαίρας πρέπει να γίνει πια υπό τελείως διαφορετική οπτική. Και να θεωρηθεί, πια, πολύ πιθανό, ως και βέβαιο, ότι υπήρχαν πολλοί περισσότεροι ένοπλοι που άνοιξαν πυρ κατά της προεδρικής λιμουζίνας το μεσημέρι εκείνο στο Ντάλας κι όχι μόνο ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, στον οποίο αποδόθηκαν όλοι οι πυροβολισμοί και τελικά η δολοφονία του Κένεντι.
Γιατί αποφάσισε να μιλήσει τώρα;
Η ίδια η μαρτυρία του Λάντις, βέβαια, περνάει από εξέταση. Με πρώτη και εύλογη ερώτηση, γιατί αποφάσισε να μιλήσει τώρα, ενώ υπάρχει τέτοια μεγάλη απόσταση από το τραγικό συμβάν. Ο ίδιος το αποδίδει στην ψυχική του ηρεμία. Βρίσκεται πια στα 88 του χρόνια, στη δύση της ζωής του, και θέλει να αποκαταστήσει την αλήθεια για κάτι που τον στοίχειωσε και τον οδήγησε εκτός υπηρεσίας, παρ’ ότι είχε ανελιχθεί από μικρή ηλικία στα πιο υψηλά κλιμάκια φύλαξης υψηλών προσώπων.
Το βιβλίο-μαρτυρία έχει τίτλο «The Final Witness», ο Τελευταίος Μάρτυρας, και θα κυκλοφορήσει στις 10 Οκτωβρίου από τον εκδοτικό οίκο Chicago Review Press. Εκεί τα λέει όλα και απομυθοποιεί τη «μαγική» σφαίρα. Η οποία, για να καταλάβετε, υποτίθεται ότι χτύπησε τον Πρόεδρο Κένεντιαπό πίσω, βγήκε από το μπροστινό μέρος του λαιμού του και συνέχισε να χτυπά τον Κόναλι, καταφέρνοντας με κάποιο τρόπο να τραυματίσει την πλάτη, το στήθος, τον καρπό και τον μηρό του.
Αυτό το απίστευτο συμπέρασμα βγήκε επειδή η σφαίρα βρέθηκε δίπλα στον Κόναλι στο νοσοκομείο Πάρκλαντ Μεμόριαλ του Ντάλας. Εδώ ο Λάντις λέει ότι ο ίδιος τοποθέτησε τη σφαίρα στο φορείο, όχι του Κόναλι, αλλά του Κένεντι. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Επιτροπή Γουόρεν δεν πήρε συνέντευξη από τον Λάντις, παρ’ ότι ήταν από τους πιο κοντινούς αυτόπτες μάρτυρες του περιστατικού.
Στην ερώτηση γιατί ο Λάντις επενέβη στην λεγόμενη crime scene (σκηνή του εγκλήματος), ο ίδιος λέει ότι την άρπαξε για να εμποδίσει τους κυνηγούς αναμνηστικών. Κι αυτό διότι η λιμουζίνα δεν είχε αποκλειστεί, υπήρχαν πολλοί άσχετοι που είχαν πρόσφβαση. Σύμφωνα με τον Λάντις, η σφαίρα χτύπησε τον Κένεντι στην πλάτη, αλλά δεν είχε σχέση με τον Κόναλι.
Οι ψευδείς μαρτυρίες στην υπηρεσία
Για πολλά χρόνια ο Λάντις αρνούταν να δει ακόμα και το βίντεο της δολοφονίας, ακόμα και να διαβάσει κάτι γι’ αυτήν. Πίστευε την κρατική εκδοχή, ότι ο Όσβαλντ ήταν ο μόνος ένοχος. Τώρα αμφιβάλλει. Παρά τα περασμένα χρόνια του, είναι διαυγής. Και ξέρει ότι η μαρτυρία του ξύνει πληγές. Δικές του, πρώτα-πρώτα.
Η ιστορία δείχνει ότι ο Λάντις έδωσε πράγματι καταθέσεις, γραπτώς μάλιστα, στην υπηρεσία του. Σε αυτές ανέφερε ότι άκουσε μόνο δύο πυροβολισμούς και δεν θυμάται τρίτο. Επίσης αναφέρει ότι στο νοσοκομείο δεν μπήκε ποτέ στην αίθουσα όπου βρίσκονταν τα φορεία, αλλά περίμενε την τότε Πρώτη Κυρία Τζάκι Κένεντι απ’ έξω. Οι καταθέσεις του τότε ήταν ψευδείς. Ο ίδιος λέει ότι φοβήθηκε και ότι δεν θυμόταν καλά επειδή είχε να κοιμηθεί πέντε ημέρες, το θεώρησε δε ανούσιο να το αναφέρει. Αυτοί που εξετάζουν τη θεωρία του δεν τον κατηγορούν για διαστρέβλωση των γεγονότων, αλλά τονίζουν την περασμένη ηλικία του και την αδυνατισμένη μνήμη του.
Κατά την αφήγηση του Λάντις, μόλις το 2014 συνειδητοποίησε πως ό,τι είχε γραφτεί για τη σφαίρα δεν ήταν σύμφωνο μ’ αυτά που θυμόταν. Και πάλι, όμως, περίμενε εννέα χρόνια για να κάνει τις αποκαλύψεις του. Μάλιστα είπε ότι βρήκε τη σφαίρα στη ραφή του σκούρου δερμάτινου μαξιλαριού της λιμουζίνας, την έβαλε στην τσέπη του παλτού του, κατευθύνθηκε στο νοσοκομείο, όπου σχεδίαζε να το δώσει σε έναν επόπτη, αλλά «μέσα στη σύγχυση» το έβαλε «ενστικτωδώς» στο φορείο του Κένεντι.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η σφαίρα, που χαρακτηρίστηκε Πειστήριο 399 της Επιτροπής Γουόρεν, εκτοξεύτηκε από το ίδιο τουφέκι C2766 Mannlicher-Carcano που βρέθηκε στον έκτο όροφο του αποθετηρίου σχολικών βιβλίων του Τέξας. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σφαίρα διέγραψε τη μαγική πορεία που περιγράφηκε προηγουμένως.
Οι γιατροί συμφώνησαν ότι η μόνη σφαίρα θα μπορούσε να είχε προκαλέσει όλη τη ζημιά. Αλλά η σφαίρα περιγράφηκε ως σχεδόν «παρθένα», καθώς είχε χάσει μόνο έναν ή δύο κόκκους από το αρχικό βάρος των 160 κόκκων. Οι βαλλιστικοί εμπειρογνώμονες, που χρησιμοποιούν σύγχρονες ιατροδικαστικές τεχνικές, κατέληξαν στην 50ή επέτειο της δολοφονίας Κένεντι ότι η θεωρία της μίας σφαίρας ήταν απολύτως εύλογη.
Η ζωή του Λάντις μετά τη δολοφονία άλλαξε άρδην. Για μερικές ημέρες βρισκόταν δίπλα στη Τζάκι Κένεντι στις τελετές αποχαιρετισμού του Προέδρου, αλλά παραιτήθηκε βιαστικά από την υπηρεσία και μετακόμισε στο Κέιπ Κοντ της Μασσαχουσέτης, μια ήσυχη μικρή πόλη στις ανατολικές ΗΠΑ, και μετά στο Κλίβελαντ. Για δεκαετίες έβγαλε τα προς το ζην από ακίνητα και προϊόντα μηχανών και βάψιμο σπιτιών.
Ο ίδιος λέει ότι το βιβλίο τον βοήθησε να διαχειριστεί καλύτερα τα καταπιεσμένα συναισθήματά του. Μένει να δούμε αν η κυκλοφορία του θα ανοίξει έναν νέο κύκλο ερευνών, επίσημων ή μη, στην 60ή επέτειο της δολοφονίας.
** Με πληροφορίες από New York Times.
