Περιεχόμενα
Παραγνωρισμένο, οικείο, σπιτικό… Αυτές ήταν ανέκαθεν οι λέξεις που περιέγραφαν την ποδιά. Ένα ρούχο πρακτικό, αποσπώμενο, που λειτουργούσε σχεδόν σαν «μανδύας αορατότητας», όπως είπε χαρακτηριστικά η καθηγήτρια μόδας Carol Tulloch στο Chelsea College of Arts, μιλώντας στο CNN.
Μην το πεις όμως στον Carmy Berzatto, τον χαρακτήρα του Jeremy Allen White στο τηλεοπτικό hit The Bear. Η μπλε Bragard ποδιά του (αντίγραφο όσων φορούν οι σεφ στο The French Laundry στη Napa Valley) όχι μόνο δεν τον κάνει αόρατο, αλλά ενισχύει την main character energy του, καθώς η τέταρτη σεζόν της σειράς κάνει πρεμιέρα αυτή την εβδομάδα.
Από την αορατότητα στην pop κουλτούρα
Η Tulloch μαζί με την Judith Clark, καθηγήτρια μόδας και μουσειολογίας στο London College of Fashion, συνεργάζονται φέτος σε residency τριών μηνών στη γκαλερί Chelsea Space. Εκεί μελετούν το design, τη χρήση και την κοινωνική αξία της ποδιάς, αλλά και τον ρόλο της σε ζητήματα φυλής, τάξης και έμφυλης ταυτότητας.
Η στιγμή είναι ιδανική, καθώς η ποδιά ζει μια νέα renaissance στην pop culture: από τις συλλογές Hermès, The Row, Dior, Phoebe Philo και Ganni, μέχρι την Kaia Gerber που εμφανίστηκε με pinafore-style φόρεμα στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο.
Όπως λέει η Tulloch, «έχουν υπάρξει ασυνείδητο κομμάτι της παιδικής ηλικίας πολλών από εμάς. Ενώ έχουν μία μόνο βασική λειτουργία –να προστατεύουν τα ρούχα– έρχονται σε πολλές μορφές».
Η ποδιά που… γνώριζε πολλά
Καθώς η Tulloch ξεκίνησε να τις μελετά, ανακάλυψε πόσο βαθιά συνδέονται με κάθε κοινωνική τάξη.
«Άνθρωποι που δεν περίμενα –ακόμη και ακαδημαϊκοί– γίνονται σκεπτικοί όταν μιλούν για την ποδιά», είπε. Θυμήθηκε μια παλιότερη έκθεση στην Ουαλία με τίτλο Pinnies from Heaven, όπου καλλιτέχνες δημιούργησαν έργα εμπνευσμένα από προσωπικές αναμνήσεις με ποδιές.
Ένας από αυτούς ανέφερε ότι η ποδιά απορροφούσε όλα τα κατάλοιπα της ζωής στο σπίτι –όχι μόνο βρωμιές από τη μαγειρική, αλλά και συναισθηματικά κατάλοιπα.
Για την Clark, η ποδιά είναι «talismanic». Όπως είπε, «μέσα σε δύο λεπτά από την είσοδο στην έκθεση, οι επισκέπτες αφηγούνται οικογενειακές τους ιστορίες».
Προστασία, ακτιβισμός και φυλή
Η Tulloch μελέτησε επίσης την ποδιά ως μέσο προστασίας και ακτιβισμού για τις Αφρο-Τζαμαϊκανές Higglers, γυναίκες που πουλούσαν προϊόντα στην αγορά. «Η Higgler είναι κομμάτι της τζαμαϊκανής ταυτότητας», εξηγεί.
«Η ποδιά όριζε οπτικά αυτές τις γυναίκες, είτε φοριόταν στη μέση είτε ως full bib». Το ίδιο συνέβαινε με γυναίκες που μάζευαν ανανάδες ή μπανάνες ή δούλευαν ως οικιακές βοηθοί.
Η Tulloch αναφέρει επίσης τη Νοτιοαφρικανή καλλιτέχνιδα Mary Sibande, που μέσα από γλυπτά της παρουσιάζει τη Sophie, alter ego όλων των μητρικών μορφών της οικογένειάς της που ήταν οικιακές βοηθοί. «Η προγιαγιά, η γιαγιά και η μητέρα της ήταν όλες υπηρέτριες», είπε η Tulloch.
Σινεμά, σουφραζέτες και αρχαία Αίγυπτος
Στο σινεμά, οι Αφροαμερικανές γυναίκες συχνά χαρακτηρίζονταν ως υπηρέτριες μέσω της ποδιάς, ενώ οι suffragettes τη χρησιμοποίησαν ως ακτιβιστικό εργαλείο –pinafores με slogans όταν έβγαιναν από τη φυλακή μετά τις διαδηλώσεις τους.
Όμως η ποδιά δεν ήταν πάντα σύμβολο οικιακής δουλειάς ή working class. Στην Αρχαία Αίγυπτο, ευγενείς άνδρες φορούσαν τριγωνικές ποδιές, όπως δείχνουν τοιχογραφίες της εποχής.
Στον Μεσαίωνα, farriers, τσαγκάρηδες, κρεοπώλες και σιδηρουργοί τις φορούσαν για προστασία. Στην Αναγέννηση, πλούσιες Ευρωπαίες είχαν πλενόμενες ποδιές διακοσμημένες με δαντέλα και κεντήματα για να προστατεύουν τα luxurious φορέματά τους.
Κατά τη βιομηχανική επανάσταση, η ποδιά ήταν υποχρεωτικό κομμάτι εργασιακής ενδυμασίας, με τους κώδικες να διαχωρίζουν τις απλές καθημερινές από τις πολυτελείς.
Στις ΗΠΑ της δεκαετίας του ’50 έγινε σύμβολο της νοικοκυράς –από την Lucy στο I Love Lucy έως την Betty Draper στο Mad Men.
Ένα ρούχο για το μέλλον
Παρά το γεγονός ότι οι συλλογές ποδιάς σε μουσεία όπως το Fashion Museum του Bath είναι τεράστιες, όπως λέει η Clark, «δεν έχει γίνει πραγματικά συστηματική έρευνα πάνω τους».
Οι ίδιες πιστεύουν ότι αυτό αλλάζει, καθώς η ποδιά εκμοντερνίζεται και αποκτά νέους ρόλους. Χάρη στη Gen Z και το cooking culture, η ποδιά γίνεται πιο genderless και inclusive. Ακόμη και η Vogue, στο τεύχος Ιουνίου 2025, ανακήρυξε την επιστροφή της, συνδέοντάς τη με το gardening-core trend.
Η Clark θυμάται χαρακτηριστικά την Anna Piaggi με τον Karl Lagerfeld, χρησιμοποιώντας ένα Chanel cape σαν ποδιά. «Λατρεύω το σχήμα τους, την κινητικότητά τους, το ότι δεν έχουν εφαρμογή και είναι inclusive… Λατρεύω που μπορούν να υπονομεύσουν τα πάντα. Απλώς αρνούνται να οριστούν».
Πηγή: cnn
