Μια σύγχρονη κινηματογραφική οδύσσεια εκτυλίχθηκε στην Πύλο, όπου για τρεις εβδομάδες πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα της νέας υπερπαραγωγής του Κρίστοφερ Νόλαν, «Η Οδύσσεια». Με πρωταγωνιστές τους Ματ Ντέιμον, Τομ Χόλαντ, Ζεντάγια και ένα εντυπωσιακό διεθνές καστ, η ταινία βασίζεται στο ομηρικό έπος και υπόσχεται να μεταφέρει τη διαχρονική ιστορία του Οδυσσέα στη μεγάλη οθόνη μέσα από τη ματιά του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη. Η παραγωγή συνεχίζεται στη Σικελία, όμως το ελληνικό σκέλος της αφήνει πίσω του όχι μόνο υπέροχα πλάνα αλλά και μια διοικητική οδύσσεια γεμάτη καθυστερήσεις και αβεβαιότητα.
Η προσμονή για την ταινία είναι μεγάλη, όπως και ο ενθουσιασμός για το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκε σε ελληνικό έδαφος. Ωστόσο, αρκετοί Έλληνες επαγγελματίες του κινηματογράφου εκφράζουν φόβους πως οι διεθνείς παραγωγές ίσως «σαλπάρουν» οριστικά για άλλες πολιτείες, καθώς η χώρα μας δεν φαίνεται συνεπής ως προς τις οικονομικές υποχρεώσεις που έχει υποσχεθεί.
Σύμφωνα με το διεθνές περιοδικό Variety, οι καθυστερημένες πληρωμές από το ελληνικό κράτος ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια ευρώ και αφορούν δεκάδες παραγωγές, μεταξύ των οποίων και η πολυαναμενόμενη «Οδύσσεια» του Νόλαν.
Βάσει του προγράμματος του ΕΚΚΟΜΕΔ (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας), προβλέπεται επιστροφή του 40% επί των επιλέξιμων δαπανών μιας παραγωγής που πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Η επιχορήγηση καταβάλλεται εφάπαξ και δεν ξεπερνά τα 8 εκατομμύρια ευρώ ανά έργο. Δικαιούχοι είναι επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην Ελλάδα ή ξένες εταιρείες με γυρίσματα στην ελληνική επικράτεια.
Ένα χρόνο μετά τις εξαγγελίες για ριζική αναδιάρθρωση του τομέα και τη δημιουργία του νέου φορέα ΕΚΚΟΜΕΔ, η κατάσταση εξακολουθεί να θυμίζει… οδύσσεια. Όπως σημειώνει το Variety, αυτή η αβεβαιότητα εκθέτει διεθνώς τη χώρα και ενδέχεται να πλήξει την εμπιστοσύνη των ξένων συνεργατών.
«Υπάρχουν πελάτες με δάνεια. Οι τράπεζες περιμένουν τα χρήματά τους», λέει ο Κώστας Κεφαλάς, επικεφαλής παραγωγής στη Faliro House, που συμμετείχε στην «Οδύσσεια». «Οι ξένοι παραγωγοί αρχίζουν να είναι επιφυλακτικοί. Γίνονται πολλές ερωτήσεις», τονίζει.
Ο ΕΚΚΟΜΕΔ, που σχεδιάστηκε για να απλοποιήσει τη λειτουργία του κλάδου, σύμφωνα με τους παραγωγούς, αντί να άρει τα εμπόδια, προσθέτει συνεχώς νέα, παρατείνοντας την οδύσσεια των αποπληρωμών.
Διαβάστε επίσης: Οδύσσεια: Το μεγάλο φάουλ του Νόλαν με τη στολή του Οδυσσέα
«Ξέραμε ότι θα ήταν περίπλοκο, αλλά η κατάσταση χειροτερεύει», δηλώνει ο Γιώργος Καρναβάς από την εταιρεία Heretic, που συμμετείχε στην παραγωγή της ταινίας «The Birthday Party» με τον Γουίλεμ Νταφόε. «Αυτό που χτίζεται δύσκολα, χάνεται εύκολα. Πληρώνουμε το τίμημα της κακοδιαχείρισης», επισημαίνει.
Πέρυσι, στη Μόστρα της Βενετίας, οι Έλληνες αξιωματούχοι πανηγύριζαν για την πρεμιέρα της «Maria» του Πάμπλο Λαραΐν, με την Αντζελίνα Τζολί στον ρόλο της Μαρίας Κάλλας. Ωστόσο, σύμφωνα με το Variety, οι παραγωγοί της ταινίας απέστειλαν επιστολή στο Υπουργείο Οικονομικών και το ΕΚΚΟΜΕΔ, ζητώντας εξηγήσεις για εκκρεμείς πληρωμές 350.000 ευρώ από το φθινόπωρο του 2023. Από τις τέσσερις χώρες που φιλοξένησαν γυρίσματα, μόνο η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει ακόμα στην καταβολή του rebate.
Μιλώντας στο Variety από το Φεστιβάλ των Καννών, ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΚΚΟΜΕΔ, Λεωνίδας Χριστόπουλος, αναγνωρίζει τα προβλήματα. Όπως είπε, τα ποσά που καταβλήθηκαν ήταν «λιγότερα από τα αναμενόμενα», αλλά διαβεβαίωσε πως οι πληρωμές θα ξεκινήσουν και πάλι στις αρχές Ιουνίου, με στόχο να εξοφληθεί το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών έως το τέλος του έτους.
Ο ίδιος χαρακτήρισε τις δυσκολίες του τελευταίου έτους ως «μεταβατική φάση» και υποστήριξε ότι το νέο σύστημα θα φέρει «σταθερότητα χρηματοδότησης για την επόμενη πενταετία». Στο μεταξύ, όμως, για πολλές παραγωγές η πορεία παραμένει μια γραφειοκρατική οδύσσεια.
Το rebate 40% έχει προσελκύσει πολλές διεθνείς παραγωγές υψηλού προφίλ από το 2018, όπως την «Οδύσσεια» του Νόλαν, τη σειρά «House of David» της Amazon και την ταινία «The Return» με τους Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς.
Για να αποφευχθούν μαζικές ακυρώσεις, η κυβέρνηση τον Μάιο του 2024 πάγωσε προσωρινά το πρόγραμμα κινήτρων έως την 1η Οκτωβρίου, προκειμένου να διευθετήσει τον όγκο των εκκρεμοτήτων. Όταν δεν επετεύχθη ούτε αυτή η προθεσμία, θεσπίστηκε νέο μέτρο που επιτρέπει στους παραγωγούς να διεκδικήσουν αναδρομικά έξοδα από τα τέλη του 2024 και τις αρχές του 2025.
Αυτή η παρέμβαση έσωσε την «Οδύσσεια» και το «Sacrifice» του Ρομέν Γαβρά με τους Κρις Έβανς, Άνια Τέιλορ-Τζόι και Σάλμα Χάγιεκ, οι οποίες κατάφεραν να ανακτήσουν εκατομμύρια ευρώ.
«Όταν φταίει η διοίκηση, πρέπει να στηρίξουμε όσο γίνεται περισσότερο εκείνους που μας εμπιστεύθηκαν», λέει ο Χριστόπουλος. Ο Κώστας Κεφαλάς προσθέτει: «Αν δεν λυθούν τα προβλήματα, υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η δυναμική. Ο κόσμος θέλει να γυρίζει ταινίες εδώ. Αρκεί να μην μετατραπεί κάθε συνεργασία σε μια ατέρμονη οδύσσεια».
*Πηγή: Variety
