Περιεχόμενα
«Ο Κρίστοφερ Νόλαν είναι ο αγαπημένος σκηνοθέτης των παραγωγών». Η φράση ισχύει τόσο που αποτελεί αξίωμα. Η μόνιμη παραγωγός του 53χρονου Βρετανού μεγαλο-σκηνοθέτη, από το 1997 κιόλας, είναι η… σύζυγός του, Έμμα Τόμας, με την οποία είναι μαζί από τα 19 τους χρόνια κι έχουν τέσσερα παιδιά.
Θα μπορούσε να ισχύει, βέβαια, ακόμα κι αν ο Κρίστοφερ Νόλαν επέλεγε διαφορετική εταιρεία παραγωγής για τι ταινίες του. Κι αυτό, διότι ο σκηνοθέτης του Oppenheimer έχει τόσο κατασταλαγμένες ιδέες και τέτοιο σχέδιο στην υλοποίησή τους, που ξοδεύει στο λιγότερο δυνατό τα δύο πράγματα για τα οποία ανησυχούν πάντα οι παραγωγοί: Χρήμα και χρόνο.
Ο Νόλαν ούτως ή άλλως δεν μιλάει σχεδόν καθόλου ούτε για την προσωπική του ζωή, ούτε και για τα γυρίσματα των ταινιών του. Αρνείται ακόμα κι όταν του το ζητούν σαν μέρος της προώθησης των ταινιών του, κάτι που συμβαίνει κατά κόρον με άλλους. Έχει τη δική του φιλοσοφία: Αν ξέρεις πάρα πολλά για την προσωπικότητα του σκηνοθέτη, έχεις αυτόν περισσότερο στο μυαλό σου όταν βλέπεις μια ταινία κι όχι την ίδια την ταινία.
Ανάλογη φειδώ υπάρχει και στις πληροφορίες που διαρρέουν από αυτά που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Η φημολογία ότι υπάρχει ρήτρα στο συμβόλαιο των ηθοποιών να μην αποκαλύψουν αυτά που γίνονται στα γυρίσματα δεν ισχύει. Πολλοί ηθοποιοί έχουν αρνηθεί ότι υπέγραψαν κάτι τέτοιο. Απλά, σέβονται τις ιδιοτροπίες του σκηνοθέτη τους. Κι όταν τους ζητάει να μην αποκαλύπτουν τι γίνεται, ούτε να διαδίδουν ιστορίες στις παρέες τους, δεν το κάνουν.
Έτσι, λοιπόν, όταν η ίδια η Έμμα Τόμας ή ο Χόιτε Φαν Χόιτεμα, ο Ολλανδός κινηματογραφιστής που είναι ο αγαπημένος διευθυντής φωτογραφίας του Κρίστοφερ Νόλαν, αποκάλυψαν κάποια στοιχεία για τα γυρίσματα μέσω μιας συνέντευξης στο περιοδικό Variety, οι κινηματογραφόφιλοι τα ρούφηξαν όπως η άμμος το νερό.
Κρίστοφερ Νόλαν: Κλειστά τα κινητά, πρωινό ξύπνημα και φαγητό όλοι μαζί
Το πρώτο που επιβεβαιώθηκε είναι ότι οι ηθοποιοί απαγορεύεται να χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων! Ούτως ή άλλως κάτι τέτοιο ήταν γνωστό, από συγγενείς και φίλους των ηθοποιών, που τους έψαχναν κι ανακάλυπταν ότι τα τηλέφωνα είναι κλειστά…
Αυτό όντως αναγράφεται στα συμβόλαια των ηθοποιών, είναι όρος του Κρίστοφερ Νόλαν, ότι πρέπει να λειτουργούν απερίσπαστοι, οπότε δεν κουβαλούν ποτέ το κινητό τους τηλέφωνο στη διάρκεια των γυρισμάτων. Κι όταν το ξεχάσουν, το παραδίδουν σ’ ένα μέλος του συνεργείου, το οποίο τους το δίνει πίσω όταν η δουλειά τελειώνει.
Το ωράριο στα γυρίσματα του Κρίστοφερ Νόλαν τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια. Ακόμη και σε δύσκολες σκηνές, εξωτερικές ή πολύ νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, τα ξυπνητήρια δίνουν και παίρνουν στα τροχόσπιτα των ηθοποιών. Υπάρχουν ειδικοί υπάλληλοι που παίζουν το ρόλο του… θαλαμοφύλακα, να ξυπνούν τους ηθοποιούς ή να τους ειδοποιούν ώστε να είναι έτοιμοι για το γύρισμα την ώρα που πρέπει.
Σημαντική, επίσης, είναι και η ώρα του φαγητού. Σε αντίθεση με τους άλλους σκηνοθέτες, που αφήνουν τους ηθοποιούς να φάνε μόνοι τους ή να επιλέξουν την παρέα τους, ο Κρίστοφερ Νόλαν προσπαθεί πάρα πολύ να κρατήσει την αίσθηση της ομάδας: Οι ηθοποιοί κάθονται είτε όλοι μαζί σ’ ένα μεγάλο τραπέζι, είτε σε πολλά κοντινά, και τρώνε όλοι μαζί. Το μενού, βέβαια, είναι ανάλογο με τα κέφια τους.
Η πειθαρχία που υπάρχει κάθε στιγμή είναι μιλιταριστική. Αλλά αυτό όσοι συνεργάζονται με τον Νόλαν δεν το εκλαμβάνουν σαν κάτι κακό, τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν η σύζυγος και ο άμεσος συνεργάτης του. Αντίθετα, κυριαρχεί μια αίσθηση ασφάλειας και συναδελφικότητας. Ο Κρίστοφερ Νόλαν είναι πολύ αναλυτικός στις οδηγίες που δίνει, έχει στο μυαλό του ακριβώς τι θέλει από τον ηθοποιό και γι’ αυτό σπάνια γυρίζει την ίδια σκηνή δεύτερη φορά.
Ο Κρίστοφερ Νόλαν τα έχει όλα προγραμματισμένα
Το πιο εντυπωσιακό, βέβαια, έχει να κάνει με το ωράριο δουλειάς και τις σκηνές που θα γυριστούν. Πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας ο κάθε ηθοποιός λαμβάνει στο e-mail του ένα αναλυτικό πρόγραμμα δουλειάς, με ημερομηνίες των σκηνών που θα γυριστούν, εκτίμηση του πόσο χρόνο θα χρειαστεί η καθεμιά τους, αλλά και συγκεκριμένες λεπτομέρειες που έχουν σχέση με την προετοιμασία της σκηνής (π.χ. αν χρειάζεται ειδικό μακιγιάζ ή χρονοβόρα προετοιμασία στο ντύσιμο).
Πολλοί ηθοποιοί παραδέχονται ότι μόνο στις ταινίες του Νόλαν το χρονοδιάγραμμα είναι τόσο αναλυτικό και αποδεικνύεται τόσο κοντά σ’ αυτό που τελικά συμβαίνει.
Εκείνο στο οποίο εστιάζουν πολλοί συχνά όσοι συνεργάζονται πρώτη φορά μαζί του, είναι στο αρχικό σενάριο που λαμβάνουν. Ο Κρίστοφερ Νόλαν δεν θέλει να υπάρξει κανένα ενδεχόμενο να διαρρεύσει το οτιδήποτε κι έτσι στέλνει το σενάριο τυπωμένο με μαύρα γράμματα σε κόκκινο χαρτί. Αυτό κάνει την ανάγνωση απαιτητική και δύσκολη, ώστε οι ηθοποιοί ξεχνούν τα πάντα αφού τα έχουν διαβάσει. Είναι σαν ένα παιχνίδι ψυχολόγιας.
Πώς τα καταφέρνει ο Νόλαν και η ομάδα του; Με εξαντλητική προετοιμασία, η οποία δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Ο Φαν Χόιτεμα αποκάλυψε ότι πριν την έναρξη των γυρισμάτων ο Κρίστοφερ Νόλαν και οι βασικοί του συνεργάτες περνούν αρκετές ημέρες μαζί, ενδεχομένως και εβδομάδες, συζητώντας όχι μόνο για την ταινία, αλλά για το πρόγραμμα υλοποίησής της.
Κι επειδή ο Νόλαν είναι και παλαιών αρχών, εκτός των άλλων, του αρέσει να σημειώνει τα πάντα σε λευκές κόλλες αναφοράς και να τα τοποθετεί σε ντοσιέ διαφορετικών χρωμάτων. Όταν δε έχει κάποιες έξτρα σημειώσεις στο ντοσιέ, τις τοποθετεί σε χρωματιστά post it. Έτσι δημιουργούνται ογκώδεις φάκελλοι μεν, αλλά πριν αρχίσει η ταινία, ο Κρίστοφερ Νόλαν την έχει κιόλας γυρίσει. Στο μυαλό του.
