Προκαλεί, ιντριγκάρει, προβληματίζει. Όπως οτιδήποτε έχει να κάνει με τεχνητή νοημοσύνη. Καθότι αυτό που νομίζαμε σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή έστω, κάτι που δεν θα μας απασχολούσε ως είδος πριν από αρκετά ακόμη χρόνια, είναι «εδώ», στο σήμερα. Απειλητικό ή μεγαλειώδες, όπως επιλέξει να το ερμηνεύσει κάνεις.

Η είδηση αυτή τη φορά έρχεται από μια ομάδα ερευνητών της Microsoft. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν σε έγγραφό τους, η Α.Ι. (Artificial Intelligence) δείχνει πλέον (και) ανθρώπινα σημάδια…

Η ιστορία πάει ως εξής: Όταν άρχισαν, πέρυσι, να πειραματίζονται με ένα νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, του ζήτησαν να λύσει ένα γρίφο για τον οποίο απαιτούνταν μια κάποια διαισθητική κατανόηση του φυσικού κόσμου. «Έχουμε ένα βιβλίο, εννέα αυγά, ένα laptop, ένα μπουκάλι και ένα καρφί», το ρώτησαν. «Πες μου, σε παρακαλώ, πώς να τα βάλω το ένα πάνω στο άλλο με σταθερό τρόπο».

Οι ερευνητές ταράχτηκαν με αυτό που διάβασαν: «Βάλε τα αυγά στο βιβλίο. Τακτοποίησε τα αυγά σε τρεις σειρές με απόσταση μεταξύ τους. Πρόσεξε να μην τα σπάσεις. Τοποθέτησε το laptop πάνω από τα αυγά, με την οθόνη στραμμένη προς τα κάτω και το πληκτρολόγιο προς τα πάνω. To laptop θα ταιριάζει άνετα στα όρια του βιβλίου και των αυγών και η επίπεδη και άκαμπτη επιφάνειά του θα παρέχει μια σταθερή πλατφόρμα για το επόμενο στρώμα».

Ήταν μια ευρηματική απόκριση. Που έβαλε σε σκέψεις και απορίες τους ερευνητές. Είχαν άραγε υπάρξει μάρτυρες ενός νέου είδους νοημοσύνης; Υποβάλλοντας το σύστημα σε περαιτέρω διαδοχικά τεστ, ενισχύθηκε η πεποίθησή τους πως κάτι «μεγάλο» συμβαίνει εδώ.

Του ζήτησαν να γράψει μια μαθηματική απόδειξη που θα έδειχνε ότι υπήρχαν άπειροι πρώτοι αριθμοί με ομοιοκαταληξία. Η ποιητική απόδειξη ήταν εντυπωσιακή – μαθηματικά όσο και γλωσσικά. Του έβαλαν εμπόδια, το ανάγκασαν να κάνει κρίσεις για το μέλλον με βάση δεδομένα. Το σύστημα τα έκανε όλα με τρόπο που φάνηκε να δείχνει υψηλή κατανόηση και συνδυαστικότητα τόσο διαφορετικών μεταξύ τους τομέων όπως η πολιτική, η φυσική, η ιστορία, η επιστήμη των υπολογιστών, η ιατρική και η φιλοσοφία.

Νιώθουν συνεπώς πως τεκμηρίωσαν την περίπλοκη συμπεριφορά που παρουσίαζε το σύστημα ως απόδειξη βαθιάς και ευέλικτης κατανόησης ανθρώπινων εννοιών και δεξιοτήτων.

Τεχνητή Νοημοσύνη: Οι πρώτες σπίθες, η φωτιά περιμένει να ανάψει

Μοιράστηκαν με την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα το πόρισμά τους, 155 σελίδες δουλειά. Υποστηρίζοντας πως μόλις είχε γίνει ένα βήμα προς την γενική τεχνητή νοημοσύνη, ή A.G.I. όπως είναι η συντομογραφία για μια μηχανή που μπορεί να κάνει ό,τι και ο ανθρώπινος εγκέφαλος.

Πρόκειται για έναν πολύ τολμηρό ισχυρισμό. Και η Microsoft είναι η πρώτη μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας που κάνει αυτό το άλμα στην τεχνητή νοημοσύνη. Πυροδοτώντας έντονες συζητήσεις. Κατασκευάζει άραγε η τεχνολογική βιομηχανία κάτι παρόμοιο με την ανθρώπινη νοημοσύνη; Ή μήπως μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά του κλάδου αφήνουν τη φαντασία τους να καλπάζει;

«Αρχικά ήμουν δύσπιστος. Εν συνεχεία, αυτό εξελίχθηκε σε μια αίσθηση απογοήτευσης, ενόχλησης, ίσως και φόβου. Σκέφτεσαι: Από πού στο καλό προέρχεται αυτό;», είπε ο Πίτερ Λι, ο οποίος ηγείται της έρευνας στη Microsoft. «Το σύστημα αποδεικνύεται ότι είναι πολύ καλύτερο στην ανάλυση, τη σύνθεση, την αξιολόγηση και την κρίση του κειμένου παρά στη δημιουργία του», προσέθεσε.

Το ερευνητικό έγγραφο της Microsoft με τον μάλλον προβοκατόρικο τίτλο «Sparks of Artificial General Intelligence» (Σπίθες Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης), στοχεύει στην καρδιά αυτού που οι επιστήμονες τεχνολογίας εργάζονται – και φοβούνται – για δεκαετίες. Αν κατασκευάσουν μια μηχανή που λειτουργεί όπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος ή και καλύτερα, είναι πασιφανές πως αυτό θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο. Είναι όμως και αυτονόητο, πως είναι ταυτόχρονα επικίνδυνο.

Τα λεπτά όρια και ένας επικίνδυνος ισχυρισμός για την τεχνητή νοημοσύνη

H λέξη «σπίθες» στον τίτλο της έρευνας είναι προσεκτικά επιλεγμένη. Κι αυτό γιατί θα μπορούσε, στην τελική, να είναι απλώς μια ανθρώπινη στιγμή ανοησίας όσο «χοντρό» κι αν ακούγεται αυτό για μια βιομηχανία στην οποία εργάζονται μερικοί από τους πιο ιδιοφυείς ανθρώπους εκεί έξω. Οι πολλές ανησυχίες εκπεφρασμένες από στελέχη του Big Tech όμως για την τεχνητή νοημοσύνη, δεν οδηγούν σε αυτή τη σκέψη.

Το να κάνει ένας επιστήμονας ισχυρισμούς περί A.G.I. στην παρούσα φάση μπορεί να κηλιδώσει τη φήμη του – με «ψεκ» αποχρώσεις. για να κάνουμε έναν ανάλαφρο παραλληλισμό. Πολύ συχνά άλλωστε μια τέτοια διαμάχη καταλήγει να είναι περισσότερο φιλοσοφικής φύσεως παρά τεχνολογική. Το πώς εξηγεί κάτι ο ένας ερευνητής και πώς το εκλαμβάνει μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από ενός συναδέλφου του.

Πέρυσι, χαρακτηριστικά, η Google απέλυσε έναν ερευνητή που ισχυρίστηκε ότι ένα παρόμοιο A.I. σύστημα είχε αισθήματα, ένα βήμα δηλαδή πιο μακριά από αυτό που ισχυρίστηκαν εν προκειμένω οι ερευνητές της Microsoft. Ένα αισθαντικό σύστημα δεν θα ήταν απλώς έξυπνο. Θα μπορούσε να αισθανθεί τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω του.

Γιατί κάποιοι κατηγορουν τους ερευνητές της Microsoft για ευσεβείς πόθους

Κάποιοι πάντως ειδικοί της A.I. θεωρούν πως η Microsoft βιάζεται να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με μια τεχνολογία που κανείς ακόμα δεν κατανοεί πλήρως. Οι συγκεκριμένοι υποστηρίζουν πως η γενική νοημοσύνη απαιτεί εξοικείωση με τον φυσικό κόσμο, κάτι που ένα σύστημα όπως το ChatGPT, το πιο προηγμένο αυτή τη στιγμή, θεωρητικά δεν έχει.

Με άλλα λόγια έρευνες όπως το «Sparks of A.G.I.» θεωρούνται από ορισμένους ως μια υποκειμενική και άτυπη προσέγγιση που δεν πληροί τα αυστηρά κριτήρια της επιστημονικής αξιολόγησης. Κι ύστερα, μπορεί ορισμένες φορές συστήματα όπως το GPT-4 να φαίνεται πως μιμούνται την ανθρώπινη λογική, αλλά υπάρχουν και στιγμές που οι απαντήσεις του σε εντυπωσιάζουν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο, τουτέστιν με το πόσο ανόητες είναι.

Είναι προφανές πως έχει γίνει ένα τεράστιο τεχνολογικό επίτευγμα. Με δυνατότητες που μάλλον δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε. Αλλά υπάρχουν όντως σημάδια ανθρώπινης σκέψης στα συστήματα που αυτή τη στιγμή έχουμε στη διάθεσή μας; Ή ευσεβείς πόθοι, μια τάση να δώσουμε ανθρώπινη μορφή σε κάτι τόσο περίπλοκο όπως η τεχνητή νοημοσύνη;

*Με πληροφορίες από New York Times