Ο πλανήτης θερμαίνεται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι είχαν προβλέψει οι επιστήμονες, πράγμα που σημαίνει ότι ένα βασικό όριο υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να ξεπεραστεί αυτή τη δεκαετία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που συνέγραψε ο Τζέιμς Χάνσεν, ο Αμερικανός επιστήμονας που αναγνωρίζεται ευρέως ως ο πρώτος που έκρουσε δημόσια τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική κρίση τη δεκαετία του 1980.
Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Oxford Open Climate Change, ο Χάνσεν και 17 ακόμη επιστήμονες χρησιμοποίησαν έναν συνδυασμό παλαιοκλιματικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων από πυρήνες πάγου και δακτυλίους δέντρων, κλιματικών μοντέλων και δεδομένων παρατήρησης, για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ο πλανήτης μας είναι πολύ πιο ευαίσθητη στην κλιματική αλλαγή από ό,τι είχε γίνει προηγουμένως κατανοητό.
«Βρισκόμαστε στην πρώιμη φάση μιας κλιματικής έκτακτης ανάγκης», σύμφωνα με την έκθεση, η οποία προειδοποιεί ότι ένα κύμα θερμότητας «που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη» θα ωθήσει γρήγορα τις παγκόσμιες θερμοκρασίες πέρα από τις προβλέψεις, με αποτέλεσμα η αύξηση της θερμοκρασίας να ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα στη δεκαετία του 2020 και πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου πριν από το 2050.
Ο 1,5 βαθμός έχει οριστεί ως το όριο πέρα από το οποίο οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής – συμπεριλαμβανομένων της ακραίας ζέστης, της ξηρασίας και των πλημμυρών – θα γίνουν σημαντικά δυσκολότερες για την προσαρμογή των ανθρώπων.
Ο Χάνσεν, διευθυντής στο Ινστιτούτο Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια, είναι γνωστός κλιματολόγος, του οποίου η κατάθεση το 1988 στη Γερουσία των ΗΠΑ έφερε για πρώτη φορά την κλιματική αλλαγή στην παγκόσμια προσοχή.
Στο παρελθόν έχει προειδοποιήσει ότι ο πλανήτης έχει ενεργειακή ανισορροπία, καθώς περισσότερη ενέργεια εισέρχεται μέσω του ηλιακού φωτός από όση φεύγει μέσω της θερμότητας που εκπέμπεται στο διάστημα.
Η περίσσεια θερμότητας που προκύπτει ισοδυναμεί με 400.000 ατομικές βόμβες της Χιροσίμα την ημέρα, με το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας να απορροφάται από τον ωκεανό, διαπίστωσε η έρευνα του Χάνσεν πριν από μια δεκαετία.
Σε αυτή την πρόσφατη μελέτη, ο Χάνσεν και οι συν-συγγραφείς λένε ότι η ενεργειακή ανισορροπία που εμφανίζει ο πλανήτης έχει πλέον αυξηθεί, εν μέρει λόγω των επιτυχημένων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της σωματιδιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, μέσω παγκόσμιων περιορισμών.
Γιατί μπορεί από τη μία αυτό το είδος ρύπανσης να αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, από την άλλη όμως έχει επίσης ψυκτικό αποτέλεσμα, καθώς τα σωματίδια αντανακλούν το ηλιακό φως μακριά από τη Γη.
Η ανισορροπία αυτή πρόκειται να προκαλέσει επιταχυνόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη, επιφέροντας καταστροφικές συνέπειες, σύμφωνα με τη μελέτη, συμπεριλαμβανομένης της ραγδαίας ανόδου της στάθμης της θάλασσας και της πιθανής διακοπής ζωτικών ωκεάνιων ρευμάτων εντός του αιώνα που διανύουμε.
Η μελέτη προτείνει μέτρα που περιλαμβάνουν τη φορολόγηση της ρύπανσης από τον άνθρακα, την αύξηση της πυρηνικής ενέργειας για να «συμπληρώσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», αλλά διαπιστώνει ότι από μόνα τους δεν είναι αρκετά και χρειάζεται κάτι ακόμα πιο δραστικό για να σωθεί ο πλανήτης.
«Αν πρόκειται να διατηρήσουμε τη στάθμη της θάλασσας κοντά στο σημείο που βρίσκεται, πρέπει στην πραγματικότητα να ψύξουμε τον πλανήτη», δήλωσε ο Χάνσεν.
Ένας τρόπος για να γίνει αυτό, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι η ηλιακή γεωμηχανική. Αυτή η αμφιλεγόμενη τεχνολογία αποσκοπεί στην πτώση των θερμοκρασιών με την ανάκλαση του ηλιακού φωτός μακριά από τη Γη ή με τη διαφυγή περισσότερης θερμότητας στο διάστημα.
Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, μέσω της διοχέτευσης αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα ή του ψεκασμού των νεφών με σωματίδια αλατιού για να γίνουν πιο ανακλαστικά.
Οι επικριτές της συγκεκριμένης μεθόδου προειδοποιούν για απρόβλεπτες επιπτώσεις στις βροχοπτώσεις και τους μουσώνες, καθώς και για «σοκ τερματισμού» εάν η γεωμηχανική σταματήσει ξαφνικά και απελευθερωθεί η συσσωρευμένη θέρμανση.
Αλλά ο Χάνσεν επιμένει ότι η γεωμηχανική θα πρέπει να εξεταστεί. Αντί να χαρακτηρίζουμε τη μέθοδο αυτή απειλητική, «πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι γεωμηχανική κάνουμε στον πλανήτη αυτή τη στιγμή, καίγοντας μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων που τον θερμαίνουν».
Τα ευρήματα της δημοσίευσης είναι ανησυχητικά και έρχονται καθώς ο κόσμος βιώνει πρωτοφανή ζέστη. Η φετινή χρονιά εξελίσσεται σταδιακά στη θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, με κάθε μήνα από τον Ιούνιο και μετά να σπάει τα ρεκόρ του θερμότερου τέτοιου μήνα.
