Περιεχόμενα
Πολλοί αστρονόμοι δεν ρωτούν πλέον αν υπάρχει εξωγήινη ζωή αλλού στο Σύμπαν.
Το ερώτημα στο μυαλό τους είναι: πότε θα τη βρούμε;
Πολλοί είναι αισιόδοξοι για την ανίχνευση σημείων ζωής σε έναν μακρινό κόσμο κατά τη διάρκεια της ζωής μας – πιθανώς μέσα στα επόμενα χρόνια.
Και ένας επιστήμονας, που ηγείται μιας αποστολής στον Δία, φτάνει στο σημείο να πει ότι θα ήταν «έκπληξη» αν δεν υπήρχε ζωή σε ένα από τα παγωμένα φεγγάρια του πλανήτη.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA (JWST) ανίχνευσε πρόσφατα ενδείξεις για ζωή σε έναν πλανήτη έξω από το ηλιακό μας σύστημα.
Πολυάριθμες αποστολές που είτε βρίσκονται σε εξέλιξη είτε πρόκειται να ξεκινήσουν σηματοδοτούν μια νέα διαστημική κούρσα για τη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη όλων των εποχών.
«Ζούμε σε ένα άπειρο Σύμπαν, με άπειρα αστέρια και πλανήτες. Και είναι προφανές σε πολλούς από εμάς ότι δεν μπορούμε να είμαστε η μόνη νοήμων ζωή εκεί έξω», λέει η καθηγήτρια Catherine Heymans, Βασιλική Αστρονόμος της Σκωτίας.
«Τώρα έχουμε την τεχνολογία και την ικανότητα να απαντήσουμε στο ερώτημα αν είμαστε μόνοι στο σύμπαν».
Πλανήτες στη «ζώνη Goldilocks»
Τα τηλεσκόπια μπορούν τώρα να αναλύσουν τις ατμόσφαιρες πλανητών σε τροχιά γύρω από μακρινά αστέρια, αναζητώντας χημικές ουσίες που – τουλάχιστον στη Γη – μπορούν να παραχθούν μόνο από ζωντανούς οργανισμούς.
Η πρώτη ανακάλυψη έγινε νωρίτερα αυτό το μήνα. Το πιθανό σημάδι ενός αερίου που παράγεται από απλούς θαλάσσιους οργανισμούς στη Γη ανιχνεύθηκε στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη που ονομάζεται K2-18b, ο οποίος απέχει 120 έτη φωτός.
Ο πλανήτης βρίσκεται σε αυτό που οι αστρονόμοι αποκαλούν «ζώνη Goldilocks» – τη σωστή απόσταση μακριά από το αστέρι του ώστε η θερμοκρασία της επιφάνειας να μην είναι ούτε πολύ ζεστή, ούτε πολύ κρύα, αλλά ακριβώς σωστή για να υπάρχει νερό, το οποίο είναι απαραίτητο για την υποστήριξη της ζωής.
Η ομάδα αναμένει να μάθει σε ένα χρόνο εάν οι υποδείξεις επιβεβαιώνονται ή έχουν εξαφανιστεί.
Ο καθηγητής Nikku Madhusudhan του Ινστιτούτου Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, είπε ότι αν επιβεβαιωθούν όσα πιστεύουν οι επιστήμονες «θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο που σκεφτόμαστε για την αναζήτηση ζωής».
«Αν βρούμε σημάδια ζωής στον πρώτο πλανήτη που μελετάμε, θα αυξήσουμε την πιθανότητα ότι η ζωή είναι κοινή στο Σύμπαν».
Προβλέπει ότι μέσα σε πέντε χρόνια θα υπάρξει «μια σημαντική μεταμόρφωση» στην κατανόησή μας για τη ζωή στο Σύμπαν, αναφέρει το BBC.
Εάν η ομάδα του δεν βρει ζωή στον K2-18b, έχουν 10 ακόμη πλανήτες Goldilocks στη λίστα τους για μελέτη – και πιθανώς πολλούς περισσότερους μετά από αυτό. Ακόμη και αν δε βρεθεί τίποτα θα «παρείχε σημαντικές πληροφορίες για τη δυνατότητα ζωής σε τέτοιους πλανήτες», λέει.
Το έργο του είναι μόνο ένα από τα πολλά που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται για τα επόμενα χρόνια αναζητώντας σημάδια ζωής στο Σύμπαν. Μερικοί ψάχνουν στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος – άλλοι κοιτάζουν πολύ πιο μακριά, στο βαθύ διάστημα.
Όσο ισχυρό και αν είναι το JWST της NASA, έχει τα όριά του. Το μέγεθος της Γης και η εγγύτητά της με τον Ήλιο της επιτρέπουν να υποστηρίζει ζωή. Αλλά το JWST δεν θα ήταν σε θέση να ανιχνεύσει μακρινούς πλανήτες τόσο μικρούς όσο η Γη (ο K2-18b είναι οκτώ φορές μεγαλύτερος) ή τόσο κοντά στα μητρικά τους αστέρια, λόγω της αντανάκλασης.
Έτσι, η NASA σχεδιάζει το Παρατηρητήριο Κατοικήσιμων Κόσμων (HWO), που έχει προγραμματιστεί για τη δεκαετία του 2030. Χρησιμοποιώντας αυτό που είναι ουσιαστικά ένα υψηλής τεχνολογίας «αντηλιακό], ελαχιστοποιεί το φως από το αστέρι γύρω από το οποίο περιστρέφεται ένας πλανήτης. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να εντοπίσει και να δειγματίσει τις ατμόσφαιρες πλανητών παρόμοιων με τη δική μας.
Επίσης, αργότερα αυτή τη δεκαετία θα είναι διαθέσιμο το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο (ELT), το οποίο θα βρίσκεται στο έδαφος, κοιτάζοντας ψηλά στον ουρανό της ερήμου της Χιλής. Έχει το μεγαλύτερο κάτοπτρο από οποιοδήποτε όργανο που κατασκευάστηκε, διαμέτρου 39 μέτρων, και έτσι μπορεί να δει πολύ περισσότερες λεπτομέρειες στις πλανητικές ατμόσφαιρες από τους προκατόχους του.
Και τα τρία αυτά τηλεσκόπια ανάλυσης ατμόσφαιρας χρησιμοποιούν μια τεχνική, που χρησιμοποιείται από χημικούς για εκατοντάδες χρόνια, για να διακρίνουν τις χημικές ουσίες μέσα στα υλικά από το φως που εκπέμπουν.
Είναι τόσο απίστευτα ισχυροί που μπορούν να το κάνουν αυτό από το μικροσκοπικό τσίμπημα φωτός από την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι, εκατοντάδες έτη φωτός μακριά.
Αναζήτηση κοντά στο σπίτι
Ενώ μερικοί κοιτάζουν σε μακρινούς πλανήτες, άλλοι περιορίζουν την αναζήτησή τους στην αυλή μας, στους πλανήτες του δικού μας ηλιακού συστήματος.
Το πιο πιθανό σπίτι για ζωή είναι ένα από τα παγωμένα φεγγάρια του Δία, η Ευρώπη. Είναι ένας όμορφος κόσμος με ρωγμές στην επιφάνειά του που μοιάζουν με ρίγες τίγρης. Η Ευρώπη έχει έναν ωκεανό κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της, από τον οποίο λοφία υδρατμών εκτοξεύονται στο διάστημα.
Το Clipper της NASA και οι αποστολές Jupiter Icy Moons Explorer (Juice) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) θα φτάσουν εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Η NASA στέλνει επίσης ένα διαστημικό σκάφος που ονομάζεται Dragonfly για να προσεδαφιστεί σε ένα από τα φεγγάρια του Κρόνου, τον Τιτάνα. Είναι ένας εξωτικός κόσμος με λίμνες και σύννεφα φτιαγμένα από χημικές ουσίες πλούσιες σε άνθρακα που δίνουν στον πλανήτη μια απόκοσμη πορτοκαλί ομίχλη. Μαζί με το νερό, αυτές οι χημικές ουσίες πιστεύεται ότι είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τη ζωή.
Ο Άρης είναι σήμερα πολύ αφιλόξενος για τους ζωντανούς οργανισμούς, αλλά οι αστροβιολόγοι πιστεύουν ότι ο πλανήτης ήταν κάποτε πλούσιος, με πυκνή ατμόσφαιρα και ωκεανούς και ικανός να υποστηρίξει ζωή.
Το ρόβερ Perseverance της NASA συλλέγει δείγματα από έναν κρατήρα που κάποτε θεωρούνταν ότι ήταν ένα αρχαίο δέλτα ποταμού. Μια ξεχωριστή αποστολή στη δεκαετία του 2030 θα φέρει αυτά τα πετρώματα στη Γη για να τα αναλύσει για πιθανά μικροαπολιθώματα απλών μορφών ζωής που έχουν πλέον εξαφανιστεί εδώ και πολύ καιρό.
Θα μπορούσαν εξωγήινοι να προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί μας;
Σύμφωνα με τη Δρ Nathalie Cabrol, διευθύντρια του Κέντρου Carl Sagan του Seti για τη μελέτη της ζωής στο Σύμπαν, το ινστιτούτο έχει εκσυγχρονίσει τη συστοιχία τηλεσκοπίων του και τώρα χρησιμοποιεί όργανα για να αναζητήσει επικοινωνίες από ισχυρούς παλμούς λέιζερ από μακρινούς πλανήτες.
Ως εξειδικευμένος αστροβιολόγος, ο Δρ Cabrol καταλαβαίνει γιατί ορισμένοι επιστήμονες είναι σκεπτικοί για την αναζήτηση ενός σήματος από τον Seti.
Αλλά οι «χημικές υπογραφές» από μακρινές ατμόσφαιρες, οι ενδιαφέρουσες αναγνώσεις από τα περάσματα του φεγγαριού και ακόμη και τα μικροαπολιθώματα από τον Άρη είναι όλα ανοιχτά σε ερμηνείες, υποστηρίζει ο Δρ Cabrol.
Η αναζήτηση ενός σήματος «μπορεί να φαίνεται η πιο τραβηγμένη από όλες τις διάφορες προσεγγίσεις για την εύρεση σημείων ζωής. Αλλά θα ήταν επίσης το πιο ξεκάθαρο και θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή».
«Φανταστείτε ότι έχουμε ένα σήμα που μπορούμε πραγματικά να καταλάβουμε», λέει ο Δρ Cabrol.
Πριν από τριάντα χρόνια, δεν είχαμε στοιχεία για πλανήτες σε τροχιά γύρω από άλλα αστέρια. Τώρα έχουν ανακαλυφθεί περισσότερα από 5.000, τα οποία οι αστρονόμοι και οι αστροβιολόγοι μπορούν να μελετήσουν με λεπτομέρεια.
Όλα τα στοιχεία είναι στη θέση τους για μια ανακάλυψη που θα είναι κάτι περισσότερο από μια απίστευτη επιστημονική ανακάλυψη, σύμφωνα με τον Δρ Subhajit Sarker του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, ο οποίος είναι μέλος της ομάδας που μελετά το K2-18b.
«Αν βρούμε σημάδια ζωής, θα είναι μια επανάσταση στην επιστήμη και θα είναι επίσης μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η ανθρωπότητα βλέπει τον εαυτό της και τη θέση της στο Σύμπαν».
Πηγή Φωτογραφίας: Pixabay
