Περιεχόμενα
Οι παγετώνες στα Ιμαλάια λιώνουν με ταχείς ρυθμούς, αλλά μια νέα έκθεση έδειξε ότι ένα εκπληκτικό φαινόμενο στην ψηλότερη οροσειρά του κόσμου θα μπορούσε να συμβάλει στην επιβράδυνση των επιπτώσεων της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης.
Όταν η αύξηση της θερμοκρασίας πλήττει ορισμένες μάζες πάγου σε μεγάλο υψόμετρο, προκαλείται μια εκπληκτική αντίδραση που φυσάει ισχυρούς ψυχρούς ανέμους στις πλαγιές, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 4 Δεκεμβρίου στο περιοδικό Nature Geoscience.
Πώς το χάσμα της θερμοκρασίας επηρεάζει τους παγετώνες;
Η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργεί μεγαλύτερο θερμοκρασιακό χάσμα μεταξύ του περιβάλλοντος αέρα πάνω από τους παγετώνες των Ιμαλαΐων και του ψυχρότερου αέρα που έρχεται σε άμεση επαφή με την επιφάνεια των παγωμένων μαζών, εξήγησε η Francesca Pellicciotti, καθηγήτρια παγετωνολογίας στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Αυτό οδηγεί σε αύξηση της τυρβώδους ανταλλαγής θερμότητας στην επιφάνεια του παγετώνα και σε ισχυρότερη ψύξη της επιφανειακής αέριας μάζας», ανέφερε η ίδια.
Καθώς ο ψυχρός, ξηρός επιφανειακός αέρας ψύχεται και γίνεται πυκνότερος και βυθίζεται. Η μάζα του αέρα ρέει από τις πλαγιές προς τις κοιλάδες, προκαλώντας ψύξη στις κατώτερες περιοχές των παγετώνων και στα γειτονικά οικοσυστήματα. Με τον πάγο και το χιόνι από την οροσειρά να τροφοδοτούν 12 ποτάμια που παρέχουν γλυκό νερό σε σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε 16 χώρες, είναι σημαντικό να μάθουμε αν οι παγετώνες των Ιμαλαΐων μπορούν να διατηρήσουν αυτό το αυτοσυντηρούμενο ψυκτικό αποτέλεσμα, καθώς η περιοχή αντιμετωπίζει μια πιθανή άνοδο της θερμοκρασίας τις επόμενες δεκαετίες.
Το λιώσιμο παγετώνων
Μια έκθεση του Ιουνίου που είχε ήδη παρουσιάσει το CNN έδειξε ότι οι παγετώνες στα Ιμαλάια έλιωσαν 65% ταχύτερα τη δεκαετία του 2010 σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας έχει ήδη αντίκτυπο στην περιοχή.
«Ο κύριος αντίκτυπος της αύξησης της θερμοκρασίας στους παγετώνες είναι η αύξηση των απωλειών πάγου, λόγω της αύξησης του λιωσίματος”, δήλωσε η Fanny Brun, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Γεωεπιστημών του Περιβάλλοντος στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας. Η ίδια δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Οι πρωταρχικοί μηχανισμοί είναι η επιμήκυνση και η εντατικοποίηση της περιόδου τήξης. Προκαλούν την αραίωση και την υποχώρηση των παγετώνων, οδηγώντας σε αποπαγετώδη τοπία που τείνουν να αυξάνουν περαιτέρω τη θερμοκρασία του αέρα λόγω (της) μεγαλύτερης απορρόφησης ενέργειας από την επιφάνεια», δήλωσε η Fanny Brun.
Το φαινόμενο «albedo»
Αυτή η απορρόφηση ενέργειας στην επιφάνεια καθορίζεται από κάτι που ονομάζεται φαινόμενο albedo. Οι ανοιχτές ή «λευκές» επιφάνειες, όπως το καθαρό χιόνι και ο πάγος, αντανακλούν περισσότερο το ηλιακό φως (υψηλό albedo) σε σύγκριση με τις «σκοτεινές» επιφάνειες, όπως η γη που εκτίθεται καθώς οι παγετώνες υποχωρούν, το έδαφος και οι ωκεανοί (χαμηλό albedo). Σε γενικές γραμμές, είπε η Fanny Brun, το φαινόμενο αυτό ερμηνεύεται ως θετικός βρόχος ανάδρασης ή ως μια διαδικασία που ενισχύει μια αλλαγή, αλλά είναι συνολικά ελάχιστα μελετημένο και δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί.
Στη βάση του Έβερεστ, ωστόσο, οι μετρήσεις των συνολικών μέσων θερμοκρασιών εμφανίστηκαν περιέργως σταθερές αντί να αυξάνονται. Μια προσεκτική ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε τι πραγματικά συνέβαινε.
«Ενώ οι ελάχιστες θερμοκρασίες αυξάνονταν σταθερά, οι μέγιστες επιφανειακές θερμοκρασίες το καλοκαίρι έπεφταν σταθερά», δήλωσε ο Franco Salerno, ο συνυπογράφων της έκθεσης και ερευνητής του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας της Ιταλίας.
Πολύπλοκος ο λόγος που λιώνουν οι πάγοι
Ωστόσο, ακόμη και η παρουσία αυτών των ψυκτικών ανέμων δεν είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει πλήρως την αύξηση των θερμοκρασιών και το λιώσιμο των παγετώνων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ο Thomas Shaw, ο οποίος συμμετέχει στην ερευνητική ομάδα ISTA μαζί με την Pellicciotti, δήλωσε ότι ο λόγος για τον οποίο αυτοί οι παγετώνες λιώνουν παρόλα αυτά με ταχείς ρυθμούς είναι πολύπλοκος.
«Η ψύξη είναι τοπική, αλλά ίσως ακόμη δεν επαρκεί για να ξεπεραστεί ο ευρύτερος αντίκτυπος της κλιματικής αύξησης της θερμοκρασίας και να διατηρηθούν πλήρως οι παγετώνες», δήλωσε ο Shaw.
Η Pellicciotti εξήγησε ότι η γενική έλλειψη δεδομένων σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο σε όλο τον κόσμο οδήγησε την ομάδα μελέτης να επικεντρωθεί στη χρήση των μοναδικών αρχείων επίγειας παρατήρησης σε έναν σταθμό στα Ιμαλάια.
«Η διαδικασία που αναδείξαμε στη δημοσίευση έχει δυνητικά παγκόσμια σημασία και μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε παγετώνα παγκοσμίως, όπου πληρούνται οι προϋποθέσεις», δήλωσε.
Η νέα μελέτη παρέχει ένα επιτακτικό κίνητρο για τη συλλογή περισσότερων μακροπρόθεσμων δεδομένων σε μεγάλα υψόμετρα, τα οποία είναι άκρως απαραίτητα για την απόδειξη των νέων ευρημάτων και των ευρύτερων επιπτώσεών τους, δήλωσε η Pellicciotti.
Το φαινόμενο των καταβατικών ανέμων
Ο κλιματικός σταθμός Pyramid International Laboratory/Observatory βρίσκεται σε παγετώδες υψόμετρο 5.050 μέτρων (16.568 πόδια), κατά μήκος των νότιων πλαγιών του όρους Έβερεστ. Το παρατηρητήριο καταγράφει λεπτομερή μετεωρολογικά δεδομένα εδώ και σχεδόν 30 χρόνια.
Αυτές τις λεπτομερείς μετεωρολογικές παρατηρήσεις χρησιμοποίησαν οι Pellicciotti, Salerno και μια ομάδα ερευνητών για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί τους λεγόμενους καταβατικούς ανέμους.
Οι ψυχροί άνεμοι, που δημιουργούνται από τον αέρα που ρέει προς τα κάτω, εμφανίζονται συνήθως σε ορεινές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των Ιμαλαΐων.
«Οι καταβατικοί άνεμοι είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό των παγετώνων των Ιμαλαΐων και των κοιλάδων τους, και πιθανότατα συνέβαιναν πάντα», δήλωσε η Pellicciotti. «Αυτό που παρατηρούμε όμως είναι μια σημαντική αύξηση της έντασης και της διάρκειας των καταβατικών ανέμων, και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος αέρα έχουν αυξηθεί σε έναν κόσμο που θερμαίνεται».
Υψηλή συγκέντρωση όζοντος
Ένα άλλο πράγμα που παρατήρησε η ομάδα ήταν οι υψηλότερες συγκεντρώσεις όζοντος σε επίπεδο εδάφους σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι καταβατικοί άνεμοι λειτουργούν ως αντλία που είναι σε θέση να μεταφέρει κρύο αέρα από το υψηλότερο υψόμετρο και τα ατμοσφαιρικά στρώματα προς τα κάτω στην κοιλάδα, εξήγησε η Pellicciotti.
«Σύμφωνα με την τρέχουσα κατάσταση των γνώσεων, οι παγετώνες των Ιμαλαΐων τα πάνε ελαφρώς καλύτερα από τους μέσους παγετώνες όσον αφορά τις απώλειες μάζας», δήλωσε ο Brun.
Απώλειες παγετώνων στην Ασία έναντι της Ευρώπης
Ο Brun εξήγησε ότι στα Κεντρικά Ιμαλάια, κατά μέσο όρο, οι παγετώνες έχουν αραιώσει περίπου 9 μέτρα (29,5 πόδια) τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
«Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τους παγετώνες στην Ευρώπη, οι οποίοι έχουν αραιώσει περίπου 20 μέτρα (65,6 πόδια) κατά την ίδια χρονική περίοδο, αλλά αυτό είναι μεγαλύτερο από άλλες περιοχές στην Ασία (για παράδειγμα στην περιοχή Καρακοράμ) ή στην περιοχή της Αρκτικής», δήλωσε ο Brun.
Η κατανόηση του πόσο καιρό αυτοί οι παγετώνες είναι σε θέση να αντισταθμίσουν τοπικά τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταβαλλόμενου κόσμου μας.
«Πιστεύουμε ότι οι καταβατικοί άνεμοι είναι η αντίδραση των υγιών παγετώνων στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας και ότι το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στη διατήρηση του μόνιμου πάγου και της περιβάλλουσας βλάστησης», δήλωσε ο Nicolas Guyennon, συνυπογράφων της μελέτης και ερευνητής στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας της Ιταλίας.
Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω ανάλυση. Η ομάδα μελέτης στοχεύει στη συνέχεια να εντοπίσει τα χαρακτηριστικά των παγετώνων που ευνοούν το φαινόμενο της ψύξης. Η Pellicciotti δήλωσε ότι περισσότεροι μακροχρόνιοι επίγειοι σταθμοί για τη δοκιμή αυτής της υπόθεσης αλλού ουσιαστικά απουσιάζουν.
Πρόβλεψη για απώλεια του 1/3 των παγετώνων των Ιμαλαΐων
«Ακόμη και αν οι παγετώνες δεν μπορούν να διατηρήσουν τον εαυτό τους για πάντα, μπορεί να διατηρήσουν το περιβάλλον γύρω τους για κάποιο χρονικό διάστημα», δήλωσε. «Έτσι, ζητάμε περισσότερες διεπιστημονικές ερευνητικές προσεγγίσεις για τη σύγκλιση των προσπαθειών προς την κατεύθυνση της εξήγησης των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη», πρόσθεσε η Pellicciotti.
Μια ξεχωριστή έκθεση το 2019 διαπίστωσε ότι ακόμη και στην πιο αισιόδοξη περίπτωση, κατά την οποία η μέση υπερθέρμανση του πλανήτη περιορίζεται μόνο σε 1,5 βαθμό Κελσίου (2,7 βαθμούς Φαρενάιτ) πάνω από τις προβιομηχανικές θερμοκρασίες, η περιοχή των Ιμαλαΐων θα χάσει τουλάχιστον το ένα τρίτο των παγετώνων της.
Πηγή: CNN
Photo credits: Shutterstock και CNN
