Η αναζήτηση στέγης στην Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε έναν καθημερινό αγώνα δρόμου για χιλιάδες πολίτες. Το ενοίκιο έχει φτάσει σε επίπεδα που μοιάζουν απλησίαστα για τον μέσο εργαζόμενο, ενώ το κόστος της μίσθωσης κατοικίας σε πολλές περιπτώσεις προσεγγίζει ή και ξεπερνά τη δόση ενός στεγαστικού δανείου.
Η δραματική άνοδος των τιμών έχει μετατρέψει το δικαίωμα στη στέγαση σε προνόμιο για λίγους, αφήνοντας την πλειονότητα των πολιτών να παλεύει με υψηλά κόστη και χαμηλούς μισθούς. Η αύξηση του κόστους ζωής, η στασιμότητα των εισοδημάτων και η ανεπαρκής προσφορά προσιτών κατοικιών έχουν συνθέσει ένα εκρηκτικό μείγμα, με το ενοίκιο να εξελίσσεται σε μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προκλήσεις των τελευταίων ετών. Για όλο και περισσότερους ανθρώπους, η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών τους απαιτεί δυσανάλογες θυσίες και στερήσεις σε βασικές ανάγκες.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Focus Bari, το μέσο μηνιαίο ενοίκιο στην Ελλάδα διαμορφώνεται στα 440 ευρώ. Μάλιστα, το 75% των ενοικιαστών πληρώνει έως 600 ευρώ κάθε μήνα, με το 39% να δαπανά από 400 έως 600 ευρώ και το 36% από 200 έως 400 ευρώ.
Το 84% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει ότι οι τιμές των ενοικίων είναι υπερβολικές σε σχέση με τα εισοδήματα, αποτυπώνοντας ξεκάθαρα το μέγεθος του προβλήματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμα και μεταξύ των ιδιοκτητών, το 66% όσων δεν έχουν εισόδημα από ακίνητα συμφωνεί με την άποψη ότι τα ενοίκια έχουν ξεπεράσει τα όρια της λογικής.
Το ενοίκιο «απομυζά» κάθε ελπίδα για αποταμίευση
Το οικονομικό βάρος για το ενοίκιο γίνεται ακόμα πιο εμφανές αν αναλογιστεί κανείς ότι το 52% των ενοικιαστών δαπανά πάνω από το 30% του μηνιαίου εισοδήματός του για την πληρωμή του μισθώματος, ένα όριο που διεθνώς θεωρείται κρίσιμο για τη διατήρηση της οικονομικής ευρωστίας ενός νοικοκυριού. Ταυτόχρονα, το 28% επισημαίνει ότι και οι λοιπές δαπάνες που σχετίζονται με τη στέγαση, όπως λογαριασμοί και συντηρήσεις, ξεπερνούν επίσης το 30% του εισοδήματός τους.
Οι αυξήσεις για το ενοίκιο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση, με τα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα να βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης. Στην Αθήνα, το 55% των ενοικιαστών είδε το ενοίκιό του να αυξάνεται, ενώ στη Θεσσαλονίκη το ποσοστό φτάνει στο 58%. Στις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις της χώρας, οι αυξήσεις στο ενοίκιο κινούνται σε ελαφρώς χαμηλότερα, αλλά εξίσου ανησυχητικά ποσοστά.
Όσον αφορά την κλίμακα των αυξήσεων, το 45% των ερωτηθέντων ανέφερε αύξηση έως 10%, ενώ το 30% δήλωσε αύξηση μεταξύ 10% και 20%. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι περίπου ένας στους τέσσερις (25%) βρέθηκε αντιμέτωπος με αυξήσεις άνω του 20%, οδηγώντας πολλούς στο να αναζητήσουν φθηνότερες και συχνά λιγότερο ποιοτικές λύσεις στέγασης.
Πιθανές λύσεις από την Πολιτεία
Η κοινωνική πίεση για λύσεις εντείνεται. Σύμφωνα με την κοινή γνώμη, η Πολιτεία θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Το 72% των πολιτών προτείνει την παροχή φορολογικών κινήτρων, προκειμένου να αξιοποιηθούν αναξιοποίητα ακίνητα και να αυξηθεί η προσφορά προς μίσθωση. Παράλληλα, το 64% υποστηρίζει την επιδότηση στο ενοίκιο ως μέτρο που θα βοηθούσε και την οικονομία συνολικά, ενισχύοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Επιπλέον, έξι στους δέκα εκτιμούν ότι οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί στη βραχυχρόνια μίσθωση (π.χ. Airbnb) δεν επαρκούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ η προοπτική καθολικής απαγόρευσής της βρίσκει την κοινωνία διχασμένη. Η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική που θα συνδυάζει κίνητρα, αυστηρότερους ελέγχους και στοχευμένες παρεμβάσεις φαντάζει πλέον πιο επιτακτική από ποτέ.
Photo Credit: Shutterstock
