Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένα γονίδιο που υπάρχει στους ανθρώπους εμποδίζει τους περισσότερους ιούς της γρίπης των πτηνών να μεταδοθούν από τα πουλιά στους ανθρώπους.

Το γονίδιο υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους και μπορεί να βρεθεί στους πνεύμονες και την ανώτερη αναπνευστική οδό, όπου οι ιοί της γρίπης πολλαπλασιάζονται. Ήταν ήδη γνωστό στους επιστήμονες, αλλά οι αντιικές ικανότητες του γονιδίου είναι μια νέα ανακάλυψη.

Μια εξαετής ερευνητική μελέτη με επικεφαλής το MRC-University of Glasgow Center for Virus Research διαπίστωσε ότι το γονίδιο BTN3A3 είναι ένας ισχυρός φραγμός ενάντια στους περισσότερους ιούς της γρίπης των πτηνών.

Οι επιστήμονες καταγράφουν τα περιστατικά

Αν και σχετικά σπάνια, ορισμένα στελέχη του ιού της γρίπης των πτηνών έχουν διαχυθεί περιοδικά στους ανθρώπους. Δύο από τα πιο πρόσφατα κρούσματα H5N1 αναφέρθηκαν σε εργάτες πτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Μάιο του τρέχοντος έτους.

Ανθρώπινα κρούσματα γρίπης των πτηνών H5N1 εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στο Χονγκ Κονγκ το 1997. Σε παγκόσμιο επίπεδο από το 2003, έχουν αναφερθεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 873 ανθρώπινες μολύνσεις H5N1. Από αυτούς, 458 άνθρωποι πέθαναν.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι ορισμένοι ιοί της γρίπης των πτηνών και των χοίρων έχουν μια γενετική μετάλλαξη που τους επιτρέπει να ξεφύγουν από τις ανασταλτικές επιδράσεις του γονιδίου BTN3A3 και να μολύνουν ανθρώπους.

Παρακολουθώντας το ιστορικό των πανδημιών ανθρώπινης γρίπης και συνδέοντας την αντίσταση στο γονίδιο με βασικούς τύπους ιών, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλες οι πανδημίες ανθρώπινης γρίπης, συμπεριλαμβανομένης της ισπανικής γρίπης του 1918 και της γρίπης των χοίρων του 2009, ήταν αποτέλεσμα στελεχών ανθεκτικών στο BTN3A3.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η αντίσταση στο γονίδιο θα μπορούσε να βοηθήσει στον προσδιορισμό του εάν τα στελέχη της γρίπης έχουν δυναμικό ανθρώπινης πανδημίας ή όχι.

Αισιόδοξοι οι επιστήμονες

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δοκιμές άγριων πτηνών, πουλερικών και άλλων ζώων που είναι ευαίσθητα στους ιούς της γρίπης, όπως οι χοίροι, για ιούς ανθεκτικούς στο BTN3A3.

«Οι αντιικές λειτουργίες του γονιδίου [BTN3A3] εμφανίστηκαν πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια στα πρωτεύοντα», δήλωσε ο καθηγητής Massimo Palmarini που ηγήθηκε της μελέτης και είναι διευθυντής του ερευνητικού κέντρου ιολογίας της Γλασκώβης.

«Η κατανόηση των φραγμών που μπλοκάρουν τη γρίπη των πτηνών στους ανθρώπους σημαίνει καλύτερα στοχευμένες λύσεις και καλύτερα μέτρα ελέγχου για την πρόληψη των διαρροών.

Είπε ακόμα ότι «εάν εντοπιστεί ένας ιός ανθεκτικός στα γονίδια, μπορούμε να κατευθύνουμε προληπτικά μέτρα σε αυτούς τους ιούς, νωρίτερα, για να αποτρέψουμε τη διάχυση στους ανθρώπους».

Η Dr Rute Maria Pinto, επικεφαλής της μελέτης, είπε: «Είναι εκπληκτικό, έτσι δεν είναι; Είμαστε όλοι αρκετά περήφανοι για το αποτέλεσμα.

Αυτό το γονίδιο είχε εντοπιστεί στο παρελθόν και του είχαν αποδοθεί άλλες λειτουργίες, αλλά διαπιστώσαμε ότι το γονίδιο είναι αντιικό κατά της γρίπης των πτηνών. Κανείς δεν το είχε βρει πριν».

Δήλωσε επίσης ότι η ανακάλυψη αναμένεται να έχει άμεση πρακτική εφαρμογή. «Τώρα, όταν βρίσκουμε κρούσματα γρίπης των πτηνών, μπορούμε βασικά να ελέγχουμε άρρωστα πτηνά, πτώματα ή κόπρανα και να μάθουμε εάν ο ιός μπορεί να ξεπεράσει το γονίδιο BTN3A3, απλά κοιτάζοντας την αλληλουχία του και προσδιορίζοντας εάν αυτός ο ιός είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να μεταδοθεί στους ανθρώπους.

Εάν ο ιός μπορεί στην πραγματικότητα να ξεπεράσει το BTN3A3, τότε θα πρέπει να ληφθούν αυστηρότερες μετρήσεις για να αποφευχθούν οι διαρροές».

Η Pinto πρόσθεσε: «Ως επιστήμονες οφείλουμε να βρούμε λύσεις σε προβλήματα, να ανταποδώσουμε τους φορολογούμενους που χρηματοδοτούν αυτή την έρευνα και να βρούμε κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως είναι πραγματικά σημαντικό».

Αναδρομικά ευρήματα

Η μελέτη μπόρεσε επίσης να εντοπίσει αναδρομικά αυξήσεις σε ιούς ανθεκτικούς στα γονίδια πριν από προηγούμενες ανθρώπινες διαρροές.

Πριν από το ξέσπασμα του ιού της γρίπης των πτηνών H7N9, που μόλυνε για πρώτη φορά ανθρώπους στην Κίνα το 2013, η μελέτη διαπίστωσε «αυξημένη συχνότητα του ανθεκτικού στο BTN3A3 γονότυπου στα πτηνά την περίοδο 2011-2012». Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί σχεδόν 1.570 κρούσματα H7N9 και τουλάχιστον 616 θάνατοι.

«Υποθέτω ότι αυτό που παρέχουν αυτές οι παρατηρήσεις είναι ένα στιγμιότυπο της συχνότητας του ανθεκτικού γονιδίου BTN3A3 σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στα πουλιά», είπε ο Palmarini. «Επειδή τα πουλιά δεν έχουν BTN3A3, δεν υπάρχει εξελικτική πίεση για να διατηρηθούν ή όχι αυτά τα χαρακτηριστικά.

Ορισμένες μεταλλάξεις μπορεί να κάνουν τον ιό περισσότερο ή λιγότερο πιο κατάλληλο για τα πουλιά», αλλά αυτό δεν είχε ακόμη μελετηθεί.

Ομοίως, πριν από την πανδημία της γρίπης των χοίρων H1N1 το 2009, η μελέτη διαπίστωσε ότι η αντίσταση του γονιδίου H1N1 σε χοίρους εμφανιζόταν μεταξύ 2002 και 2006. Η πανδημία της γρίπης των χοίρων εκτιμάται ότι σκότωσε μεταξύ 575.000 ανθρώπους κατά τον πρώτο χρόνο που ο ιός μεταδόθηκε στον άνθρωπο.

Με πληροφορίες από τον Guardian