H επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ το 2024 είναι μια πιθανότητα που δυναμώνει μέρα με τη μέρα. Τόσο πολύ, που πλέον τα μεγαλύτερα αμερικανικά ΜΜΕ αρχίζουν να εξετάζουν σοβαρά το πώς θα είναι η δεύτερη θητεία του στον προεδρικό θώκο της υπερδύναμης. Προσπαθούν να ανιχνεύσουν τις αποφάσεις του και γενικότερα τη στάση του απέναντι στα τρέχοντα προβλήματα.
Κάπως έτσι οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο με τίτλο «Γιατί η δεύτερη θητεία του Τραμπ αναμένεται πιο ριζοσπαστική από την πρώτη». Με βάση τα όσα έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ στην πρώτη του θητεία, αυτό μοιάζει υπερβολικό. Αλλά, σύμφωνα με την εφημερίδα, δεν είναι καθόλου.
Η βίαιη και αυταρχική ρητορική του Τραμπ στην εκστρατεία του 2024 έχει προκαλέσει αυξανόμενο συναγερμό και συγκρίσεις με ιστορικούς φασίστες δικτάτορες και σύγχρονους λαϊκιστές. Τις τελευταίες εβδομάδες αποκάλεσε τους αντιπάλους του «παράσιτα που πρέπει να ξεριζωθούν», δήλωσε ότι οι μετανάστες «δηλητηριάζουν το αίμα της χώρας», ενθάρρυνε τους πυροβολισμούς των κλεφτών και πρότεινε την εκτέλεση (!) με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας στον επικεφαλής της στρατιωτικής ασφάλειας του προέδρου Μαρκ Μάιλι.
Κάποιοι δείχνουν να μην υπολογίζουν καθόλου ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι υποψήφιος αν και αντιμετωπίζει όχι μία, αλλά τέσσερις ποινικές διώξεις. Αυτό τον έχει φέρει στα όρια της πολιτικής απελπισίας και μια επιτυχία του στις κάλπες μπορεί να εξελιχθεί ακόμα και επικίνδυνη για την αμερικανική δημοκρατία.
Ντόναλντ Τραμπ για τον καλό Σαντάμ Χουσεϊν
Ο ίδιος ο Τραμπ, άλλωστε, δεν έχει κρύψει την επιδοκιμασία του σε πρόσωπα και καθεστώτα που μόνο δημοκρατικά δεν τα λέει κανείς. Ως υποψήφιος πρόεδρος τον Ιούλιο του 2016, επαίνεσε τον πρώην δικτάτορα του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν ως «καλό στο να σκοτώνει τρομοκράτες». Μήνες μετά την ορκωμοσία του, είπε στον ισχυρό ηγέτη των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε, ότι η βίαιη εκστρατεία του για χιλιάδες εξωδικαστικές δολοφονίες στο όνομα της καταπολέμησης των ναρκωτικών ήταν «μια απίστευτη δουλειά». Κι αυτά είναι μόνο δύο παραδείγματα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μάθει τόσα από την πρώτη του θητεία ώστε να απομακρύνει από το περιβάλλον του όσους είχαν σκοπό να τον περιορίσουν: Μέλη του προσωπικού που έβλεπαν τι γίνεται, λίγοι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου επεισοδιακά πρόθυμοι να τον επικρίνουν ή να τον αντιταχθούν και μια κομματική ισορροπία στο Ανώτατο Δικαστήριο που κατά καιρούς αποφάσιζε εναντίον του.
Σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει από το επιτελείο του, ο Τραμπ είναι πολύ πιθανό να ανακαλέσει πολλές από τις πολιτικές του προέδρου Τζο Μπάιντεν για τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα και την επίσπευση της μετάβασης στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Μια τέτοια αντιστροφή διαφόρων κανόνων και πολιτικών θα αποδυνάμωνε σημαντικά την προστασία του περιβάλλοντος.
Το δεύτερο στοιχείο της ατζέντας είναι απείρως πιο δύσκολο. Ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία είχε απειλήσει με την αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ! Έχει πει ότι θα επαναξιολογήσει ουσιαστικά «τον σκοπό του ΝΑΤΟ και την αποστολή του ΝΑΤΟ» σε μια δεύτερη θητεία.
Επίσης είχε δεσμευτεί ότι θα διατάξει τον στρατό να επιτεθεί στα καρτέλ ναρκωτικών στο Μεξικό, δηλαδή να επέμβει σε ξένη χώρα. Κάτι τέτοιο θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο, εκτός αν η κυβέρνησή του Μεξικού συναινέσει. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα το κάνει ποτέ.
Θα χρησιμοποιούσε, τέλος, τον στρατό σε εσωτερικό έδαφος. Αν και είναι γενικά παράνομη η χρήση στρατευμάτων για την επιβολή του νόμου στην εγχώρια νομοθεσία, ο νόμος περί εξέγερσης επιτρέπει εξαιρέσεις. Αφού μερικές διαδηλώσεις κατά της αστυνομικής βίας το 2020 έγιναν ταραχές, ο Ο Τραμπ είχε συντάξει μια εντολή για τη χρήση στρατευμάτων για την πάταξη των εισαγγελέων στην Ουάσιγκτον, αλλά δεν την υπέγραψε. Πρότεινε σε μια συγκέντρωση στην Αϊόβα φέτος ότι σκοπεύει να στείλει μονομερώς στρατεύματα σε πόλεις που διοικούνται από τους Δημοκρατικούς για να επιβάλουν τη δημόσια τάξη γενικά.
Τα σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ να εκκαθαρίσει τους μετανάστες χωρίς έγγραφα περιλαμβάνουν σαρωτικές επιδρομές, τεράστια στρατόπεδα κράτησης, απελάσεις μεγάλης κλίμακας που φτάνει στα εκατομμύρια πρόσωπα κάθε χρόνο, διακοπή του ασύλου, προσπάθεια τερματισμού της ιδιότητας του πολίτη για μωρά που γεννιούνται στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ θα επιδιώξει να επεκτείνει την προεδρική εξουσία με πολλούς τρόπους – επικεντρώνοντας μεγαλύτερη εξουσία στην εκτελεστική εξουσία στον Λευκό Οίκο, τερματίζοντας την ανεξαρτησία των υπηρεσιών που δημιούργησε το Κογκρέσο για να λειτουργούν εκτός προεδρικού ελέγχου και μειώνοντας την προστασία των δημοσίων υπηρεσιών για να διευκολύνει την απόλυση και την αντικατάσταση δεκάδων χιλιάδων κρατικών υπαλλήλων.
Εκδίκηση από το Υπουργείο Δικαιοσύνης
Πέρα απ’ όλα, όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να χρησιμοποιήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης για να εκδικηθεί τους αντιπάλους. Βασιζόμενος στον τρόπο με τον οποίο προσπάθησε να πείσει τους εισαγγελείς να κυνηγήσουν τους εχθρούς του ενώ ήταν στην εξουσία, θα τερμάτιζε τον κανόνα της διερευνητικής ανεξαρτησίας μετά το Γουότεργκεϊτ από τον πολιτικό έλεγχο του Λευκού Οίκου. Και φυσικά θα προσπαθούσε να απαλλαγεί από τις κατηγορίες που βαρύνουν τον ίδιο και πρόσωπα της οικογένειάς του.
Ακόμα και ως υποψήφιος, το 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε ψευδώς την ήττα του στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Αϊόβα ως απάτη και πρότεινε ότι θα αντιμετώπιζε τα αποτελέσματα των γενικών εκλογών ως νόμιμα μόνο εάν κέρδιζε. Απείλησε ότι θα φυλακίσει τη Χίλαρι Κλίντον, κηλίδωσε τους Μεξικανούς μετανάστες ως βιαστές και υποσχέθηκε να απαγορεύσει στους μουσουλμάνους την είσοδο στις ΗΠΑ. Προσφέρθηκε να πληρώσει τους νομικούς λογαριασμούς οποιωνδήποτε υποστηρικτών ξυλοκόπησαν διαδηλωτές στις συγκεντρώσεις του και εξέτρεψαν το μίσος εναντίον των δημοσιογράφων που κάλυπταν τις εκδηλώσεις του.
Μερικά από όσα ο Ντόναλντ Τραμπ προσπάθησε να κάνει, εμποδίστηκαν από την ανικανότητα και τη δυσλειτουργία της αρχικής του ομάδας. Αλλά για τέσσερα χρόνια, όσοι έμειναν μαζί του έμαθαν να ασκούν την εξουσία πιο αποτελεσματικά. Αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί μια εδραιωμένη ρεπουμπλικανική υπερπλειοψηφία στο Ανώτατο Δικαστήριο, η οποία πιθανότατα θα ήταν πλέον στο πλευρό του σε ορισμένες υποθέσεις που έχασε όταν ήταν πρόεδρος.
Ακόμα και τα εξέχοντα πρόσωπα των Ρεπουμπλικανών, που βρέθηκαν αρκετές φορές απέναντί του όσο ήταν στην εξουσία, τώρα φαίνεται να λείπουν. Ο Τζον Μακέιν, πρώην υποψήφιος πρόεδρος κι αυτός το 2008, έφυγε από τη ζωή το 2018. Η πρώην εκπρόσωπος Λιζ Τσένι, η οποία ψήφισε για την παραπομπή του Τραμπ μετά τα γεονότα ντροπής τον Ιανουάριο του 2021, έχασε τη θέση της. Ακόμα και ο γερουσιαστής Μιτ Ρόμνεϊ, υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για την προεδρία του 2012 και ο μοναδικός γερουσιαστής του κόμματος που ψήφισε να καταδικάσει τον Τραμπ στην πρώτη του δίκη, δήλωσε ότι αποσύρεται.
Ο Ντόναλντ Τραμπ με τη σειρά του τους κατήγγειλε όλους ως αδύναμους, ανόητους και άπιστους. Έχει πει ιδιωτικά στα κοντινά του πρόσωπα ότι τα μεγαλύτερα λάθη του αφορούσαν τους ανθρώπους που διόρισε, ιδιαίτερα τις επιλογές του για γενικό εισαγγελέα. Οι σύμβουλοι που έχουν κολλήσει μαζί του είναι αποφασισμένοι ότι αν κερδίσει μια νέα θητεία, δεν θα υπάρξουν αξιωματούχοι που πρόθυμα να εμποδίσουν την ατζέντα του.
** Με πληροφορίες από New York Times.
