Οι σημερινοί μεσήλικες Έλληνες άκουσαν για πρώτη φορά στη ζωή τους τη λέξη «Τασμανία» μέσω κινουμένων σχεδίων. Ο Ταζ, ένα λαίμαργο και ταχύτατο καρτούν στη σειρά του Μπαγκς Μπάνι, μας έκανε πρώτη φορά να αναρωτηθούμε τι σόι ζώο είναι αυτός ο «διάβολος της Τασμανίας», που υποτίθεται ότι απεικονίζει, και πού στην ευχή βρίσκεται η Τασμανία.
Έτσι, ψάχνοντας στον παγκόσμιο χάρτη, ανακαλύψαμε το νησί κάτω από την Αυστραλία, από τα πιο νότια μέρη της γης με μόνιμο πληθυσμό και μ’ ένα άλλο, ανεκτίμητο, χαρακτηριστικό: Τον πιο καθαρό αέρα που πνέει στην υφήλιο! Δεν είναι σχήμα λόγου: Η περιοχή Κέιπ Γκριμ, το νότιο ακρωτήριο της χώρας που ανεμοδέρνεται κατευθείαν από την Ανταρκτική, είναι βάσει των πιο επίσημων μετρήσεων το μέρος με τον καθαρότερο αέρα στον κόσμο.
Η Τασμανία είναι ούτως ή άλλως ένας κακοτράχαλος τόπος. Με συνολική έκταση όσο η μισή Ελλάδα, κατοικείται μόλις από 540.000 ανθρώπους. Οι οποίοι, προφανώς, μπορούν να αντέξουν τους δυνατούς ανέμους, αλλά κι έχουν γοητευθεί από τα άγρια τοπία, που προσφέρουν εξαιρετική φυσική ομορφιά.
Ο σταθμός ατμοσφαιρικής ρύπανσης του Κέιπ Γκριμ (Cape Grim Baseline Atmospheric Pollution Station ή για συντομία CGBAPS) δημιουργήθηκε το 1976 για τη συλλογή και ανάλυση της σύνθεσης του καθαρού αέρα, ο οποίος δεν επηρεάζεται από τοπικές πηγές ρύπανσης, όπως καυσαέρια ή βιομηχανικός καπνός. Οι άνεμοι, άλλωστε, που φτάνουν εκεί ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα πάνω από τον παγωμένο Νότιο Ωκεανό.
Ο σταθμός διαδραματίζει, επίσης, κομβικό ρόλο στην παγκόσμια έρευνα για την κλιματική αλλαγή. Μεταξύ άλλων καταγράφει την καταστροφή του όζοντος στη στρατόσφαιρα καθώς και πολύτιμες πληροφορίες για τον καιρό και το κλίμα, όπως η θερμοκρασία, οι βροχοπτώσεις, ο άνεμος, η υγρασία και η ηλιακή ακτινοβολία. Αυτές οι μετρήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς καθορίζουν πώς έχει αλλάξει η σύνθεση της παγκόσμιας ατμόσφαιρας και πώς συνεχίζει να εξελίσσεται.
Αιολικό πάρκο στην πλαγιά
Η κυβέρνηση της Τασμανίας, μιας από τις πολιτείες που αποτελούν την Αυστραλία, εκμεταλλεύεται αυτούς τους άγριους ανέμους με ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά πάρκα στον κόσμο, το Woolnorth Wind Farm. Το παράξενο είναι ότι οι ανεμογεννήτριες δεν βρίσκονται σε κάποιο βουνό, αλλά μόλις 84 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, πάνω σε μια πλατφόρμα. Οι άγριες ριπές, για τις οποίες φημίζεται η περιοχή, φτάνουν έως και τα 180 χλμ/ώρα και μεταφέρουν παρθένο αέρα από την Ανταρκτική.
Η θάλασσα δυτικά της Τασμανίας είναι η μεγαλύτερη αδιάλειπτη έκταση ωκεανού στον πλανήτη. Το Κέιπ Γκριμ είναι η πρώτη στεριά που βρίσκουν οι άνεμοι μετά από μακρύ ταξίδι στη θάλασσα. Δεδομένου ότι ο άνεμος έχει ταξιδέψει σε ολόκληρο τον ωκεανό χωρίς παρεμβολές από χερσαίες μάζες, αυτά είναι τα πιο καθαρά δείγματα αέρα στη Γη.
Υπάρχουν, βεβαίως, τέτοιοι σταθμοί μέτρησης και σε διαφορετικά άλλα μέρη του κόσμου, όμως στο Μάουνα Λόα στη Χαβάη, το απομακρυσμένο νησί Μάκερι στα νότια της Νέας Ζηλανδίας, στον σταθμό Κέισι στην Ανταρκτική και στο υπερβόρειο νησί Σβάλμπαρντ. Σε κανέναν άλλο σταθμό, βέβαια, ο αέρας δεν έχει φτάσει στο σημείο να γίνει εμπορεύσιμο είδος, όπως στην Τασμανία.
Οι επιχειρηματίες της περιοχής βάλθηκαν εδώ και χρόνια να αναδείξουν την καθαρότητα του αέρα ως ένα από τα βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων τους που έχουν σχέση με τον αέρα και το νερί. Εμφιαλωμένο νερό της βροχής, χειροποίητη βότκα, τοπικές μάρκες ουίσκι και τζιν έχουν βάλει πια στην ετικέτα τους την επισήμανση του καθαρού και αμόλυντου τασμανιακού αέρα.
Εμπόριο αέρα στην Τασμανία: 12 ευρώ το μπουκαλάκι
Ένας ντόπιος επιχειρηματίας το… τερμάτισε: Αποφάσισε να πουλήσει το ίδιο το προϊόν και έφτιαξε ένα μικρό εργοστάσιο εμφιάλωσης… αέρα. Με την ίδια λογική που γεμίζουν οι μπουκάλες οξυγόνου, τις οποίες χρησιμοποιούν οι δύτες. Μόνο που το μπουκαλάκι είναι πολύ μικρότερο και κοστίζει πολύ περισσότερο.
Στο εμπόριο, ένα μπουκάλι «Green & Clean» (αυτό είναι το λογότυπο) τιμάται προς 20 δολάρια Αυστραλίας, δηλαδή κάτι ελάχιστα περισσότερο από 12 ευρώ. Ο καταναλωτής μπορεί να απολαύσει ως και 130 αναπνοές φρέσκου αέρα ανά μπουκαλάκι. Δηλαδή μπορεί να αναπνέει κανονικά τον καθαρό αέρα για 7-8 λεπτά, πριν ανοίξει καινούργιο μπουκαλάκι.
Όσοι αναρωτιέστε ποιος θα μπορούσε να αγοράσει αέρα κοπανιστό για να τον αναπνεύσει ενώ δεν βρίσκεται π.χ. στη θάλασσα αλλά στην ξηρά, μάθετε ότι η εταιρεία έχει εξαιρετικό τζίρο και σταθερούς πελάτες. Ολόκληρα κοντέινερ με μπουκαλάκια καθαρού αέρα κατευθύνονται καθημερινά προς τις μεγαλουπόλεις της Κίνας, όπου η ατμοσφαιρική μόλυνση έχει ξεπεράσει πια το κόκκινο και ο ντόπιος πληθυσμός που έχει οικονομική άνεση είναι πρόθυμος να πληρώσει για μερικές αναπνοές…
Ακόμα και τα ζωικά προϊόντα της περιοχής, ου μην και τα θαλάσσια, είναι ονομαστά, διότι προέρχονται από τον καθαρό αέρα. Μέλι, τυριά, γάλα, βοδινό κρέας, καβούρια και στρείδια προσφέρονται αφειδώς. Με ελαφρά τσιμπημένη προς τα πάνω τιμή, λόγω καθαρότητας.
Αν υπάρχει μια παραφωνία για το μέρος, αυτή είναι η αντίδραση των ιθαγενών. Μάλλον των μακρινών απογόνων των ιθαγενών, διότι ο τελευταίος αμιγής Αβορίγινας της Τασμανίας απεβίωσε λίγο μετά το 1950. Οι Αβορίγινες, οι πρώτοι κάτοικοι (και) της Τασμανίας, υπέστησαν φονικές διώξεις από τους πρώτους Ευρωπαίους κατοίκους της, οι οποίοι ήταν ισοβίτες κατάδικοι, όπως συνέβη και στην Αυστραλία.
Το Κέιπ Γκριμ αποτελούσε ανέκαθεν ιερό τόπο για τους Αβορίγινες. Αυτό αποδεικνύεται από τον τεράστιο όγκο από θαλασσινά όστρακα, που πρόσφεραν οι ιθαγενείς στις θεότητες της θάλασσας. Ο τόπος αυτός, όμως, είναι και ένα μέρος θυσίας: Το 1828 σημειώθηκε εκεί μια από τις φονικότερες σφαγές ιθαγενών από τους Ευρωπαίους. Υπάρχουν ήδη σε εξέλιξη προσπάθειες από ακτιβιστές εναντίον της εμπορευματοποίησης του μέρους. Το αν θα πιάσουν τόπο, μένει να το δούμε.
** Με πληροφορίες από BBC.
