Εκλογές 2023: Ιστορικό… ταβάνι της Δεξιάς, ιστορικό χαμηλό της Κεντροαριστεράς

Ένα από τα πρώτα συμπεράσματα, στα οποία (υποτίθεται ότι) καταλήγουν οι αναλυτές μετά τις εκλογές της Κυριακής, είναι ότι η Ελλάδα πλέον έχει στρίψει το τιμόνι καθαρά προς τα δεξιά. Το συνολικό ποσοστό, δηλαδή, όσων βλέπουν με συμπάθεια μια δεξιά κυβέρνηση (εν προκειμένω της Νέας Δημοκρατίας) έχει χτυπήσει ταβάνι.

Τα συμπεράσματα αυτά, βέβαια, είναι και κάπως αυθαίρετα. Θέλει βαθιά ανάλυση και πολλή προσοχή για να καταλάβει κανείς σωστά τα κίνητρα πίσω από την ψήφο του καθενός. Όπως και να το κάνουμε, το να μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι ετερόκλητα πράγματα είναι όχι μόνο θολό, αλλά καμιά φορά κι επικίνδυνο.

Γεγονός, όμως, είναι ότι αν κάποιος μπει στη λογική αυτών των αθροισμάτων, θα διαπιστώσει ότι η αποδοχή αυτού που έχουμε μάθει να αποκαλούμε «δεξιά» βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά.

Για του λόγου το αληθές, ετοιμάσαμε έναν πίνακα. Αρχής γενομένης από το 1989, τότε που εμφανίστηκε ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου (πρόγονος του ΣΥΡΙΖΑ) κι έτσι δημιουργήθηκε (τουλάχιστον σε ονόματα κομμάτων) το πολιτικό σκηνικό που παρακολουθούμε μέχρι σήμερα. Με αρκετές αυξομειώσεις, είναι η αλήθεια.

Οι παρατάξεις στις εκλογές

Ο πίνακας είναι χωρισμένος σε δύο «παρατάξεις», τη δεξιά και την κεντροαριστερά. Όπως θα διαπιστώσετε, βέβαια, δεν περιέχει όλα τα κόμματα που κατά καιρούς ζήτησαν την ψήφο των πολιτών για να εκφράσουν τους συγκεκριμένους χώρους. Για να είναι πιο αντιπροσωπευτικός ο όρος, επιλέξαμε να αθροίσουμε από κάθε τέτοιο χώρο δύο κατηγορίες κομμάτων:

Α. Αυτά που είχαν την κουλτούρα να συνεργαστούν (κάποια το έκαναν) στη δημιουργία μιας συμμαχικής κυβέρνησης και

Β. Αυτά που είχαν στελέχη που προέρχονταν από τα μεγάλα κόμματα των δύο παρατάξεων και τα κόμματα που δημιούργησαν λειτούργησαν μεν αντιπολιτευτικά, αλλά όχι σε τέτοιο απόλυτο βαθμό που να αποκλειόταν μια συνεργασία με τους μεγάλους του χώρου, αν υπήρχε ανάγκη.

Γι’ αυτό και απουσιάζουν από τον πίνακα τα ποσοστά π.χ. της Χρυσής Αυγής ή άλλων ακροδεξιών μορφωμάτων. Οι ΑΝΕΛ και ο ΛΑΟΣ, τα οποία χαρακτηρίστηκαν ακροδεξιά από σημαντική μερίδα και της κοινής γνώμης, συμμετείχαν εκτός από εκλογές και σε κυβερνήσεις συνεργασίας, μάλιστα οι ΑΝΕΛ από την αντίθετη μεριά.

Επίσης, απουσιάζουν το ΚΚΕ (εκτός της πρώτης περιόδου 1989-90, όπου ήταν ενσωματωμένο στον Συνασπισμό), τα κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και τα κόμματα που έφτιαξαν όσοι αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ (Λαϊκή Ενότητα, ΜέΡΑ25, Πλεύση Ελευθερίας), τα οποία και σήμερα διατυμπανίζουν την έλλειψη οποιασδήποτε διάθεσης συνεργασίας π.χ. με το κόμμα, στο οποίο βρίσκονταν παλαιότερα.

Όπως είναι φυσικό, ο πίνακας έχει πολλά σκαμπανεβάσματα σ’ αυτά τα 34 χρόνια. Και, επαναλαμβάνουμε, κάποια αθροίσματα μπορούν να θεωρηθούν και αυθαιρεσίες. Δεν είναι πρόθεσή μας να εξισώσουμε τα κόμματα σαν θέσεις, σαν προγράμματα, σαν ιστορία στις εκλογές. Αλίμονο. Τα κατατάσσουμε, όμως, με βάση την ιστορική τους διαδρομή και το ακροατήριο, στο οποίο απευθύνονταν.

Το συμβολικό ταβάνι

Αν, λοιπόν, αθροίσουμε τα ποσοστά στις εκλογές της Κυριακής των κοινοβουλευτικών κομμάτων της δεξιάς (ΝΔ και Ελληνική Λύση), αλλά και του κόμματος Νίκη, το οποίο έχει σαφέστατες δεξιές καταβολές και αναφορές, προκύπτει ένα ποσοστό που συγκρίνεται μόνο με αυτά που είχε η δεξιά παράταξη στις εκλογές της απόλυτης πόλωσης και συσπείρωσης, του 1989-90. Μάλιστα το συνολικό άθροισμα είναι μεγαλύτερο για λίγες μονάδες, αν κάτι λέει αυτό συμβολικά.

Τα ιστορικά χαμηλά της δεξιάς παράταξης, τουλάχιστον όσον αφορά τα «υπαρκτά» κόμματα που διεκδίκησαν την ψήφο των πολιτών, καταγράφηκε μόλις οκτώ χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2015. Το σύνολο ΝΔ και ΑΝΕΛ είχε φτάσει το 31,78%, και φυσικά οι ΑΝΕΛ, παρ’ ότι απευθύνονταν σχεδόν αποκλειστικά σε δεξιό ακροατήριο (για κάποιους ακροδεξιό), συνεργάστηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ στον σχηματισμό κυβέρνησης.

Ο κύριος κορμός της δεξιάς, βέβαια, υπήρξε η Νέα Δημοκρατία. Δίπλα της βρέθηκαν κόμματα που δημιούργησαν στελέχη, τα οποία για διάφορους λόγους αποχώρησαν απ’ αυτήν. Οι μοναδικές προσθήκες κομμάτων που οι αρχηγοί τους δεν χρημάτισαν στελέχη της ΝΔ είναι της Δημιουργίας Ξανά το 2012, της Ελληνικής Λύσης (αν και ο Κυριάκος Βελόπουλος υπήρξε βουλευτής του ΛΑΟΣ) και της Νίκης.

Το πάτωμα της κυβερνητικής κεντροαριστεράς

Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό 31,53% που συγκεντρώνουν μαζί ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ σ’ αυτές τις εκλογές είναι το μικρότερο που έχει καταγραφεί ποτέ για κόμματα της «κυβερνητικής» κεντροαριστεράς, αν επιτρέπεται τέτοιος όρος. Δηλαδή κόμματα που είτε έχουν κυβερνήσει, είτε έχουν μπει σε κουλτούρα συνεργασίας.

Αν εξαιρεθεί η περίοδος του ενιαίου Συνασπισμού (1989-90), όπου το γενικό άθροισμα της κεντροαριστεράς ξεπερνούσε ή άγγιζε το 50%, το καλύτερο ποσοστό καταγράφηκε αντίστοιχα τον Σεπτέμβριο του 2015 (με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου και το Ποτάμι). Το τελευταίο κατατάσσεται εκεί αν και αρκετά στελέχη του μεταπήδησαν στη Νέα Δημοκρατία, επειδή ο Σταύρος Θεοδωράκης διεκδίκησε την προεδρία του κεντροαριστερού πόλου στις εσωτερικές εκλογές από την αείμνηστη Φώφη Γεννηματά.

Τα στοιχεία και τα ποσοστά προέρχονται από το Υπουργείο Εσωτερικών.