Περιεχόμενα
«Η επιτυχία δεν είναι οριστική, η αποτυχία δεν είναι μοιραία» έλεγε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, «πατέρας της νίκης» όπως τον έχουν χαρακτηρίσει των Συμμάχων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και αν η διαχείριση μιας νίκης μοιάζει ευκόλη υπόθεση, το «μοιραίο της αποτυχίας», της ήττας, πολλές φορές μπορεί να είναι καθοριστικό για κάποιους, αφού λειτουργεί αποτρεπτικά για μελλοντικά εγχειρήματα.
Σε αυτό το σημείο, ο Μπάνε Πρέλεβιτς σηκώνεται από τον πάγκο για να μπει στο παρκέ και να μας εξηγήσει, μέσα από τα δικά του βιώματα τον τρόπο που μια «ήττα», μπορεί να γίνει ο θεμέλιος λίθος μελλοντικών επιτυχιών.
Ο ζεν χαρακτήρας του, που σφυρηλατήθηκε μέσα από επικές μάχες στα ευρωπαϊκά παρκέ, η διάθεσή του να γίνεται καθημερινά καλύτερος, να φιλοσοφήσει τη ζωή και να ψάξει μέσα του τις απαντήσεις για το πώς θα την επιτύχει, αποτυπωνόταν στις συνεντεύξεις του επί χρόνια. Σε αντίθεση με άλλους αθλητές του βεληνεκούς του, που επιδεικνύουν τα supercars τους και το πανάκριβο -συχνά κακόγουστο- ντύσιμό τους, εκείνος προτιμά να κρατά την ουσία.
Για του λόγου το αληθές, ένα πρωί Σαββάτου εκεί γύρω στο 1990, αντί να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει, προτίμησε να επισκεφτεί τις ακαδημίες μπάσκετ του ΠΑΟΚ και να μιλήσει στα παιδιά για το μπάσκετ. Ήμουν ένα από τα παιδάκια. Είχα τον σταρ της αφίσας του παιδικού μου δωματίου μπροστά μου, τον κοιτούσαμε όλοι αποσβολωμένοι να μας προτρέπει να μην σουτάρουμε όπως εκείνος, γιατί αυτό δεν ήταν το ενδεδειγμένο στιλ. Φυσικά και όλοι συνεχίσαμε να σουταρούμε όπως εκείνος.
Μέσα από το παιχνίδι του, o Mr. 7, δίδασκε τη μαχητικότητα, την αξία της επιμονής, τη σημασία της πίστης σε έναν αγώνα που για τους λιγόψυχους θα έμοιαζε χαμένος. Φορώντας τη φανέλα του ΠΑΟΚ, θα έβρισκε απέναντί του τον Άρη, του Γκάλη και του Γιαννάκη. Τι κι αν οι αντίπαλοι είχαν δέσει χρόνια νωρίτερα, ο Μπάνε Πρέλεβιτς κατάφερε στο τέλος να κερδίσει το πρωτάθλημα. Να κερδίσει ευρωπαϊκά τρόπαια. Τον σεβασμό από τους αντιπάλους. Γαλούχησε μια ολόκληρη γενιά φιλάθλων στην αξία του αγώνα, όχι απλά μιας «τυφλής» νίκης που έρχεται χρησιμοποιώντας κάθε μέσο.
Για εκείνους που γνωρίζουν τον Μπάνε Πρέλεβιτς λίγο περισσότερο από τον αθλητή που σκόραρε τα καθοριστικά τρίποντα όταν η «μπάλα έκαιγε», η έκδοση του πρώτου του βιβλίου, Η Δύναμη της Ήττας, δεν αποτελεί έκπληξη. Όταν του τηλεφώνησα να κουβεντιάσουμε για το νέο του εγχείρημα, είπε απλά, «ό, τι θέλεις. Αύριο, όμως». Τόσο απλά.
Μπάνε Πρέλεβιτς: Η βραδιά που τον άλλαξε ριζικά
«Εδώ και χρόνια φίλοι και δημοσιογράφοι μου πρότειναν να γράψω τη βιογραφία μου. Η ιδέα μου άρεσε, αλλά δεν θα ήθελα να γράψω απλά αυτό, μια ξερή βιογραφία.Αν έγραφα ένα βιβλίο θα προτιμούσα να περνάει ένα μήνυμα» μου λέει με το που πατάω το REC στο κινητό μου.
«Κάποια στιγμή, όταν η σκέψη ωρίμασε, αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο που, ναι μεν θα αναφερόμουν στα γεγονότα της αθλητικής μου καριέρας, αλλά θα περάσω και πολλά μηνύματα που έχουν σχέση με την αυτοβελτίωση» συμπληρώνει.
Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι ανατρεπτικό. Υπάρχει μια θρυλική φωτογραφία του Μπάνε Πρέλεβιτς -αξέχαστη στους Έλληνες φιλάθλους της εποχής, στην οποία δεν σηκώνει κάποιο κύπελλο, ούτε του περνάει κάποιος αξιωματούχος ένα μετάλλιο στο στήθος, όπως συνήθως βλέπουμε στα εξώφυλλα βιβλίων συναδέλφων του… Στη φωτογραφία αυτή ο Πρέλεβιτς είναι γονατισμένος, κρύβωντας το πρόσωπό του με τα χέρια του, σε μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές σε ευρωπαϊκούς τελικούς.
«Αυτή η ήττα είχε αλλάξει τον τρόπο σκέψης μου, με ανάγκασε σε μια εσωτερική αναζήτηση. Όποιος παρακολουθεί τα αθλητικά δρώμενα ξέρει πως αυτή η φωτογραφία εκπροσωπεί την κακή στιγμή, την ήττα. Συναισθηματικά είναι μια πολύ δύσκολη στιγμή».
Μολονότι για πολύ κόσμο, η ήττα είναι το φινάλε μια προσπάθειας, για τον Μπάνε, όμως, αυτή είναι απλά η μία όψη του νομίσματος, η ενστικτώδης, συναισθηματική, αντίδραση σε ένα αρνητικό γεγονός. Η άλλη όψη, για τον θρυλικό μπομπέρ είναι πως «η ήττα εκπροσωπεί και μια καινούργια αρχή».
Αυτό ήταν το σκεπτικό του πίσω από τον τίτλο του βιβλίου. Έναν τίτλο που δεν είναι μαρκετινίστικος, όπως στα εκατοντάδες αντίστοιχα που κυκλοφορούν και «πουλάνε ευεξία» με το κίλο, αλλά τελικά είναι κενού περιεχομένου. Ο Πρέλεβιτς, αντίθετα με τους περισσότερους «επαΐοντες», δεν προτείνει να αφήνουμε πίσω μας την κακή στιγμή, ούτε να πάμε νοητικά σε ένα καλύτερο περιβάλλον.
«Οι ήττες αποτελούν τα σκαλοπάτια προς την επιτυχία. Η ενδοσκόπηση είναι απαραίτητη, αυτή θα μας φανερώσει πράγματα που ίσως δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πρωτύτερα. Όταν θα ψάξουμε βαθύτερα, τότε θα δούμε πως κάθε ήττα μάς “μιλάει”, μας μαθαίνει να αναγνωρίζουμε την ευθύνη και τα λάθη μας. Αυτή η ενδοσκόπηση είναι που θα μας κάνει καλύτερους και σίγουρους για το επόμενο βήμα μας. Για εμένα, η αντιμετώπιση της ήττας άρχισε να αλλάζει όσο τα χρόνια περνούσαν».
Μπάνε Πρέλεβιτς: Οι πεποιθήσεις και η ευθύνη
Εκείνο το βράδυ ήταν το turning point για την καριέρα και τη ζωή του, του λέω και εκείνος… μισοσυμφωνεί. «Δούλεψα πολύ πάνω σε αυτό, όπως δουλεύω με τον εαυτό μου κάθε ημέρα. Εκείνη τη στιγμή αρχίζεις να αμφισβητείς κάποιες πεποιθήσεις σου και να ζυγίζεις τα γεγονότα με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο».
Η λέξη «πεποιθήσεις» κάνει πολλές καμπάνες να ηχούν γύρω μου -που δεν εντάσσονται στο γιορτινό κλίμα. Οι πεποιθήσεις είναι βολικά -πολλές φορές- συμπεράσματα ή καθησυχαστικά αφηγήματα, τα οποία είναι παντελώς αναπόδεικτα.
«Οι πεποιθήσεις, τις περισσότερες φορές δεν είναι καν, δικές μας» σημειώνει ο Μπάνε Πρέλεβιτς. «Είναι απόρροια της οικογένειας, του σχολείου, του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιούμαστε. Καλό είναι να τις εντοπίζουμε και όσες δεν μας εξυπηρετούν και να τις αλλάξουμε» προσθέτει.
Ο Πρέλεβιτς έχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για μια δική του, συγκεκριμένη πεποίθηση που προσπάθησε να αλλάξει έπειτα από εκείνη τη δραματική νύχτα του αποτυχημένου τελικού. «Είχα την πεποίθηση πως δεν πρέπει ποτέ να ζητάς βοήθεια. Ότι μόνο οι αδύναμοι ζητούν βοήθεια, το οποίο είναι λάθος. Κάποια στιγμή κατάφερα και το άλλαξα αυτό μέσα μου. Συνειδητοποίησα πως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Εκείνος που έχει εσωτερική δύναμη, που γνωρίζει τον εαυτό του, είναι εκείνος που ζητά βοήθεια».
Αυτό που προσωπικά θυμάμαι βλέποντας τον Πρέλεβιτς να παίζει μπάσκετ, ήταν το ατρόμητο του χαρακτήρα του. «Τίγρης» ήταν, άλλωστε, και το προσωνύμιο που του είχαν αποδώσει οι οπαδοί του Δικεφάλου του Βορρά. Ήταν εκείνος που θα έπαιρνε την ευθύνη του τελευταίου σουτ -πολλές φορές ακόμη και παρά τις οδηγίες του προπονητή του. Ένας άθλητης και ένας άνθρωπος που δεν κρυβόταν στα δύσκολα, ένας ηγέτης.
«Δεν πρέπει να αναλαμβάνεις απλά την ευθύνη, πρέπει να τη ζητάς την ευθύνη. Αν χτίσεις έναν σωστό τρόπο σκέψης γύρω από το τι είναι ήττα, τότε δεν θα τη φοβάσαι. Όταν δεν φοβάσαι να χάσεις, όταν αντιμετωπίζεις την ήττα και την αποτυχία σαν ένα μάθημα, μετά δεν φοβάσαι και την ευθύνη».
Μπάνε Πρέλεβιτς: Το lifecoaching και η εσωτερική ειρήνη
Στη δεκαετία του ’90, αν κανείς μιλούσε για ψυχοθεραπεία και συνεδρίες, οι άλλοι θα θεωρούσαν πως αντιμετωπίζει ψυχιατρικά προβλήματα. Κι αυτό γιατί στην Ελλάδα άργησε πολύ να έρθει αυτό που στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο συνέβαινε για χρόνια. Ο Μπάνε Πρέλεβιτς ήταν από εκείνα τα ανήσυχα πνεύματα που έψαχνε διαρκώς τον τρόπο να γίνεται καλύτερος και εξελίσσεται διαρκώς από τότε.
«Στη διάρκεια της συγγραφής αυτού του βιβλίου, ψάχνοντας, βρήκα μια σχολή που έκανε μαθήματα γύρω από την τέχνη του life coaching. Γράφτηκα και είμαι πλέον πτυχιούχος» μου λέει ταπεινά.
Δεν νομίζω πως μπορώ να ξεχωρίσω μια απόφαση. Καθημερινά παίρνουμε πολλές αποφάσεις. Κάθε απόφαση μας καθορίζει και μας πηγαίνει κάπου. Υπάρχει μάλιστα η περίπτωση, να πάρουμε μια απόφαση που φαίνεται εκείνη τη στιγμή απλή. Αλλά γυρίζοντας πίσω, βλέπεις πως σε έχει οδηγήσει κάπου που ποτέ δεν φανταζόσουν».
Σε όλη αυτή τη διάρκεια της ενδοσκόπησής του, δεν ήταν λίγες οι φορές που ο ίδιος ανακάλυψε πράγματα για τον εαυτό του που τον εξέπληξαν.
Για εκείνον, το μυστικό να παραμένει πάντα ενεργός, πάντοτε νέος στο μυαλό, είναι να ψάχνει συνεχώς για προκλήσεις. Εξετάζει κάθε συνήθεια που αποκτά και όταν αυτή φαίνεται να μην εξυπηρετεί τον σκοπό του, να προοδεύει ως άνθρωπος δηλαδή, την «κόβει με τη μία». Η ανάγκη του για αυτοβελτίωση, να βρίσκει πάντοτε εκείνη την ισορροπία για μια αρμονική ζωή δεν έχει κορεστεί ποτέ. «Αν θες να φτιάξεις το κορμί σου, δεν θα πρέπει να δουλεύεις καθημερινά στο γυμναστήριο;» αναρωτιέται, για να συνεχίσει: «Αν έχεις δουλέψει ένα χρόνο με το κορμί σου και το έχεις φτιάξει, θα σταματήσεις; Όχι. Αυτό συμβαίνει και με την αυτοβελτίωση».
Κι ενώ εκείνος συνεχίζει να κινείται και να προοδεύει, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με την κοινωνία, αλλά και την τεχνολογία. Ιδιαίτερα η δεύτερη, κάνει τέτοια άλματα που η κοινωνία προσπαθεί ασθμαίνοντας να συμβαδίσει με αυτά. Ο Μπάνε Πρέλεβιτς δεν τρομάζει, αλλά προβληματίζεται. «Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούμε εμείς την τεχνολογία» μου λέει.
Μπορεί η τεχνολογία να παρέχει νέους εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, ωστόσο, βλέπουμε πως η επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους κάθε άλλο παρά ευκολότερη έχει κάνει τη ζωή μας. Για τον Πρέλεβιτς, η επικοινωνία είναι μια από τις λέξεις – κλειδιά. «Όταν επικοινωνείς με τους άλλους ανθρώπους μαθαίνεις, κρατάς εκείνα που σε εξυπηρετούν, που είναι βρίσκονται στη δική σου συχνότητα». Κι αν ο Πρέλεβιτς είναι που εμπνέει τους γύρω του να «προχωράνε», το ίδιο συμβαίνει και με εκείνον. «Δεν εμπνέεις μόνο, αντλείς κι ο ίδιος έμπνευση» λέει.
Κλείνοντας, του ζητώ να μου πει ποιο θεωρεί πως είναι εκείνο το συστατικό που βοηθάει να ζήσει κανείς μια ζωή γεμάτη, με νόημα. Προσπαθώ να του πω «ασχέτως χρημάτων», αλλά με προλαβαίνει. «Τα χρήματα είναι ένα εργαλείο, μόνο, δεν είναι κακό να τα θέλει κανείς. Αλλά το βασικό είναι να είσαι σε ειρήνη με τον εαυτό σου. Η αυτογνωσία είναι το κλειδί σε όλα: Για την ευτυχία, για την υγεία, για τη σοφία, τις σχέσεις και τη συμπεριφορά».
Ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου του Πρέλεβιτς, Η Ήττα Έχει Δύναμη, αναφέρεται σε ένα ζωτικής σημασίας ζήτημα. «Είναι σημαντικό να μάθεις να συγχωρείς τον εαυτό σου. Είναι μια προκατάληψη αυτή, από την οποία πρέπει να απελευθερωθείς. Κανείς δεν είναι τέλειος. Σκέψου πόσο βαρετή θα ήταν η ζωή μας αν όλοι ήμασταν τέλειοι. Κάθε μέρα προσπαθείς να βελτιωθείς και αν υπάρχουν μέρες που δεν τα καταφέρνεις, δεν είναι ανάγκη να προσθέτεις έξτρα πίεση στον εαυτό σου».
Τον άφησα χαρούμενο με το νέο εγχείρημα, ειδικά από τη στιγμή που ήδη οι πρώτοι αναγνώστες του στέλνουν μηνύματα αναγνωρίζοντας μέσα στο βιβλίο θέματα που και οι ίδιοι αντιμετωπίζουν.
Θα κλείσουμε όπως αρχίσαμε, με ένα από τα τσιτάτα του Τσόρτσιλ:
«Επιτυχία είναι να πηγαίνεις από ήττα σε ήττα με τον ίδιο ενθουσιασμό». Ο Μπάνε Πρέλεβιτς δεν θα συμφωνεί, αν κατακτηθεί η νίκη στο επόμενο, κιόλας, εγχείρημα!
Φωτογραφίες: Bane Prelevic/Instagram, PAOK BC
