H παρουσία ενός τεράστιου γιοτ στο ήσυχο λιμάνι Φάλμουθ στην Αντίγκουα, ένα από τα γραφικά νησιά της Καραϊβικής, δεν είναι καθόλου σπάνιο θέαμα. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, οι ντόπιοι χαμογελούν όταν το βλέπουν. Το γιοτ αντιπροσωπεύει ένα τσουβάλι συνάλλαγμα, το οποίο μεταφράζεται σε καλύτερο βιοτικό επίπεδο γι’ αυτούς και τις οικογένειές τους.
Αυτά υπό κανονικές συνθήκες. Τους τελευταίους μήνες οι ντόποιοι βλέπουν το Alfa Nero στο λιμάνι και δεν κρύβουν την δυσαρέσκειά τους. Το γιγαντιαίο γιοτ, που έχει μήκος πάνω από 80 μέτρα και αξίζει περίπου 120 εκ. δολάρια, δεν συμβολίζει ούτε τον πλούτο, ούτε τη χαρά, αλλά την απόγνωση και το τέλμα. Το γιοτ, που ανήκει στον Ρώσο μεγιστάνα των φωσφορικών αλάτων Αντρέι Γκούριεφ, είναι πραγματικά «κολλημένο» στο λιμάνι και δημιουργεί έξοδα, αντί να φέρνει έσοδα.
Το γιοτ είναι μία ακόμα υπενθύμιση του οικονομικού πολέμου της Δύσης κατά της Ρωσίας μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις κάθε είδους οικονομικές κυρώσεις, που πυροδότησε η Ευρώπη και οι ΗΠΑ κατά του Πούτιν και της ομάδας των ολιγαρχών του. Αλλά οι κυρώσεις έχουν φέρει και δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος στους 93.000 κατοίκους του νησιώτικου κράτους της Καραϊβικής. Οι οποίοι αναγκάζονται, χωρίς να το θέλουν, να πληρώνουν ως φορολογούμενοι περίπου 28.000 δολάρια την εβδομάδα, για να το συντηρούν!
Τα λεφτά αντιστοιχούν στους μισθούς του υποτυπώδους πληρώματος, καθώς και τα καύσιμα που απαιτούνται για να λειτουργούν τα κλιματιστικά. Αν δεν λειτουργήσουν, η υγρασία θα εξαπλωθεί μέσα στο σκάφος εντός 48 ωρών, προκαλώντας τεράστια ζημιά στην πανάκριβη ξύλινη επένδυση του εσωτερικού, αλλά και τους σπάνιους πίνακες του Μιρό που το στολίζουν.
Πάγωσαν επαύλεις και γιοτ εκτός από καταθέσεις
Από τότε που ρωσικά τανκς εισήλθαν στην Ουκρανία, δεκάδες κυβερνήσεις ξεκίνησαν μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια να πιέσουν τον Πούτιν μέσω των πάμπλουτων φίλων του. Μέσα σε ένα χρόνο περίπου 58 δις δολάρια περιουσιακών στοιχείων των ολιγαρχών έχουν παγώσει. Δεν πρόκειται, βέβαια, μόνο για καταθέσεις, αλλά και για επαύλεις και γιοτ. Βεβαίως υπάρχουν πολλές δυσκολίες, δεδομένου ότι τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν σε εξωχώριες εταιρίες και είναι πολύ δύσκολο να διαλευκανθεί ποιος είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης.
Η δέσμευση ενός τέτοιου περιουσιακού στοιχείου, βέβαια, δεν σημαίνει αυτόματα ότι κάποιος μπορεί να το κατασχέσει και να το πουλήσει. Μια τέτοια διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Μέχρι να γίνει αυτό, όμως, είναι προς το συμφέρον της κυβέρνησης που δεσμεύει το ακίνητο ή το γιοτ να το διατηρεί σε καλή κατάσταση, για να μην το καταστρέψει. Η διαδικασία είναι εξαιρετικά αργή. Το σύνολο από τα περιουσιακά στοιχεία που παραδόθηκαν στην Ουκρανία από τις ΗΠΑ είναι μόλις 5,4 εκ. δολάρια. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει μετατρέψει κανένα δεσμευμένο ενεργητικό σε κεφάλαια. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κυβέρνηση της Αντίγκουα προσπάθησε να βρει μια λύση. Υποστηρίζει ότι το Alfa Nero αποτελεί κίνδυνο για το λιμάνι της σε περίπτωση που το βύθιζε ένας τυφώνας, έτσι ψήφισε νέα νομοθεσία και κατάσχεσε το πλοίο. Αυτό το καλοκαίρι προσπάθησε να πουλήσει το Alfa Nero στον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Google Έρικ Σμιντ για 67 εκ. δολάρια. Αλλά μια εταιρεία που συνδέεται με τον Γκουρίεφ μπλόκαρε την κίνηση νομικά. Ο Σμιντ «κρύωσε», κατά το κοινώς λεγόμενο. Η Αντίγκουα προσπαθεί τώρα να βρει νέο αγοραστή.
Η νομική διαδρομή από την δέσμευση στην κατάσχεση ενός περιουσιακού στοιχείου είναι μακρά. Το κράτος που δεσμεύει πρέπει να αποδείξει ότι ο ιδιοκτήτης, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις, κατέχει το περιουσιακό στοιχείο. Πρέπει, επίσης, να αποδειχτεί ότι το περιουσιακό στοιχείο μπορεί να λογίζεται ως προϊόν εγκλήματος, για να κατασχεθεί.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ κατάσχεσε πρόσφατα δύο τεράστια γιοτ, τα οποία υποστηρίζει ότι ανήκουν σε Ρώσους που έχουν υποστεί κυρώσεις. Το ένα είναι το Amadea, αξίας 300 εκ. δολαρίων, για το οποίο οι Αμερικανοί φορολογούμενοι πλήρωσαν εν αγνοία τους το μακρύ και ακριβό ταξίδι από τα νησιά Φίτζι στο Σαν Ντιέγκο. Το άλλο είναι το Tango, ένα γιοτ 90 εκ. δολαρίων, το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ανήκει στον Βίκτορ Βέκσελμπεργκ, έναν ολιγάρχη με στενούς δεσμούς με τον Πούτιν. Ο Βέκσελμπεργκ κατηγορείται από τις ΗΠΑ για φορολογική απάτη, ξέπλυμα χρήματος και χρήση πλαστών εγγράφων.
Στην Ιταλία, αξιωματούχοι επιβολής του νόμου έχουν κατασχέσει τουλάχιστον τέσσερα γιοτ και 20 πολυτελείς κατοικίες, καθώς και αυτοκίνητα, έργα τέχνης και άλλα αντικείμενα από την άνοιξη του 2022. Η ιταλική κυβέρνηση μόνο την περασμένη χρονιά ξόδεψε 13,7 εκ. ευρώ για να καλύψει τα επείγοντα έξοδα συντήρησης περιουσιακών στοιχείων όπως γιοτ και βίλες. Το πραγματικό κόστος εκτιμάται ότι είναι πολύ υψηλότερο.
Ο άγραφος κανόνας αναφέρει ότι τα μεγάλα γιοτ κοστίζουν περίπου το 10% της αξίας τους ετησίως για να συντηρηθούν, να καθαριστούν, να πληρωθούν τα πληρώματα, ακόμα και να βρίσκονται αγκυροβολημένα, για να μην υπολογίσουμε την ασφάλιση. Οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να επωμιστούν το βάρος, αφού τα περιουσιακά τους στοιχεία έχουν παγώσει.
Από τις Παρθένες Νήσους στο Γκέρνσι
To καθεστώς του Alfa Nero είναι περίπλοκο, όπως συμβαίνει σχεδόν με όλα τα γιοτ. Ο ιδιοκτήτης του, Αντρέι Γκουρίεφ, είναι ο ιδρυτής της PhosAgro, μιας κορυφαίας ρωσικής χημικής εταιρείας, και σύμφωνα με την κυβέρνηση των ΗΠΑ κατέχει το δεύτερο μεγαλύτερο κτήμα στο Λονδίνο μετά τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Ο Γκουρίεφ είχε προηγουμένως ισχυριστεί ότι το Alfa Nero δεν ήταν δικό του, αλλά ότι το χρησιμοποιούσε κατά καιρούς.
Το σκάφος ανήκει σε μια εταιρεία εισηγμένη στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους που ονομάζεται Flying Dutchman, η οποία με τη σειρά της διαχειρίζεται η Opus Private, μια εταιρεία καταπιστευματικών υπηρεσιών με έδρα το Γκέρνσι, ένα μικρό νησί στη θάλασσα της Μάγχης, που ανήκει στη Βρετανία. Η Opus Private με τη σειρά της αντιπροσώπευε ένα καταπίστευμα του οποίου η κόρη του Γκουρίεφ είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης, σύμφωνα με τα δικαστήρια στην Αντίγκουα.
Η θαλαμηγός άρχισε να παρουσιάζει βλάβες. Έσπασε το σύστημα αποχέτευσης και τα λύματα εκτοξεύτηκαν στο λιμάνι. Είναι, επίσης, ανασφάλιστο, αφού έληξαν οι εγγυήσεις για τους πυροσβεστήρες και τον άλλο εξοπλισμό ασφαλείας. Το μεγαλύτερο μέρος του πληρώματος έφυγε επειδή δεν πληρώνονταν. Όσο πλησιάζει η περίοδος των τυφώνων, τόσο η κυβέρνηση του μικρού κράτους φοβάται ότι το σκάφος μπορεί να βυθιστεί και να μπλοκάρει ακόμα και την τροφοδοσία των κατοίκων.
Οι έξι άνδρες που έμειναν ως σκιώδες πλήρωμα στασίασαν όταν τελείωσαν τα τρόφιμα κι άρχισαν να ανταλλάζουν μποτίλιες πανάκριβων κρασιών που βρίσκονταν στην κάβα με απλές κονσέρβες φαγητού. Πλέον σκέφτονται σοβαρά να πουλήσουν οτιδήποτε πουλιέται χωρίς να τους κυνηγήσουν νομικά. Από επιχρυσωμένα πόμολα στις πόρτες μέχρι τα ραντάρ, που αξίζουν αρκετά χρήματα, αρκεί να βρεθεί κάποιος να τα αγοράσει. Στην περίπτωση αυτή, το σκάφος μπορεί να κηρυχθεί αναξιόπλοο και να μεγαλώσει τα ήδη τεράστια προβλήματά του.
** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.
